İKİ LAİKLİK MODELİ VE CUMHURİYET HALK PARTİSİ (CHP)

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 14, 236 - 245, 28.11.2017

Sibel Dündar Ömer Taylan

Öz

Laiklik, genel anlamda Fransız ve Anglo Sakson geleneği bağlamında değerlendirilir. Fransız modeli laiklik, din özgürlüğünü kısıtlamakta ve din özgürlüğünün kamusal alanda var olmasını sert bir şekilde eleştirmektedir. Anglo Sakson modeli laiklik ise dinsel çoğulculuğa dayanmakta ve bunu toplumsal düzenin bir teminatı olarak görmektedir. Buradan hareketle çalışma, Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) Kemal Kılıçdaroğlu (2010-2017) dönemindeki laiklik uygulamalarını ve söylemlerini bu iki gelenek bağlamında değerlendirmekte ve CHP’nin hangi gelenek içerisinde yer aldığını analiz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Laiklik, Türkiye, CHP

Kaynakça

• Altunoğlu, Mustafa (2014) “Geçmişin Yüküyle Yenilik Arayışı: CHP’de Lider, Tavan, Taban Analizi”. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Dergisi, 1, s. 1-198.
• Arslan Zühtü (2009) “Başörtüsü, Ak Parti ve Laiklik: Anayasa Mahkemesinden İki Karar Bir Gerekçe”,Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA),2, s. 1-28.
• Aslan Seyfettin, Ömer Taylan (2016) “AK Parti Dönemi Din Devlet İlişkileri ve Laiklik Politikaları”, içinde, (Eds.), Seyfettin Aslan ve Yılmaz Demirhan, Türk Siyasal Hayatında AK Parti Dönemi, (233-282), Bursa: Ekin Yayınevi.
• Başdemir, Hasan Yücel (2011a) “Milli Laiklik ve Din Özgürlüğü: Türkiye’de Laikliğin Kurumsallaşmasının Önündeki Engeller” içinde, (Ed.), Hasan Yücel Başdemir, Türkiye’de Din Özgürlüğü ve Laiklik, (97-126),
• Başdemir Hasan Yücel (2011b) “Optimum Değerler Olarak Laiklik ve Din Özgürlüğü” içinde, (Ed.), Hasan Yücel Başdemir, Türkiye’de Din Özgürlüğü ve Laiklik, (147-173), Ankara: Liberte Yayınları.
• Belorgey, Jean Michel (2001) “Laiklik ve Demokrasi Açık Bir Toplumda Laiklik”, içinde, (Der.) İbrahim Ö. Kaboğlu, Laiklik ve Demokrasi, (35-47), Ankara: İmge Kitabevi.
• Berkes, Niyazi (1984)Teokrasi ve Laiklik,İstanbul:Adam Yayıncılık, İstanbul.
• Bockel, Alain (2001) “Laiklik ve Anayasa”, içinde, (Der.), İbrahim Ö. Kaboğlu, Laiklik ve Demokrasi, (49-58), Ankara: İmge Kitabevi.
• Bozaslan, B. M., E. Çokoğullar (2015) “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Modern Eğitimin İnşası: Devletin Kurtarılmasından Devletin Kurulmasına”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), s.309-329.
• Canatan, Kadir (1997) Din ve Laiklik, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Coşar, Fatma Mansur (2008) Laiklik Arayışları, İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Çaha, Ömer (2012) Dört Akım Dört Siyaset, 5. Baskı, Ankara: Orion Kitabevi.
• Doğan, Süleyman (1999) Sivil Demokrasi Çağrısı, İstanbul: Birey Yayınları.
• Duman, M. Zeki (2010) “Türkiye’de Laiklik Sorunun Siyasal Temelleri”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), s. 284-303.
• Gişi, E. (2015) “Laiklik Kavramının Kronolojik Evrimi”, The Journal of Europe -Middle East Social Science Studies, 1(1), s. 1-13. Göle, N. (2016) Modern Mahrem Medeniyet ve Örtünme, İstanbul: Metis Yayınları.
• Gözaydın İştar, Ahmet Erdi Öztürk (2015) Türkiye’de Din İdaresi, İstanbul: İstanbul Toplum ve Ekonomi Araştırmaları Enstitüsü Yayınları. Gündüz, M. (2011) “Zorunlu ve Kesintisiz Eğitimin Kısa Tarihi”, Eğitime Bakış Dergisi, 7(21), s. 3-11.
• Hocaoğlu, Durmuş (1994a) “Batı Tarzı Dünyevileşme: Laiklik ve Sekülerlik”, Türkiye Günlüğü, 28, s.93-112.
• Hocaoğlu, Durmuş (1994b) “Sekülarizm, Laisizm ve Türk Laisizmi”,Türkiye Günlüğü, Sayı: 29, s. 35- 76.
• Kandemir, P. (2016) “Laiklik İçimizde mi? Yeni Laiklik, Ak Parti ve CHP”, Köker, Levent (1990) Modernleşme, Kemalizm ve Demokrasi,İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kuçuradi, İoanna (2001) “Laiklik ve İnsan Hakları”, içinde, (Der.) İbrahim Ö. Kaboğlu, Laiklik ve Demokrasi, (211-220), Ankara: İmge Kitabevi.
• Küçük, Adnan (2011) “Laikliğe İlişkin Tartışmalar ve İki Laiklik Modeli”, içinde, (Ed.), Hasan Yücel Başdemir, (39-95), Türkiye’de Din Özgürlüğü ve Laiklik, Ankara: Liberte Yayınları.
• Maclure, Jocelyn, Charles Taylor (2015) Laiklik ve İnanç Özgürlüğü, (Çev. İlhan Güllü), İstanbul: İskenderiye Kitap, İstanbul.
• Narlı, Nilüfer (1994)“Türkiye’de Laikliğin Konumu”,Cogito, 1, s. 23-31.
• Özden Mustafa (2005) Müslüman Kelamında Sekülerleşme Süreci, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özkır, Yusuf (2013) “Türkiye’nin Yakın Siyasi Tarihi ve Hürriyet Gazetesi’nde Laiklik Haberleri: Aydın Doğan Dönemi”,Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,4, s. 69-94.
• Sambur, Bilal (2009)“Türkiye’de Din Özgürlüğü, Laisizm ve Resmî İdeoloji”,Liberal Düşünce,14(55), s. 41-59.
• Sambur, Bilal (2011) “Din Özgürlüğü: Felsefi Bir Bakış”, içinde, (Ed.), Hasan Yücel Başdemir, İçinde, Türkiye’de Din Özgürlüğü ve Laiklik, (17-38), Ankara: Liberte Yayınları.
• Texier Pascal (2001) “Fransız Laiklik Modelinin Kaynakları”, içinde, (Der.), İbrahim Ö. Kaboğlu, İçinde, Laiklik ve Demokrasi, (15-22), Ankara: İmge Kitabevi.
• Yetkin A. (2013) “Kemalizm ve Düzenin Laikleştirilmesi: Teorik Bir Bakış”, Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Dergisi,2(1), s. 57-82.
• Bianet (24 Nisan 2013). https://m.bianet.org/bianet/insan-haklari/146095-anayasa-mahkemesi-ve-4-4-4-ozgurluk-hanesinde-elde-var-0 (Erişim Tarihi:26.08.2017).
• Birgün (27 Ağustos 2016). https://www.birgun.net/haber-detay/basortulu-polis-karari-ile-ilgili-chpden-ilk-aciklama-125852.html (Erişim Tarihi: 23.08.2017).
• Haber7 (01 Ekim 2014) http://www.haber7.com/guncel/haber/1206492-eminagaoglundanbasortusune-iptal-davasi, (Erişim Tarihi: 23.08.2017). Haberler (19 Nisan 2012) https://www.haberler.com/chp-4-4-4-duzenlemesinin-sekil-bakimindaniptalini-3552771-haberi/ (Erişim Tarihi: 26.08.2017).
• https://www.chp.org.tr/Haberler/0/chp_tarihi-54.aspx erişim tarihi 15. 09. 2017.
• Kader (31 Temmuz 2013) http://ka-der.org.tr/444-yasalasti/ (Erişim Tarihi: 26.08.2017).
• Memurlar.net (11 Ekim 2013) http://www.memurlar.net/haber/413656/chp-basortusu-serbestisiniyargiya-tasidi.html, (Erişim Tarihi: 23.08.2017).
• Milliyet (04 Ekim 2013) http://www.milliyet.com.tr/basortusunde-herkesyonetmelige/siyaset/detay/1772522/default.htm, (Erişim Tarihi: 23.08.2017).
• Sabah (27 Ağustos 2016) http://www.sabah.com.tr/gundem/2016/08/27/artik-polislerde-de-basortususerbest (Erişim Tarihi: 23.08.2017).
• Sabah (31 Ekim 2013) http://www.sabah.com.tr/gundem/2013/10/31/basortulu-vekil-mecliste, (Erişim Tarihi: 23.08.2017).
• Takvim (22 Ağustos 2010) http://www.takvim.com.tr/siyaset/2010/08/22/kilicdaroglu_turbani_ozgur_kilacagiz, (Erişim Tarihi: 23.08.2017).
• Türkiye Gazetesi (27 Eylül 2014) http://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/190328.aspx (Erişim Tarihi: 23.08.2017).
• Yenişafak (22 Eylül 2014) http://www.yenisafak.com/politika/ortaogretimde-basortusu-serbestbirakildi-687151 (Erişim Tarihi: 23.08.2017).