D-8 ÜLKELERİNDE FİNANSAL GELİŞME VE TİCARİ AÇIKLIĞIN ÇEVRESEL KALİTE ÜZERİNE ETKİSİ: PANEL VERİ ANALİZİ

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 15, 48 - 67, 29.06.2018

Dilek Şahin

Öz

Ekonomik faaliyetlerin hızla artması çevre sorunlarına neden olurken; çevre sorunları da ekonomik gelişmeyi ve ekonomik yapıyı olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle, sürdürülebilir bir ekonomik gelişmenin sağlanmasında çevresel kaynakların etkin kullanımı son derecede önemlidir. Bu çalışmada; D-8 ülkelerinde 1990-2014 dönemleri arasında finansal gelişme ve ticari açıklığın çevresel kalite üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Analizde yatay kesit bağımlılığını göz önünde bulunduran yeni nesil panel veri yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmada, ilk olarak değişkenlerde ve modelde yatay kesit bağımlılığının olup olmadığı araştırılmıştır. Daha sonra homojenlik testi uygulanmıştır. Serilerin durağanlık koşulu CADF birim kök testiyle incelenmiştir. Değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişki Westerlund ve Edgerton (2007) panel boostrap eşbütünleşme testiyle analiz edilmiştir. Uzun döneme ait bireysel ve panelin geneline ait eş-bütünleşme katsayıları; Eberhardt ve Bond (2009) tarafından geliştirilen ve yatay kesit bağımlılığını göz önünde bulunduran AMG (Augmented Mean Group Estimator) tahmincisiyle hesaplanmıştır. Panel eşbütünleşme testi sonucunda, D-8 ülkelerinde finansal gelişme, ticari açıklık, enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve CO2 emisyonu arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Panelin genelinde finansal gelişme, ekonomik büyüme, enerji tüketimi ve CO2 emisyonu arasında pozitif ve istatistiki olarak anlamlı ilişkiye rastlanılmıştır. Ticari açıklık ve CO2 emisyonu arasında negatif ve istatistiki olarak anlamsız ilişki olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Finansal Gelişme, Ticari Açıklık, Çevresel Kalite, D-8 Ülkeleri, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Al-mulali, U.& C. Tang & İ. F. Öztürk. (2015) “Does Financial Development Reduce Environmental Degradation? Evidence from a Panel Study of 129 Countries”, Environmental Science and Pollution Research, 22(19), s.1-10.
• Al-mulali, O., Sheau - Ting, L. (2014) “Econometric Analysis of Trade, Exports, Imports, Energy Consumption and CO2 Emission in Six Regions”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 33, s.484–498.
• Arı, A., Zeren, F. (2011) “CO2 Emisyonu ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Analizi”, Yönetim ve Ekonomi, 18(2), s.38-47.
• Ayeche, M., Barhoumi, M., Hammas, M. (2016) “Causal Linkage Between Economic Growth, Financial Development, Trade Opennes and CO2 Emissions in European Countries”, American Journal of Environmental Engineering, 6(4), s.110-122.
• Chebbi, H., Olarreaga M., Zitouna, H. (2010) “Trade Openness and CO2 Emissions in Tunusia. Economic Research Forum”, Working Paper Series, 518, s.1-18.
• Choi, E., Heshmati, A., Cho, Y. (2010) “An Empirical Study of the Relationships Between CO2 Emissions, Economic Growth and Openness”, IZA, No. 5304, s.1-27.
• Diallo, A., Masih, M. (2017) “CO2 Emissions and Financial Development: Evidence from the United Arab Emirates Based on an ARDL Approach”, MPRA, Paper No: 82054, s.1-21.
• Dinda, S. (2004) “Environmental Kuznets Curve Hypothesis: A Survey”. Ecological Economics, 49, s.431- 455.
• Eberhardt, M., Bond, S. (2009) “Cross-Section Dependence in Nonstationary Panel Models: A Novel Estimator”, MPRA, s.1-26.
• Hassan, S., Haq, I. (2017) “The Impact of Economic Growth, Trade Openness and Energy Consumption on Carbon Emissions in Nexus of EKC for Pakistan”, Journal of Business & Economic Management, 5(3), s.47-61.
• Jamel, L., Maktouf, S. (2017) “The Nexus Between Economic Growth, Financial Development, Trade Openness, and CO2 Emissions in European Countries”, Cogent Economics & Finance, 5, s.1-25.
• Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E., Çoban, O. (2016) “Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi ve Çevre Kirliliği Analizi: Türkiye Örneği”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), s.256- 269.
• Li, S., Zhang, J., Ma, Y. (2015) Financial Development, Environmental Quality and Economic Growth, Sustainability, 7, s.9395-9416.
• Mogdaham, H., Lotfalipour, M. (2014) “Impact of Financial Development on the Environmental Quality in Iran”, Chinese Business Review, 13(9), s.537-551.
• Moghadam, H., Dehbashi, V. (2017) “The Impact of Financial Development and Trade on Environmental Quality in Iran”, Empir Econ, s.1-23.
• Ng, T., Low, C., Chan, K. (2016) “The Role of Economic and Financial Developments for Environmental Quality in the ASEAN Economic Community”, International Business Management, 10(17), s.3878-3883.
• Omri, A., Daly, S., Rault, C., Chaibi, A. (2015) “Financial Development, Environmental Quality, Trade and Economic Growth: What causes what in MENA Countries”, Energy Economics, 48, s.242-252.
• Pesaran, M. H.(2007) “A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross-Section Dependence”, Journal of Applied Econometrics, 22, s.365-312.
• Pesaran, M. H., Ullah, A., Yamagata, T. (2008) “A Bias‐Adjusted LM Test of Error Cross‐Section Independence”, The Econometrics Journal, 11(1), s.105-127.
• Pesaran, M.H.,Yamagata, T.(2008) Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of Econometrics, 142, s.50-93.
• Sebri, M., Salha, O. (2013) “On the Causal Dynamics Between Economic Growth, Renewable Energy Consumption, CO2 Emissions and Trade Openness: Fresh Evidence from BRICS Countries”, MPRA, s.1-21.
• Shahbaz, M., Soların, S.,Mahmood, H. (2012a) “Does Financial Development Reduce CO2 Emissions in Malaysian Economy? A Time Series Analysis”, MPRA, Paper No: 40603, s.1- 28.
• Shahbaz, M., Hye, Q., Tiwari, A. (2012b) “Economic Growth, Energy Consumption, Financial Development, International Trade and CO2 Emissions, in Indonesia”, MPRA, s.1- 47.
• Siddique, M. (2017) “Impact of Financial Development and Energy Consumption on CO2 Emissions: Evidence from Pakistan”, Bulletin of Business and Economics, 6(2), s.68-73.
• Tamazian, A., Chousa, J., Vadlamannati, K. (2009) “Does Higher Economic and Financial Development Lead to Environmental Degradation: Evidence from BRIC Countries”, Energy Policy, (37), s.246–253.
• Westerlund, J. (2008) “Panel Cointegration Tests of The Fisher Effect”, Journal of Applied Econometrics, (23), s.193-233.