ÖZEL SEKTÖR YATIRIMLARININ BELİRLEYENLERİ ÜZERİNE BİR ANALİZ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 16, 150 - 166, 30.11.2018

Ayşe Esra Peker , Burcu Özcan

Öz

Ülke ekonomilerinde iç dengenin
sağlanabilmesi yatırım-tasarruf eşitliğinin elde edilmesi ile mümkündür. Ancak
Türkiye’de tasarruf seviyesi yatırımların altında kalmakta, bu yetersizliği
gidermek için dış kaynaklara yönelme politikası izlenmek durumunda kalınmaktadır.
Dış kaynakların ülke içinde yoğunlaşması yerli paranın değerlenmesine, ülkenin
cari açık sorunu ile karşı karşıya kalmasına ve ülkenin dışa bağımlılığının
artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle ülkelerin yatırımlarını belirleyen
faktörlerin tespit edilmesine yönelik çalışmaların sayısının her geçen gün
arttığı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de özel sektör
yatırımlarının belirleyenlerinin tespit edilmesidir. Çalışmada Türkiye’de 1970-2015
dönemlerini baz alınarak ARDL sınır testi yapılmıştır. Elde edilen bulgular,
uzun dönemde bankalar tarafından özel sektöre verilen kredilerin istatistikî olarak
anlamlı olduğunu gösterirken; kısa dönemde ise, bankalar tarafından verilen
kredilere ilave olarak Reel GSYİH, büyüme oranı ve ticari açıklık oranındaki
artışların özel sektör yatırımlarını artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Özel Yatırımlar, ARDL Sınır Testi

Kaynakça

• Acosta, P. ve Loza, A. (2005), “Short and Long Run Determınants of Prıvate Investment In Argentina”, Journal of Applied Economics, 8(2), (Nov 2005), 389-406.
• Ajide, K.B. ve Lawanson, O. (2012), “Modelling the Long Run Determinants of Domestic Private Investment in Nigeria”, Asian Social Science; 8(13), 139-152.
• Altunç, Ö.F. ve Şentürk, B. (2010), “Türkiye’de Özel Yatırımlar ve Kamu Yatırımları Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi: Sınır Testi Yaklaşımı”, Maliye Dergisi, Sayı 158, Ocak-Haziran 2010, 531-546.
• Atar, P.K. ve Temel, A. (2002), “Modelling private manufacturing investment in Turkey”, METU Studies in Development, 29 (1-2), 109-122.
• Atukeren, E. (2005), “Interactions Between Public and Private Investment: Evidence from Developing Countries”, KYKLOS, 58(3), 307–330.
• Badawi, A. (2003), “Private Capital Formation and Public Investment in Sudan: Testing the Substitutability and Complementarity Hypotheses in a Growth Framework,” Journal of International Development, 15, 6(August), 783-799.
• Bende−Nabende, A. ve Slater, J.(2003), “Private capital formation: Short and long−run crowding−in (out) effects in ASEAN, 1971−99”, Economics Bulletin, 3, (27), 1−16.
• Coutinho, R. M. ve Gallo, G. M. (1996), “Do Public and Private Investment Stand in Each Other’s Way?” , ftp://stat.ds.unifi.it/pub/econometrics/gallo/cougal.ps
• Cural, M., Eriçok, R.E. ve Yılancı, V. (2012), “Türkiye’de Kamu Yatırımlarının Özel Sektör Yatırımları Üzerindeki Etkisi: 1970-2009”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 73-87.
• Demir F. (2017). “Türkiye’de Dışlama Etkisi’nin İncelenmesi: 1983-2013 Dönemi İçin Bir Uygulama”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 52. Sayı, Nisan 2017.
• Dickey, D. ve Fuller, W. (1979), “Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root”, Journal of American Statistical Association, 74, 427-431
• DPT, Ekonomik ve Sosyal Göstergeler 1950 2010, , http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc=83D5A6FF03C7B4FC5A73E5CFAD2D9676.
• Frimpong, J. M. ve Marbuah, G. (2010), “The Determinants of Private Sector Investment in Ghana: An ARDL Approach”, European Journal of Social Sciences, 15( 2), 250-261.
• Ghura, D. ve Goodwin, B. (2000), “Determinants of private investment: a cross-regional empirical investigation”, Applied Economics, 32(14), 1819-1829.
• Granger, C.W.J. ve Newbold, P. (1974), “Spurious regressions in econometrics”, Journal of Econometrics, 2 (2), 111-120.
• Gujarati, D.N (1999), Temel ekonometri, (Çev. Ü. Şensen & G.G. Şenesen), İstanbul, Literatür Yayınları. Günaydın İ. . “Türkiye’de Kamu Ve Özel Yatırımlar Arasındaki İlişki: Ampirik Bir Analiz” , Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1).
• Johansen, S. (1988), “Statistical Analysis of Cointegration Vectors”, Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3), 231- 254.
• Johansen, S. ve Juselius, K. (1990), “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration-with Applications to The Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169–210.
• Jorgenson, D.W. (1971), “Econometric Studies of Investment Behaviour: A Survey”, Journal of Economic Literature, 9, 1111-47.
• Karagöz, K. (2010), “Determining Factors of Private Investments: An Empirical Analysis for Turkey”, Sosyo ekonomi, Ocak-Haziran, 2010-1, 7-26.
• Keynes, J.M. (1936), The General Theory of Employment, Interest and Money, NY: Harcourt Brace. First Harbinger Edition.
• Khan, S. ve Khan, M.A. (2007), “What Determines Private Investment? The Case of Pakistan”, PIDE Working Papers, Pakistan Institute of Development Economics.
• Le, Q. V.(2004), “Political and Economic Determinants of Private Investment”, Journal of International Development, 16, 589–604.
• Lesotlho, P. (2006), “An Investigation of the Determinants of Private Investment: The Case of Botswana”, Master Thesis, University of the Western Cape, Department of Economics.
• MacKinnon, J.G. (1991), “Critical Values for Cointegration Tests” , R.F. Engle ve C.W.Z. Granger (der.) Long Run Economic Relationship içinde, Oxford, Oxford University Press.
• Maganga, A. ve Edriss, K. A. (2012), “Selected Macroeconomic Variables Affecting Private Investment in Malawi”, MPRA Paper No. 40698.
• Narayan, S. ve Narayan, P.K. (2004), “Determinats of demand of Fiji’s exports: An empirical investigation”, The Developing Economics, XVII-1 95-112.
• Ouattara, B. (2004), “Modelling the Long Run Determinants of Private Investment in Senegal”, CREDIT Research Paper, No. 04/05.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith R. J. (2001), “Bound Testing Approaches to the Analysis of Long Run Relationships”, Journal of Applied Econometrics, Special Issue,.16, 289-326.
• Phillips, P.C.B. ve Perron, P. (1988), “Testing for a unit root in time series Regression”. Biomètrika, 75 (2), 336-346.
• Ribeiro, M. B. ve Teixeira, J. R. (2001), “An econometric analysis of private-sector investment in Brazil”, CEPAL Review, 7 4, 153-166.
• Servén, L. (1998), “Macroeconomic Uncertainty and Private Investment in LDCs: An Empirical Investigation”, The World Bank, Policy Research Working Papers 2035, December 1998.
• Şahbaz A. (2014), “Sabit Sermaye Yatırımları Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Nedensellik Analizi”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2014, Cilt: 7, Sayı: 1, 1-12.
• Şen, H. ve Kaya, A. (2014). Crowding-out or crowding-in?: Analyzing the effects of government spending on private investment in Turkey.Panoeconomicus, 61(6), 631-651.
• Taban, S. ve Kara, A. (2006), “Türkiye'de Kamu Kesimi İç Borçlanmasının Özel Yatırım Harcamaları Üzerindeki Etkisi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Ekim 2006, 1(2), 11-26.
• Tobin, J.(1969), “A General Equilibrium Approach to Monetary Theory”, Journal of Money, Credit and Banking, 1,15-29.