MÖ 2. BİNLİ YILLARDA ANADOLU’DA MALİYET KAYITLARI

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 18, 277 - 295, 30.11.2019

Arif Gümüş Hakan Erkuş

Öz

Anadolu
üç tarafının denizlerle çevrili olması, zengin yeraltı ve yerüstü kaynakları,
ticaret yolları üzerinde bulunmasıyla asırlardır birçok uygarlığın çekim
merkezi olmuştur. MÖ 1974-1719 yılları arasında Mezopotamya topraklarının
kuzeyinde bulunan Asur Devleti Anadolu’da 255 yıl devam edecek Asur Ticaret Kolonilerini
kurmuştur. Bu koloninin merkezi bugün Kayseri ilinin sınırları içinde kalan Kültepe/Kaniš
Kārum’udur. Bu Kārum’da çıkartılan yaklaşık 23.500 adet tablette Anadolu’ya
ticaret için gelen tüccarlara ait borç-alacak ilişkisine dair kayıtlar
bulunmaktadır.

Tabletlerde
yer alan kayıtların bir kısmı muhasebe uygulamalarına dair maliyet
hesaplamaları ile ilgilidir. Bu çalışmada fiziki ve doküman inceleme yöntemi
kullanılarak Kültepe / Kaniš Kārum’unda çıkartılan tabletlerdeki muhasebe
kayıtları ortaya çıkartılmaktadır. Bu çalışma Anadolu’nun muhasebe kayıt tarihine
önemli katkı sağlayacaktır.  

Anahtar Kelimeler: Asur Ticaret Kolonileri, Muhasebe
Tarihi, Maliyet Muhasebesi

Anahtar Kelimeler

Asur Ticaret Kolonileri, Muhasebe Tarihi, Maliyet Muhasebesi

Destekleyen Kurum

İnönü Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

SDK-2018-993

Teşekkür

İnönü Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimine teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Aktüre S., (2004), Anadolu’da Bronz Çağı Devletleri, (3. Baskı), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Albayrak İ., (2006), Kültepe Tabletleri IV, (1. Baskı), Ankara TTK Yayınları.
• Aytaç İ. (Ed.), (2007). Uygarlık Tarihi, İstanbul, Lisans Yayıncılık.
• Balkan, K. (1974). Cancellation of debts in Cappadocian tablets from Kültepe. Anatolian Studies presented to Hans C. Guterbock, 29-36.
• Barjamovic, G. (2008). The Geography of Trade. Assyrian Colonies in Anatolia c. 1975-1725 BC and the Study of Early Interregional Networks of Exchange. Anatolia and the Jazira during the Old Assyrian period, 87-100.
• Barjamoviç G. (2010). M.Ö. 1865’de Bir Anadolu Seyahati, Anadolu'nun önsözü: Kültepe Kaniş-Karumu Asurlular İstanbul'da, (Ed. Kulakoğlu, F., & Kangal, S.) . Kayseri Büyükşehir Belediyesi, 160-169.
• Barjamovic, G. (2011). A historical geography of Anatolia in the Old Assyrian colony period (Vol. 38). Museum Tusculanum Press.
• Bayram, S. (1993). Kültepe tabletlerinde geçen vergiler ve özellikleri. DTCF Dergisi, 36(1-2).
• Bayram, S., Kuzuoğlu, R. (2014). Kültepe Tabletleri VII-a: Assur-re'i Ailesinin Arşivi I. Cilt: Assur-re'i'nin Kendi Metinleri. Türk Tarih Kurumu, Ankara
• Bilgiç, E. (1947). Çivi Yazılı Hukukî-İktisadî Kaynaklar, Mahiyet ve Muhtevaları. Belleten, 571-602.
• Bilgiç E., (1951). Faiz, Belletten Dergisi, XV (57-58-59-60), Ankara, TTK Basımevi.
• Bilgiç, E. Sever, H. vd. (1990). Ankara Kültepe Tabletleri I. Ankara, TTK Yayınları.
• Bilgiç E., Bayram S., (1995), Ankara Kültepe Tabletleri II, Ankara, TTK Yayınları.
• Bryce, T. R. (1985). A suggested sequence of historical developments in Anatolia during the Assyrian Colony period. Altorientalische Forschungen, 12, 259.
• Çığ M. İ., (2016), Hititler ve Hattuşaş, Kaynak Yayınları, İstanbul.
• Donbaz, V. (1996). Kültepe Tabletleri Işığında İ.Ö 2000-1760 Yıllarında Anadolu’nun Sosyal Yapısı. 1995 Yılı Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferansları, 177-194.
• Gökçek G. (2015). Asurlular, Ankara, Bilgin Kültür Sanat yayınları.
• Gülmez, B. (Ed.), (2013). Kültür Tarihi, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Günbattı, C. (2012). Kültepe-Kaniş. Andolu'da ilk yazi, ilk belgeler. Kayseri Büyükşehir Belediyesi.
• Hertel T. (2010). Eski Asur’da Hukuk ve Adalet, Anadolu'nun önsözü: Kültepe Kaniş-Karumu Asurlular İstanbul'da, (Ed. Kulakoğlu, F., & Kangal, S.) . Kayseri Büyükşehir Belediyesi, 134-141.
• Kulakoğlu, F., & Kangal, S. (Eds.). (2010). Anadolu'nun önsözü: Kültepe Kaniş-Karumu Asurlular İstanbul'da, Kayseri Büyükşehir Belediyesi.
• Kuzuoğlu, R. (2016). Anadolu’nun En Eski Kaynaklarına Göre Faiz, International Human and Nature Sciences Problems and Solution Seeking Congress October 7 – 9, Sarajevo, 315-324.
• Küçükbezci, H. (2011). Asur Ticaret Kolonileri Çağında Asurlu Tüccarlar İle Anadolu Halkı Arasında İlişkiler. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (26), 25-58.
• Larsen M. T. (2010). Kültepe /Kaniş Arşivleri, Anadolu'nun önsözü: Kültepe Kaniş-Karumu Asurlular İstanbul'da, (Ed. Kulakoğlu, F., & Kangal, S.), Kayseri Büyükşehir Belediyesi, 74-81.
• Michel, C. (2007). The Old Assyrian trade in the light of recent Kültepe archives. Journal of the Canadian Society for Mesopotamian Studies, (3), 71-82.
• Michel, C. (2008). The Old Assyrian Trade in the Light of Recent Kültepe Archives. Journal of the Canadian Society for Mesopotamian Studies, 71-82.
• Michel C. (2010). Asur ve Kanişte Yazı Yazma, Hesap Yapma ve Katiplik Eğitimi, Anadolu'nun önsözü: Kültepe Kaniş-Karumu Asurlular İstanbul'da, (Ed. Kulakoğlu, F., & Kangal, S.), Kayseri Büyükşehir Belediyesi, 82-93.
• Narçın A., (2016), Sümer-Yazının Mucitleri, İstanbul, Siyah Beyaz Yayınları.
• Sever, H. (1990). Yeni Kültepe Tabletlerinde Geçen. Kima Avat Narua‟ im “Tabiri ve Değerlendirilmesi,” AÜ DTCF Dergisi, C, 34, 1-2.
• Şahin, H. A. (2004). Anadolu'da Asur ticaret kolonileri devri, MÖ 1975-1725. Erciyes Üniversitesi.
• Veenhof, K. R. (2010). Eski Asur Kronolojisi ve Kaniş, Anadolu'nun önsözü: Kültepe Kaniş-Karumu Asurlular İstanbul'da, (Ed. Kulakoğlu, F., & Kangal, S.), Kayseri Büyükşehir Belediyesi, 30-39.