ENVIRONMENTAL CONSCIENCE WITH REGARD TO GENDER: EXAMPLE OF ŞANLIURFA

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 24, 387 - 406, 28.11.2022

Abdullah Çelik Ayşe Küçük

https://doi.org/10.53092/duiibfd.1142665

Cited By: 1

Öz

Gender is a term to define the social and cultural differences between men and women. Such differences built within the socialization process result in differences between the interests, expectations, behaviors and attitudes of men and women. Examination of environmental conscience of men and women with regard to gender is the subject matter of this study. In this frame, establishing the reflection of gender roles on attitudes and behaviors against the environment is the principal aim of this study. The study was implemented with 392 individuals living in Şanlıurfa provincial center. Participants answered an online questionnaire. Analysis of the data gathered was implemented through the SPSS program. Based on these results obtained, there is a significant relationship between gender roles and environmental conscience. It was concluded in the study that environmental conscience of women re higher as compared to that of men.

Anahtar Kelimeler

Sex, Gender, Environment, Environmental Conscience

TOPLUMSAL CİNSİYET AÇISINDAN ÇEVRE DUYARLILIĞI: ŞANLIURFA ÖRNEĞİ

Öz

Toplumsal cinsiyet, kadın ve erkek arasındaki toplumsal ve kültürel farklılıkları anlatmak için kullanılan bir kavramdır. Toplumsallaşma sürecinde inşa edilen bu farklılıklar, kadın ve erkeklerin ilgi, beklenti, davranış ve tutumlarının da farklı olmasına neden olmaktadır. Kadın ve erkeğin çevre duyarlılıklarının toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi bu çalışmanın konusu olmaktadır. Bu kapsamda, toplumsal cinsiyet rollerinin çevreye yönelik tutum ve davranışlara nasıl yansıdığını ortaya koymak bu çalışmanın temel amacıdır. Araştırma, Şanlıurfa il merkezinde yaşayan 392 kişi ile yürütülmüştür. Katılımcılara online olarak anket uygulanmıştır. Toplanan verilerin analizi SPSS programı aracılığıyla yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre toplumsal cinsiyet rolleri ile çevre duyarlılığı arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada kadınların çevre duyarlılıklarının erkeklerinkinden daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

cinsiyet, toplumsal cinsiyet, çevre, çevre duyarlılığı, Sex, Gender, Environment, Environmental Conscience

Kaynakça

• Acar Savran, G. (2013). Beden emek tarih. Kanaat Kitap.
• Adaçay, F. R. (2018). Toplumsal cinsiyetin yaratılması ve sürdürülmesinde temel kurumların rolü. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 1(2), 246-265.
• Ahi, B. & Özsoy, S. (2015). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin çevreye yönelik tutumları: cinsiyet ve kıdem faktörü. Kastamonu Eğitimi Dergisi, 23(1), 31-56.
• Aydın, F. & Kaya, H. (2011). Sosyal bilimler lisesi öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, (24), 229-257.
• Ballew, M., Marlon, J., Leiserowitz, A. & Maibach, E. (2018). Gender differences in public understanding of climate change. https://climatecommunication.yale.edu/publications/gender-differences-in-public-understanding-of-climate-change/ Erişim Tarihi: 15 Eylül 2021 Barbas, T. A., Paraskevopoulos, S. & Stamou, A. G. (2009). The effect of nature documentaries on students’ environmental sensitivity: a case study. Learning, Media and Technology, 34(1), 61-69.
• Baş, T. (2010). Anket. Seçkin Yayıncılık.
• Berktay, F. (1996). Tek tanrılı dinler karşısında kadın. Metis Yayınları.
• Bhasin, K. (2003). Toplumsal cinsiyet bize yüklenen roller (Çev. K. Ay). Kadınlarla Dayanışma Vakfı Yayınları.
• Bord, R. J. & O’Connor, R. E. (1997). The gender gap in environmental attitudes: The case of perceived vulnerability to risk. Social Science Quarterly, 78(4), 830- 840.
• Coşkun, R., Altunışık, R., & Yıldırım, E. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı. Sakarya Yayıncılık.
• Çabuk, B. & Karacaoğlu, Ö. C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 189-198.
• Dökmen, Z. (2009). Toplumsal cinsiyet. Remzi Kitabevi.
• Erol, G. H. & Gezer, K. (2006). Prospective elementary school teachers’ attitudes towared environment and environmental problems. International Journal of Environmental and Science Education, 1(1), 65-77.
• Fortnam, M., Brown, K., Chaigneau, T., Crona, B., Daw, T.M., Goncalues, D., Hicks, C., Revmatas, M. Sandbrook, C. & Schulte-Herbruggen, B. (2019). The gendered nature of ecosystem services. Ecological Economics, (159), 312-325.
• Giddens, A. & Sutton, P.W. (2018). Sosyolojide temel kavramlar (Çev. A. Esgin). Phoenix Yayınevi.
• Güneş, G. (2013). Toplumsal cinsiyet ve çevre. L. Gültekin, G. Güneş, C. Ertung & A. Şimşek (Der.). Toplumsal Cinsiyet ve Yansımaları içinde, (ss. 80-89). Atılım Üniversitesi Yayınları.
• Halton, M. (2018). Climate change 'impacts women more than men'. https://www.bbc.com/news/science-environment-43294221 Erişim Tarihi: 7 Ekim 2021
• Hunt, E. (2020). The eco gender gap: why is saving the planet seen as women’s work?. https://www.theguardian.com/environment/2020/feb/06/eco-gender-gap-why-saving-planet-seen-womens-work Erişim Tarihi: 10 Ekim 2021
• Illich, I. (1996). Gender (Çev. A. Fethi). Ayraç Yayınevi.
• Kabaş, D. (2004). Kadınların çevre sorunlarına ilişkin bilgi düzeyleri ve çevre eğitimi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karakaya, H. (2021). Toplumsal cinsiyet kavramı bağlamında panopticon. H. Karakaya & V. Bilican-Gökkaya (Der.). Toplumsal Cinsiyete Dair içinde, (ss. 1-42). Nobel Yayıncılık.
• Karasu, M. A. (2019). Kamu yönetimi bölümü çevre eğitiminin öğrenciler üzerindeki etkileri: Harran Üniversitesi örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, XLVI(1), 7-30.
• Kawgan-Kagan, I. (2020). Are women greener than men? A preference analysis of women and men from major German cities over sustainable urban mobility. Transportation Research Interdisciplinary Perspectives, (8), 1-14.
• Martin-Lopez, B., Iniesta-Arandia, I., Garcia-Lorente, M., Palomo, I., Casado-Arzuaga, I., Garcia-Del Amo, D., Gamez-Baggethun, E., Oteros-Rozas, E., Palacios-Agundez, I., Willaarts, B., Gonzalez, J.A., Santos-Martin, F., Onaindia, M., Lopez-Santiago, C. & Montes, C. (2012). Uncovering ecosystem service bundles through social preferences. PLOS ONE, 7(6), 1-11.
• Merini, M. M. (1990). Sex and Gender: What Do We Know?. Sociological Forum, 5(1), 95-120.
• Özsoy, S., Özsoy, G. & Kuruyer, G. (2011). Turkish pre-service primary school teachers’ environmental attitudes: Effects of gender and grade level. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 12(2).
• Plumvvood, V. (2017). Feminizm ve doğaya hükmetmek (Çev. B. Ertür). Metis Yayınları.
• Reed, E. (2012). Kadının evrimi I (Çev. Ş. Yeğin). Payel Yayınevi.
• Slattery, M. (2014). Sosyolojide temel fikirler. (Çev. G. Demiriz). Sentez Yayıncılık.
• TÜİK (2021). Merkezi dağıtım sistemi. https://biruni.tuik.gov.tr/ilgosterge/?locale=tr Erişim Tarihi: 11 Mart 2022
• Türküm, A. S. (1998). Çağda, toplumda çevre sorunları ve çevre bilinci. G. Can (Der.). Çağdaş Yaşam Çağdaş İnsan içinde, (ss. 165-181). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Sosyoloji Konferansları Dergisi, (35), 29-56.
• West, C. & Zimmerman, D. H. (1987). Doing gender. Gender&Society, 1(2), 125-151.
• Yalçın, C. (1993). Çevre duyarlılığı ve eğitimi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.