TÜRKİYE’DE SEÇİM BARAJININ DÜŞÜRÜLMESİNİN YEREL YÖNETİMLERDE KATILIMA ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 25, 327 - 345, 30.05.2023

Veysel Erol , Ahmet Kayan

https://doi.org/10.53092/duiibfd.1266423

Öz

Demokrasi anlayışının benimsendiği siyasal sistemlerde halkın tercihinin meclise yansıması seçimler aracılığıyla sağlanmaktadır. Seçimler, demokratik olsun ya da olmasın hemen hemen bütün siyasal sistemlerde en çok tartışılan konuların başında gelmektedir. Birçok ülkede olduğu gibi, Türkiye’de de demokrasinin zorunlu bir gereği olan seçim ve seçim sistemleri büyük önem taşımaktadır. Türkiye’de genel seçimlerde seçim sistemlerinin önemli bir türü olan yüzde on barajlı nispi temsil sistemi uygulanmakta ve genel seçim dönemlerinde uygulanan bu yüksek barajlı seçim sistemi, özellikle demokratik hukuk devlet ilkesini ihlal ettiği gerekçesiyle uzun bir süredir tartışılmaktaydı. Dolayısıyla Türkiye’de 2022 yılında yüzde on seçim barajının, yüzde yediye düşürülmesiyle birlikte genel seçimlerde önemli değişikliklerin meydana gelmesi beklenmektedir. Ancak “temsilde adalet” ilkesinin de bir gereği olarak, seçim barajının yalnızca genel seçimlerde değil, yerel seçimlerde de en az yüzde yediye düşürülmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de genel seçimler yanında yerel seçimlerde de seçim barajının yüzde yediye düşürülmesi halinde bu değişikliğin yerel katılıma olabilecek etkisi ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Seçim, Seçim Sistemleri, Seçim Barajı, Yerel Katılım, Temsilde Adalet

THE EFFECT OF LOWERING THE ELECTION DAM IN TURKEY ON PARTICIPATION IN LOCAL GOVERNMENTS

Öz

In political systems where the understanding of democracy is adopted, the reflection of the people's choice to the parliament is provided through elections. Elections are one of the most discussed issues in almost all political systems, whether democratic or not. As in many countries, elections and electoral systems, which are a mandatory requirement of democracy in Turkey, are of great importance. Proportional representation system with a ten percent threshold, which is an important type of electoral systems, is applied in general elections in Turkey, and this high threshold electoral system applied during general election periods has been discussed for a long time, especially on the grounds that it violates the democratic rule of law. Therefore, with the reduction of the ten percent election threshold to seven percent in 2022, significant changes are expected in the general elections in Turkey. However, as a requirement of the principle of “justice in representation”, the electoral threshold should be reduced to at least seven percent not only in general elections but also in local elections. In this study, the effect of this change on local participation is discussed if the election threshold is reduced to seven percent in local elections as well as general elections in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Election, Election Systems, Election Dam, Local Participation, Justice in Representation

Kaynakça

• Belediye Kanunu. (2005). Resmi Gazete (Sayı: 25874). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5393.pdf.
• Buran, H. (2005). Seçim sistemleri ve Türkiye için yeni bir seçim sistemi önerisi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Cotteret, J. M. & Claude, E. (1991). Seçim sistemleri (Çev. A. Kotil,). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eryılmaz, B. (1994). Kamu yönetimi. İzmir: Üniversite Kitabevi.
• Farrel, D. M. (2011). Electoral systems a comparative introduction. New York: Palgrave Macmillan Press.
• Gallagher, M. (1991). Proportionality, disproportionality and electoral systems. Electoral Studies, 10(1), 33-51.
• İl Özel İdaresi Kanunu. (2005). Resmi Gazete (Sayı: 25745). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5302.pdf.
• Köker, İ. (2018,). Türkiye'de 1946'dan bugüne seçim sistemleri. Erişim adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-41981590 (Erişim tarihi 14.01.2023).
• Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun. (1984). Resmi Gazete (Sayı: 18285). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzu atmetin/1.5.2972.pdf.
• Negiz, N. ve Akyıldız, F. (2012). Yerel seçimlerde seçmenin tercihi üzerinde aday imajının etkisi: Uşak örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(15), 171-199.
• Öztekin, A. (2000). Siyaset bilimine giriş (2. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Sezen, S. (2000). Seçim ve demokrasi (2. Baskı). İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Toker, C. (2008). Why is Turkey bogged down?. Turkish Policy Quarterly, 7(1), 25-28.
• Toprak, Z. (2006). Yerel yönetimler (6. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. tr.wikipedia.org, (2022). Seçim barajı. Erişim adresi: https://tr.wikipedia.org/ w/index.php?title=Se%C3%A7im_baraj%C4%B1&veaction=edit&section=1 (Erişim tarihi: 18.01.2023).
• Tuncer, E. (2014). Çok partili dönemde seçimler ve seçim sistemleri. TESAV. Erişimadresi:http://www.tesav.org.tr/wpcontent/uploads/2017/04/CokPartiliDonemdeSecimlerveSecimSistemleri.pdf (Erişim tarihi: 20.01.2023).
• Türk Cumhuriyeti Anayasası. (1982). Resmi Gazete (Sayı: 17863). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf.
• Uslu, F. ve Turhan, N. (2020). Seçim sistemleri ve parti içi demokrasi: Kısa bir analiz. Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(2), 313-338.
• Varlık, Ü. ve Ören, B. (2001). Seçim sistemleri ve Türkiye’de seçimler. İstanbul: Der Yayınları.
• 140journos.com, (2018). “Demokrasi şöleni” seçim barajı. Erişim adresi: https://140journos.com/demokrasi-soleni-secim-baraji-9d48b6be9bcf (20.01.2023)