KADIN AKADEMİSYENLERİN KARİYER ENGELLERİ: BİR ÜNİVERSİTE ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 27, 511 - 533, 31.05.2024

Mahmut Ekmen , Vasfiye Bayram Değer

https://doi.org/10.53092/duiibfd.1339730

Öz

Kadınların iş hayatı içerisinde kariyer yapmalarının önünde çok fazla engel bulunabilmektedir. Özellikle akademisyenlik gibi ciddi bir disiplin, çalışma ve özveri isteyen alanlarda kariyer engelleri daha fazla sorun çıkarabilmektedir. Bu nedenlerle bu araştırma, bir kamu üniversitesinde görev yapan kadın akademisyenlerin kariyer engellerini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla planlanmıştır.
Araştırma tanımlayıcı ve kesitsel tiptedir. Bir kamu üniversitesinde çalışan tüm kadın akademisyenler araştırma kapsamına alınmış olup araştırmaya katılmayı kabul eden 77 kadın akademisyen ile tamamlanmıştır. Araştırmanın verileri, iki bölümden oluşan bir veri formu aracılığıyla (Kişisel Bilgi Formu” ile “Kadın Akademisyenlerin Kariyer Engelleri Ölçeği”) online olarak toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulguları incelendiğinde, örgütsel koşulların evli ve çocukları olan kadın akademisyenler için kariyer engeli oluşturduğu görülmüştür. İdari görevinin olup olmaması kariyer engeli oluşturmamıştır. Mobbinge maruz kalmakta anlamlı bir kariyer engeli olmamıştır.
“Kadın akademisyenlerin kariyer engelleri ölçeği” alt boyutlarından olan “Kalıplaşmış önyargılar” alt boyutu en fazla ortalama puana sahip alt boyut olmuştur. Çalışma hayatında mobbinge maruz kalma oranı %67.5 olarak tespit edilmiştir. İş yeri barışını tehdit eden mobingle mücadelede bireysel ve kurumsal önlemler üzerinde durularak konu ile ilgili farkındalıklar artırılabilir.

Anahtar Kelimeler

Kadın Akademisyen, Kariyer Engelleri, Kariyer, Kadın

CAREER BARRIERS FOR FEMALE ACADEMICS: A UNIVERSTY EXAMPLE

Öz

There can be too many obstacles for women to make careers in business life. In particular, career barriers can cause more problems in areas that require a serious discipline, work and dedication such as academicians. In this research, it is aimed to determine the career barriers of female academicians working in a university and to make suggestions for eliminating these barriers or reducing their effects.
The research is descriptive and cross-sectional. We tried to reach all female academics working at the university, and our research was completed with 77 female academics who agreed to participate. The data of the research was collected online with the "Personal Information Form", "Questions Regarding Career Barriers of Female Academicians" and "Career Barriers Scale of Female Academicians". SPSS program was used for data analysis.
When the findings of the research were examined, it was seen that organizational conditions form a career barrier for female academicians who are married and children. The absence of an administrative duty did not create a career barrier. There was no significant career barrier to being exposed to mobbing.
One of the sub-dimensions of "Career Barriers Scale of Female Academicians", "Corporate Prejudices" sub-dimension had the highest average score. The rate of being exposed to mobbing in working life was 67.5%.

Anahtar Kelimeler

Female Academician, Career Barriers, Career, Woman

Kaynakça

• Aakhus, E., Mitra, N., Lautenbach, E., & Joffe, S. (2018). Gender and byline placement of co-first authors in clinical and basic science journals with high impact factors. Jama, 319(6), 610-611. doi:10.1001/jama.2017.18672
• Abbuhl, S., Bristol, M. N., Ashfaq, H., Scott, P., Tuton, L. W., Cappola, A. R., & Sonnad, S. S. (2010). Examining faculty awards for gender equity and evolving values. Journal of General Internal Medicine, 25(1), 57–60. https://doi.org/10.1007/s11606-009-1092-8
• Alaçam B, Altuntaş S. (2015). Kadın akademisyenlerin kariyer engelleri ölçeğinin geliştirilmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(1):1-11.
• Alaçam B. (2014). Akademisyen hemşirelerin kariyer engelleri; Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü,. Erzurum.
• Amrein, K., Langmann, A., Fahrleitner-Pammer, A., Pieber, T. R., & Zollner-Schwetz, I. (2011). Women underrepresented on editorial boards of 60 major medical journals. Gender Medicine, 8(6), 378–387. https://doi.org/10.1016/j.genm.2011.10.007
• Arifoğlu, S. (2015). Türk İlaç Sanayiinde Kariyer Yönetimi Uygulamaları Üzerinde Bir Çalışma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aslan, Z. (2018). Kadın yöneticilerin kariyer engelleri: Cam tavan sendromuna ilişkin okul yönetici görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Bingöl H, Gündoğdu C. (2020) Spor eğitimi veren kadın akademisyenlerin kariyer engellerinin mobbinge maruziyet, örgütsel bağlılık ve iş tatmini değişkenlerine göre incelenmesi. Journal of History School. 13(45): 1174 - 1184.
• Bingöl H, (2017) Yükseköğretim Kurumlarında spor eğitimi veren kadın akademisyenlerin kariyer engellerinin incelenmesi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü,. Malatya.
• Birben E, (2016). Kadın Çalışanların Kariyer Engelleri: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çanakkale.
• Boiko, J. R., Anderson, A. J. M., & Gordon, R. A. (2017). Representation of women among academic grand rounds speakers. JAMA Internal Medicine, 177(5), 722–724. https://doi.org/10.1001/ jamainternmed.2016.9646
• Can, H. (2011). Organizasyon ve yönetim. Siyasal Kitabevi. Carley, S., Carden, R., Riley, R., May, N., Hruska, K., Beardsell, I., Johnston, M., & Body, R. (2016). Are there too few women presenting at emergency medicine conferences?. Emergency Medicine Journal, 33(10), 681–683. https://doi.org/10.1136/emermed-2015-205581
• Carr, P. L., Raj, A., Kaplan, S. E., Terrin, N., Breeze, J. L., & Freund, K. M. (2018). Gender differences in academic medicine: Retention, rank, and leadership comparisons from the national faculty survey. Academic Medicine: Journal of the Association of American Medical Colleges, 93(11), 1694.
• Carr, P. L., Gunn, C. M., Kaplan, S. A., Raj, A., & Freund, K. M. (2015). Inadequate progress for women in academic medicine: findings from the National Faculty Study. Journal of Women's Health, 24(3), 190-199.
• Carr, R., Palmer, S., & Hagel, P. (2015). Active learning: The importance of developing a comprehensive measure. Active Learning in Higher Education, 16(3), 173-186. https://doi.org/10.1177/1469787415589529 Cropsey, K. L., Masho, S. W., Shiang, R., Sikka, V., Kornstein, S. G., Hampton, C. L., & Committee on the Status of Women and Minorities, Virginia Commonwealth University School of Medicine, Medical College of Virginia
• Campus. (2008). Why do faculty leave? Reasons for attrition of women and minority faculty from a medical school: four-year results. Journal of Women's Health, 17(7), 1111-1118.
• DeVellis, R. F. (2014). Ölçek Geliştirme. (Çev. Ed. T. Totan) Nobel Akademik Yayıncılık.
• Erdoğmuş, N. (2003). Kariyer geliştirme kuram ve uygulama. Nobel Yayınları.
• Halley, M. C., Rustagi, A. S., Torres, J. S., Linos, E., Plaut, V., Mangurian, C., ... & Linos, E. (2018). Physician mothers’ experience of workplace discrimination: a qualitative analysis. BMJ, 363.
• Harris, C. A., Banerjee, T., Cramer, M., Manz, S., Ward, S. T., Dimick, J., & Telem, D. A. (2019). Editorial (spring) board? Gender composition in high-impact general surgery journals over 20 years. Annals of Surgery, 269(3), 582–588. https://doi.org/10.1097/SLA.0000000000002667
• https://istatistik.yok.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 25.12.2023)
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&kelime=kariyer&uid=280 61&guid=TDK.GTS.5ba0ff9b0705b3.08364511 (Erişim Tarihi: 25.12.2022)
• Johnson PA, Widnall SE, Benya FF, (2018). Sexual harassment of women: climate, culture, and consequences in academic sciences, Engineering, and medicine. Available at: https://www.nap.edu/catalog/24994/sexual-harassment-of-women-climate-culture-and-consequences-in-academic (Accessed February 25, 2023.)
• Kanbay, Y. & Yalap, O. (2022). SPSS ile temel veri analizleri. Akademisyen Kitabevi A.Ş.
• Karagöz, Y. (2010). Nonparametrik tekniklerin güç ve etkinlikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 18-40.
• Kök Z, (2021). Kadınların kariyer engelleri ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiler: Gaziantep örneği. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Gaziantep.
• Lewiss, R. E., Silver, J. K., Bernstein, C. A., Mills, A. M., Overholser, B., & Spector, N. D. (2020). Is academic medicine making mid-career women physicians invisible?. Journal of Women's Health, 29(2), 187-192. https://doi.org/10.1089/jwh.2019.7732
• Mate, S. E., McDonald, M., & Do, T. (2019). The barriers and enablers to career and leadership development: An exploration of women’s stories in two work cultures. International Journal of Organizational Analysis, 27(4), 857-874. https://doi.org/10.1108/IJOA-07-2018-1475
• McDermott, M., Gelb, D. J., Wilson, K., Pawloski, M., Burke, J. F., Shelgikar, A. V., & London, Z. N. (2018). Sex differences in academic rank and publication rate at top-ranked US neurology programs. JAMA Neurology, 75(8), 956–961. https://doi.org/10.1001/jamaneurol.2018.0275
• Öztürk F, (2018). Spor eğitimi veren kadın akademisyenlerin kişilik özellikleri ile kariyer engellerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Sakarya.
• Rochon, P. A., Davidoff, F., & Levinson, W. (2016). Women in academic medicine leadership: Has anything changed in 25 years?. Journal of the Association of American Medical Colleges, 91(8), 1053–1056. https://doi.org/10.1097/ACM.0000000000001281
• Serdar, G., & SOYSAL, M. İ. (2018). Parametri̇k ve parametri̇k olmayan çoklu karşilaştirma testleri̇. Black Sea Journal of Engineering and Science, 1(1), 18-27.
• Silver, J. K., Bhatnagar, S., Blauwet, C. A., Zafonte, R. D., Mazwi, N. L., Slocum, C. S., Schneider, J. C., & Tenforde, A. S. (2017). Female physicians are underrepresented in recognition awards from the american academy of physical medicine and rehabilitation. PM & R. The Journal of Injury, Function, and Rehabilitation, 9(10), 976–984. https://doi.org/10.1016/j.pmrj.2017.02.016
• Silver, J. K., Poorman, J. A., Reilly, J. M., Spector, N. D., Goldstein, R., & Zafonte, R. D. (2018). Assessment of women physicians among authors of perspective-type articles published in high-ımpact pediatric journals. JAMA Network Open, 1(3), e180802. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2018.0802
• Smale, A., Bagdadli, S., Cotton, R., Dello Russo, S., Dickmann, M., Dysvik, A., ... & Unite, J. (2019). Proactive career behaviors and subjective career success: The moderating role of national culture. Journal of Organizational Behavior, 40(1), 105-122. https://doi.org/10.1002/job.2316
• Stoet, G., & Geary, D. C. (2020). Gender differences in the pathways to higher education. Proceedings of the National Academy of Sciences, 117(25), 14073-14076.https://doi.org/10.1073/pnas.2002861117
• Şimşek, M., Çelik, A., Akatay, A. (2007). Kariyer yönetimi ve insan kaynakları yönetimi uygulamaları. Gazi Kitapevi.
• Tanrıverdi D, (2016). Üniversitelerde çalışan öğretim elemanlarının mobbing deneyimleri ve mobbingin bireyler üzerindeki psiko-sosyal etkileri; Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Ülkem E, (2019). Kadın çalışanların kariyer engelleri: Gençlik ve spor il müdürlüğü örneği. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Ünlü, Akyüz, B. (2014). Kadınların kariyer engelleri ile kariyer tatmini ve yaşam doyumu ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
• Winchester, H. P., & Browning, L. (2015). Gender equality in academia: A critical reflection. Journal of Higher Education Policy and Management. 37(3), 269-281. https://doi.org/10.1080/1360080X.2015.1034427
• Yaşar, O. M., & Sunay, H. (2019). Spor bilimleri öğrencilerine yönelik kariyer farkındalığı ölçeğinin (kfö) geliştirilmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 7-22.