GÖÇ KURAMLARINDA GÜNCEL BİR YAKLAŞIM: GÖÇMEN İLİŞKİ AĞLARI KURAMI

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 27, 78 - 97, 31.05.2024

Ahmet Vedat Koçal , Mithat Arman Karasu

https://doi.org/10.53092/duiibfd.1354312

Öz

Günümüzde, küreselleşmenin ürettiği teknik, ekonomik ve sosyal koşullar ile özellikle küresel kuzeyle küresel güney arasında giderek derinleşen eşitsizlik, göç hareketlerini coğrafî yayılım, nüfus ölçüleri ve biçimsel çeşitlilik bakımından, tarihte hiç olmadığı kadar geliştirmekte, insanlık tarihinin başlangıcından itibaren, savaş, afet, kuraklık-kıtlık ve ekonomik sorunlar gibi etkenlerle süregelen mevcut insan hareketliliklerine, finansal göç, teknolojik göç, iklim göçü, eğitim göçü ve sağlık göçü gibi yeni göç türleri eklenmektedir.
Göç hareketlerinde yaşanan biçimsel değişme ve çeşitlenme ile coğrafî yaygınlaşma, insan ve toplum bilimlerinde özellikle göçe ilişkin disiplinlere de yansımakta, ortaya çıkan yeni göç tiplerini ve boyutlarını anlama ihtiyacı, yeni araştırma alanları ve yöntemleriyle birlikte yeni kuramsal yaklaşımlar ve önermeler de geliştirilmesine neden olmaktadır.
Bu çalışma, günümüzde nüfus hareketlerinde gerçekleştiği gözlenen değişikliklerin, ortaya çıkan yeni boyutların ve biçimlerin göç kuramları üstündeki etkilerini ve bu kapsamda uluslararası göçün sürekliliğini sağlayan etkenlere odaklanan güncel bir kuramsal önerme olarak geliştirilen Göçmen İlişki Ağları Kuramı’nı incelemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Kuram, Küreselleşme, Göçmen İlişki Ağları Kuramı

A CURRENT APPROACH IN MIGRATION THEORIES: MIGRATION NETWORKS THEORY

Öz

Today, the technical, economic and social conditions produced by globalization, and especially, growing inequality between the global north and the global south, develops migration movements more than ever before in terms of geographical spread, population size and formal diversity, and new types of migration such as financial migration, technological migration, climate migration, educational migration and health migration are being added to the current human mobility that has been going on with factors such as war, disaster, drought-famine and economic problems since the beginning of human history.
The typical change and diversification, and geographical expansion in migration movements, is also reflected in the disciplines related to migration in human and social sciences, the need to understand the emerging new types and dimensions of migration leads to the development of new theoretical approaches and propositions along with new research areas and methods.
This study aims to examine the effects of the changes observed and new dimensions and forms existed in population movements on migration theories, and in this context, Migration Networks Theory, which was developed as a current theoretical proposition focusing on the factors that ensure the continuity of international migration.

Anahtar Kelimeler

Migration, Theory, Globalization, Migration Networks Theory

Kaynakça

• Abadan Unat, N. (2017). Bitmeyen göç, konuk işçilikten ulus-ötesi yurttaşlığa. 3. Basım. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Adıgüzel, Y. (2020). Göç sosyolojisi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Akbaş, E. (2018). Göçmenler arasındaki dayanışmacı ağların dönüşümü: Göçmen sivil toplum örgütlerinin yeni misyonu. S. Güler Ihlamur-Öner & N. Aslı Şirin Öner (Der.), Küreselleşme Çağında Göç, Kavram ve Tartışmalar, 4. Baskı, (ss. 335-351). İletişim Yayınları.
• Akyıldız, İ. E. (2016). Göç teorilerinin karşılaştırmalı analizi. Bursa Uludağ Üniversitesi İİBF. Dergisi, 35(2), 127-176.
• Banerjee, B. (1983). Social networks in the migration process: empirical evidence on chain migration in India. The Journal of Developing Areas, 17(2), 185-196.
• Bartram, D. & Poros, M. V. & Monforte, P. (2017). Göç Meselesinde temel kavramlar. (Çev. Itır Ağabeyoğlu Tuncay). Hece Yayınları.
• Basch, L. & Glick Schiller, N. & Szanton-Blanc, C. (1994). Nations unbound: transnational projects, postcolonial predicaments and deterritorialized nation-states. Gordon and Breach.
• Bauer, T., Epstein, G. & Gang, I. N. (2000). What are migration networks?. IZA Discussion Paper No. 200.
• Boyd, M. (1989). Family and personal networks in international migration: recent developments and new agendas. The International Migration Review, 23(3), 636-670.
• Brown, S. K. & Bean, F. D. (2005). International migration. Dudey L. Poston & Michael Micklin (Eds.), Handbook of Population,(ss. 347-382). Kluwer Academic.
• Castles, S. & Miller, M. J. (2008). Göçler çağı, modern dünyada uluslararası göç hareketleri. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Crisp, J. (1999). Policy challenges of the new diasporas: migrant Networks and their impact on asylum flows and regimes. Paper No 7, UNHCR Policy Research Unit Press.
• Çağlayan, S. (2006). Göç kuramları, göç ve göçmen ilişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 67-91.
• Ela-Özcan, E. D. (2017). Çağdaş göç teorileri üzerine bir değerlendirme. İş ve Hayat Dergisi, (4), 183-215.
• Faist, T. (2003). Uluslararası göç ve ulusaşırı toplumsal alanlar. Bağlam Yayınları.
• Fawcett, J.T. (1989). Networks, linkages and migration systems. International Migration Review, 23(3), 671-680.
• Garip, F. & Asad, A. L. (2015). Migrant networks. Robert A. Scott, Stephen M. Kosslynve Marlin Buchmann (Eds.), Emerging Trends in the Social and Behavioral Sciences, (ss. 1-13). John Wiley & Sons.
• Glick-Schiller, N. & Basch, L. (1995). From immigrant to transmigrant: theorizing transnational migration. Anthropological Quarterly, 68(1), 48–63.
• Gold, S. J. (2005). Migrant networks: A summary and critique of relational approaches to international migration. Eric Margolis Romero, (Ed.), The Blackwell Companion toSocial Inequalities,(ss. 257-285). Malden MA.
• Görgün, M. (2017). Küreselleşme sürecinde göçmen ilişkileri ağının önemi.Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22/Göç Özel Sayısı, 1317-1327.
• Gurak, D.T. & Caces, F.M. (1992). Migration Networks and the shaping of migration systems. M.M. Kritz & L.L. Lim & H. Zlotnik (Eds.), International Migration Systems, (ss. 150-176). Calerendon Press.
• Güllüpınar, F. (2012). Göç olgusunun ekonomi-politiği ve uluslararası göç kuramları üzerine bir değerlendirme. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 53-85.
• Hagan, J. M. (1998). Social networks, gender and immigrant in corporation: Resources and constraints. Sociological Review, 63(1), 55-67.
• Haug, S. (2008). Migration Networks and Migration Decision-Making, Journal of Ethnic and Migration Studies, 34(4), 585-605.
• Herman, E. (2006). Migration as a family business: The role of personal Networks in the mobility phase of migration. International Migration, 44(4), 191-230.
• Ihlamur-Öner, S. G. (2018). Ulus-ötesi göç sürecinde dini ağlar ve örgütler. S. Güler Ihlamur-Öner & N. Aslı Şirin Öner (Der.), Küreselleşme Çağında Göç, Kavram ve Tartışmalar, 4. Baskı, (ss. 309-333). İletişim Yayınları.
• Kümbetoğlu, B. (1996). Göçmenlik, mültecilik, yeni bir yaşam ve sonrası. II. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildirileri, Göç ve Toplum, (ss. 271-280). T.C Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü ve Sosyoloji Derneği.
• Light, I. (2000). Globalisation and migration networks. Jan Rath (Ed.), Immigrant Businesses, The Economic, Political and Social Environment, Migration, Minorities and Citizenship, (ss. 162-181). Palgrave Macmillian.
• Lindquist, B. A. (1993). Migration networks: A case study in the Philippines. Asian and Pacific Migration Journal, 2(1), 75-104.
• Mabogunje, A. L. (1970). Systems approach to the theory of rural-urban migration. Geographical Analysis, (2), 1-18. Massey, D. & Arango, J. & Hugo, G. & Kouaouci, A. & Pellegrino, A. & Taylor, A. (1993). Theories of international migration: A review and appraisal. Population and Development Review, (3), 431-466.
• Massey, D. & Arango, J. & Hugo, G. & Kouaouci, A. & Pellegrino, A. (1998). Worlds in motion: understanding international migration at the end of the millennium. Clarendon Press.
• Miles, R. & Satzewich, V. (1990). Migration, racism and postmodern capitalism. Economy and Society, 19(3), 334-358.
• Nagurney, A. & Pan, J. & Zhao, L. (1992). Human migration networks. European Journal of Operational Research, 59(2), 262-274.
• Özkul, D. (2018). Ulus-ötesi göç: Uluslararası göç yazınında yeni bir paradigma.S. Güler Ihlamur-Öner & N. Aslı Şirin Öner (Der.), Küreselleşme Çağında Göç, Kavram ve Tartışmalar, 4. Baskı, (ss. 483-500). İletişim Yayınları.
• Padilla, B. (2006). Brazilian migration to Portugal: Social Networks and ethnic solidarity. Cies e-Working Paper, 12/2006.
• Portes, A. & Guarnizo, L. E. & Landolt, P. (1999). The study of transnationalism: Pitfalls and promise of an emergent research field. Ethnic and Racial Studies, 22(2), 217-237.
• Portes, A. & Sensenbrenner, J. (1993). Embeddedness and immigration: Notes on the social determinants of economicaction. American Journal of Sociology, 98(6), 1320-1350.
• Ravenstein, E. G. (1876). Census of the British isles:1871: The birth place of the people and the laws of migration. Geographical Magazine, 3, July: (ss. 173-177). August: 201-206; September, (ss. 229-233).
• Ravenstein, E. G. (1885). The laws of migration. Journal of the Statistical Society of London, 48(2), 167-227.
• Ravenstein, E. G. (1889). The laws of migration. Journal of the Royal Statistical Society, 52(2), 241-305.
• Sirkeci, İ. & Göktuna Yaylacı, F. (2019). Küresel hareketlilik çağında göç kuramları ve temel kavramlar. Filiz Göktuna Yaylacı (Der.), Kuramsal ve Uygulama Boyutları ile Türkiye’de Sığınmacı, Mülteci ve Göçmenlerle Sosyal Hizmetler (ss. 15-39). Transnational Press London.
• Stouffer, A. S. (1940). Intervening opportunities: A theory relating mobility and distance. American Sociological Review,5(6), 845-867.
• Şenay, B. (2010) Ulusaşırı toplumsal alanlar, ulusaşırı kimlikler: Avustralyalı Türkler örneği. R.O. Dönmez, P. Enneli & N. Altuntaş (Eds.), Türkiye’de Kesişen ve Çatışan Dinsel ve Etnik Kimlikler, (ss. 255-287). Say Yayınları.
• Şenol Sert, D. (2018). Uluslararası göç yazınında bütünleyici bir kurama doğru. S. Güler Ihlamur-Öner & N. Aslı Şirin Öner (Der.), Küreselleşme Çağında Göç, Kavram ve Tartışmalar, 4. Baskı, (ss. 29-47). İletişim Yayınları.
• Tamer, M. (2020). Uluslararası göç ve teorileri. Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS), 4(8), 274-282.
• Taylor, J. E. (1986). Differential migration, networks, Information and risk. O. Stark (Ed.), Research in Human Capital and Development, 4. Cilt, (ss. 147-171). JAI Press.
• Toksöz, G. (2006). Uluslararası emek göçü. Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Uslu, Ak, B. (2021). Göç kavramı ve kuramları. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 8(72), 1749-1758.
• Van Meeteren & M., Pereira, S. (2013). The differential role of social networks: Strategies androutes in Brazilian migration to Portugal and the Netherlands. Discussion Paper No. 2013-10. International Migration Institute.
• Wallerstein, I. (1995). Kapitalist dünya ekonomisinde hane yapıları ve emek göçü oluşumu. E. Balibar & I. Wallerstein (Der.), N. Ökten (Çev.), Irk Ulus Sınıf, (ss. 131-137). Metis Yayıncılık.
• Wallerstein, I. (2014). Dünya sistemleri analizi: Bir giriş. (3. Baskı). (Çev. N. E. Ender Abadoğlu). BGST Yayınları.
• Woodruff, C. & Zenteno, R. (2007). Migration networks and microenterprises in Mexico. Journal of Development Economics, (82), 509–528.
• Zlotnik, H. (1992). Empirical identification of international migration systems. M. Kritz & L. L. Lim & H. Zlotnik (Eds.), International Migration Systems: A Global Approach, (ss. 19-40). Clarendon Press.
• Zolberg, A. R. (1983). International migrations in political perspective. M.M. Krtiz & C.B. Keely & S. M. Tomasi (Eds.), Global Trends in Migration: Theory and Research on International Population Movements, (ss. 3-27). Center for Migration Studies.