YAPAY ZEKÂ VE BENZERİ TEKNOLOJİK GELİŞMELERİN MUHASEBE MESLEĞİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 28, 856 - 881, 30.11.2024

Hüseyin Sevim , Yunus Yılmaz

https://doi.org/10.53092/duiibfd.1494418

Öz

Bu çalışmada, özellikle yapay zekâ, blok zincir, bulut bilişim ve big data gibi teknolojik gelişmelerin muhasebe mesleğine etkileri ve bu teknolojilerin meslek mensuplarının faaliyetlerini ne derece etkilediği incelenmiştir. Araştırma evreni, Diyarbakır ilinde faaliyette bulanan muhasebe meslek mensuplarından oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak yüz yüze ve online anket yöntemi tercih edilmiştir. Hazırlanan anket formu, 650 SMMM'ye gönderilmiş ve bu formlardan 452'sinde olumlu geri dönüş sağlanmıştır. Araştırmaya katılan muhasebe meslek mensuplarının olumsuz olarak gördüğü, teknolojik gelişmelerin, güvenlik konusunda endişenin artmasına, iş verimliliğinin artmasına ve iş yükümlülüğünün daha da artacağına neden olacağı görüşüne sahip oldukları belirlenmiştir.
Teknolojik gelişmelerin olumlu tarafına baktığımızda zaman tasarrufu sağlayacağını, hata ve hile konularının daha az olacağını, kayıt dışı ekonominin azalacağını ve etik dışı tekliflerin azalacağını düşünmektedirler. Son olarak, araştırmaya katılan muhasebe meslek mensupları, teknolojik gelişmelerin muhasebe mesleğine olumlu yönlerinin, olumsuz yönlerinden daha fazla olduğunu düşünmektedirler.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji, Muhasebe Meslek Mensupları, Yapay Zekâ

THE IMPACT OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE AND SIMILAR TECHNOLOGICAL DEVELOPMENTS ON THE ACCOUNTING PROFESSION

Öz

In this study, the effects of technological developments such as artificial intelligence, blockchain, cloud computing and big data on the accounting profession and the extent to which these technologies affect the activities of members of the profession are examined. The research population consists of accounting professionals operating in Diyarbakır province. Face-to-face and online survey method was preferred as a data collection tool. The prepared questionnaire form was sent to 650 CPAs and 452 of these forms were returned positively. It was determined that the accounting profession members who participated in the research have the negative view that technological developments will lead to increased concern about security, increased work efficiency and increased work obligations.
When we look at the positive side of technological developments, they think that it will save time, there will be less error and cheating, the informal economy will decrease and unethical proposals will decrease. Finally, the accounting professionals participating in the research think that the positive aspects of technological developments to the accounting profession are more than the negative aspects.

Anahtar Kelimeler

Technology, Professional Accountants, Artificial Intelligence

Kaynakça

• Abad-Segura, E., Infante-Moro, A., ve González-Zamar, M. E. (2021). Blockchain technology for secure accounting management: Research trends analysis. Mathematics, 9(14), 1631. https://doi.org/10.3390/math9141631
• Abdennadher, S., Grassa, R., Abdulla, H., ve Alfalasi, A. (2022). The impacts of blockchain technology on the accounting and assurance profession in the UAE: An exploratory study. Journal of Financial Reporting and Accounting, 20(1), 53-71. https://doi.org/10.1108/JFRA-05-2020-0151
• Ahmad, Y., Ahmad, B., Abusai̇meh, H., ve Rababah, A. (2024). Assessment of effects in advances of accounting technologies on quality financial reports in Jordanian public sector. Uncertain Supply Chain Management, 12(1), 133-142. https://doi.org/10.5267/j.uscm.2023.10.011
• Akdoğan, N. ve Akdoğan, M. U. (2018). Büyük veri-bilişim teknolojisindeki gelişmelerin muhasebe uygulamalarına ve muhasebe mesleğine etkisi. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 18(55), 1-14.
• Alsaqa, Z., Alkasb, A., ve Mahmud, S. M. (2020). The impact of blockchain on accounting information systems. Journal of Information Technology Management, 13(3), 62-80.
• Al-Zaqeba, M. A., Jarah, B. A. F., Inei̇zeh, N. İ., ve Z. A. (2022). The effect of management accounting and blockchain technology characteristics on supply chains efficiency. Uncertain Supply Chain Management, 10(3), 973-982. DOI:10.5267/j.uscm.2022.2.016
• Aman, A., ve Muhammed, N. (2017). The implementation of cloud accounting in public sector. Asian Journal of Accounting and Governance, 8(1), 1-6. DOI: 10.17576/AJAG-2017-08SI-01
• Ami̇rulloh, M., ve Mulqi̇, M. (2022). Know more metaverse as the technology of the future. International Journal of Research and Applied Technology (İnjuratech), 2(1), 174-177. DOI: https://doi.org/10.34010/injuratech.v2i1.6915
• Asikpo, N. A. (2024). Impact of digital transformation on financial reporting in the 21st century. International Journal of Comparative Studies and Smart Education, 1(1), 34-45.
• Asuquo, A. İ., Dan, N. O., ve Effi̇ong, G. T. (2020). Impact of information technology on accounting line of works. International Journal of Recent Technology and Engineering (IJRTE), 9(2), 1572-1577.
• Avder, E. (2007). Geçmişten günümüze muhasebe mesleği. MuhasebeTR. URL: https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/erdogan/008/ .Erişim tarihi: (15.05.2024).
• Baygül, S. (2020). Küreselleşme ve teknoloji üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 6(13), 395-411. URL: https://dergipark.org.tr/en/pub/ijhe/issue/54071/673235.
• Bose, S., Dey, S. K., ve Bhattacharjee, S. (2023). Big data, data analytics and artificial intelligence in accounting: An overview. Handbook of big data research methods, 32-51.
• Budiasih, Y. (2024). The influence of digital technology on financial management. Accounting Studies and Tax Journal (COUNT), 1(1), 92-100.
• Büyükarıkan, U. (2021). Teknolojik gelişmelerin muhasebe mesleği üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (52), 269-288.
• Calderon, J., ve Theophanis, C. S. (2020). What accountants need to know about blockchain. Accounting Perspectives, 19(4), 303-323.
• Chu, M. K., ve Yong, K. O. (2021). Big data analytics for business intelligence in accounting and audit. Open Journal of Social Sciences, 9(9), 42-52.
• Çelik, K. (2021). Bulut bilişim teknolojileri. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(24), 436-450.
• Dursun, G.D, Ektik, D., ve Tutcu, B. (2019). Mesleğin dijitalleşmesi: Muhasebe 4.0. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(6), 263-271. https://dergipark.org.tr/en/pub/asead/issue/47256/595432.
• El-Dalahmeh, SM (2021). The Impact of Big Data Analysis on the fieldwork of the accounting profession in the Jordanian business environment. International Journal of Accounting and Financial Reporting, 11-1.
• Elitaş, C., ve Özdemir, S. (2014). Bulut bilişim ve muhasebede kullanımı. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 16(2), 93-104.
• Faulconbridge, J. R., Sarwar, A., ve Spring, M. (2024). Accommodating machine learning algorithms in professional service firms. Organization Studies, 01708406241252930.
• Güney, S., ve Kaya, A. (2018). Teknolojik gelişmelerin muhasebe eğitimi üzerinde etkileri: öğretim elemanları üzerinde bir uygulama. Economics, Finance and Politics Volume 13/14, Spring 2018, ss. 261-282.
• Holmes, A. F., ve Douglass, A. (2022). Artificial intelligence: Reshaping the accounting profession and disruptions in accounting education. Journal of Emerging Technologies in Accounting, 19(1), 53-68. DOI: 10.1111/1911-3838.12240
• Jackson, D., Michelson, G., ve Munir, R. (2023). Developing accountants for the future: New technology, skills, and the role of stakeholders. Accounting Education, 32(2), 150-177.
• Jemine, G., Puyou, F. R., ve Bouvet, F. (2024). Technological innovation and the co-production of accounting services in small accounting firms. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 37(1), 280-305.
• Kamau, C. G., ve Ilamoya, S. L. (2021). Accounting profession: African perspective review of steps into the future. Multidisciplinary Journal of Technical University of Mombasa, 2(1), 19-26. DOI: https://doi.org/10.48039/mjtum.v2i1.43.
• Karabulut, Ş. (2021). Muhasebe alanında yaşanan gelişmelere bilimsel yaklaşımlar. Gazi̇ Ki̇tap Evi̇.
• Kılıç, B. İ. (2019). Muhasebe, finans ve denetim alanlarında ön plana çıkan büyük veri analiz teknikleri ve teknolojileri. International Congress of Management Economy and Policy 2019 Autumn Proceedings Book, ss. 498.
• Kurnaz, E., Tekbaş, İ., Bozdoğan, T., ve Çetin, Ö. O. (2020). Dijitalleşmeyle birlikte muhasebe eğitiminin muhasebe meslek mensupları açısından değerlendirilmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(1), 81-96.
• Küçüker, M. (2023). Muhasebede yapay zekâ uygulamaları: Chatgpt'nin muhasebe sınavı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(2), 875-888. DOI: https://doi.org/10.18069/firatsbed.1289885.
• Lee, S.C., ve Tajudeen, P.F. (2020). Usage and Impact of artificial ıntelligence on accounting: Evidence from malaysian organisations. Asian Journal Of Business And Accounting, 13(1), 213-240. DOI: https://doi.org/10.22452/ajba.vol13no1.8
• Li, C., Haohao, S., ve Ming, F. (2020). Research on the impact of artificial intelligence technology on accounting. In Journal of Physics: Conference Series (Vol. 1486, No. 3, p. 032042). IOP Publishing.
• Li, Z., ve Zheng, L. (2018). The impact of artificial intelligence on accounting. In 2018 4th International Conference on Social Science and Higher Education (ICSSHE 2018). Atlantis Press, 2352-5398.
• Malviya, B. K., ve Lal, P. (2021). The changing face of accounting: Prospects and issues in the application of artificial intelligence. International Journal of Accounting, Business and Finance, 1(1), 1-7.
• Mert, Ü. H., Güner, M., ve Duyar, G. (2022). Dijitalleşme sürecinin gelişimi ve muhasebe uygulamalarına etkileri yönünden İstanbul ilinde SMMM'ler üzerinde bir araştırma. Accounting & Auditing Perspective Magazine/Muhasebe ve Denetime Bakış, (66).
• Odonkor, B., Kaggwa, S., Uwaoma, P. U., Hassan, A. O., ve Farayola, O. A. (2024). The impact of AI on accounting practices: A review: Exploring how artificial intelligence is transforming traditional accounting methods and financial reporting. World Journal of Advanced Research and Reviews, 21(1), 172-188.
• Onan, F. (2023). Muhasebe mesleğinde yaşanan teknolojik gelişmelerin meslek mensupları ekseninde değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Denizli.
• Özdemir, N. (2023). Serbest muhasebeci mali müşavirlerin muhasebenin temel kavramlarına ilişkin farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi: Yozgat ili örneği. Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 400-425. doi:10.17218/hititsbd.1324909
• Paşaoğlu, C., ve Cevheroğlu, E. (2020). Bulut bilişim sistemleri kapsamında kişisel verilerin şifreleme yöntemleri ile korunması. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 13(2), 183-195.
• Sabuncu, B. (2022). Dijital dönüşümün muhasebe mesleğine etkileri. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 103-115.
• Sultankhanova, G., Ayanoğlu, Y., ve Yanık, S. S. (2019). Rusya’da muhasebenin tarihsel gelişimi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(2), 508-529. http://dx.doi.org/10.31460/mbdd.507747.
• Şalcı, İ. (2021). Dijital dönüşüm (e-uygulamalar) ve muhasebe mesleğine ilişkin yenilikler. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı, Muhasebe ve Denetim Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi: İstanbul.
• Tan, BS., ve Low, KY. (2019). Blockchain as database engine in accounting system. Australian Accounting Review, 29(2), 312-318.
• Tenik, Ö. (2019). Teknolojik gelişmelerin muhasebe mesleğine etkileri: Muhasebe meslek mensuplarına yönelik bir uygulama. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Muhasebe ve Finans Yönetimi Ana Bilim Dalı Muhasebe ve Denetimi Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• TURMOB, Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2024, www.turmob.gov.tr
• Uzun, E. (2022). Muhasebe biliminde bilgi teknolojilerinin etkinliği avantaj ve dezavantajlar. Finans Ekonomi Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 588-599. https://doi.org/10.29106/fesa.1098163.
• Uzunsakal, E., ve Yıldız, D. (2018). Alan araştırmalarında güvenilirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28.
• Üçoğlu, D. (2020). Yapay zekâ teknolojisinin muhasebe mesleği ve eğitimine etkileri. Pressacademia, 11(1), 16-21.
• Wang, L., Chen, Y., Ramsey, T. S., ve Hewings, G. J. (2021). Will researching digital technology really empower green development? Technology in Society, 66, 101638.
• Yardımcıoğlu, M., ve Şıtak, B. (2020). Yapay Zekâ Teknolojisinin Muhasebe Alanına Yansımaları: Literatür İncelemesi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 342-353. https://doi.org/10.33905/bseusbed.809795.
• Yıldız, F. (2017). Muhasebenin temel kavramları. (11.Baskı). 4 T Yayın Evi̇.
• Yünlü, M. (2020). Türkiyedeki muhasebe uygulamalarının tarihsel gelişimi ve günümüzdeki durumu. Muhasebe ve Fi̇nans Tari̇hi̇ Araştırmaları Dergi̇si̇, (18), 180-192.