CUMHURİYET DÖNEMİNDE (1923-1950) TARİH EĞİTİMİ VE JOHN DEWEY’İN EĞİTİM KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİNE GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2023, , 56 - 87, 31.12.2023

Süleyman Duman

https://doi.org/10.58853/dumad.1401771

Öz

Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan itibaren 1908’de ilan edilen II. Meşrutiyet’e kadar hâkim olan dini ve hanedan merkezli tarih anlayışı, 19. Yüzyılda tarih anlayışlarında meydana gelen değişiklikler ve Osmanlı Devleti’nin geçirmiş olduğu süreç, devlet yönetiminde etkin olan zümrenin Türkçü ve milliyetçi bir tarih anlayışına yönelmesine sebep oldu. Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan itibaren süregelen gelenekçi tarih anlayışı devletin fiilen ortadan kalktığı dönemlere kadar sürdü.
Mustafa Kemal Atatürk öncülüğünde kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nde ise dini ve hanedan merkezli tarih anlayışı yerine milli ve Türkçü bir politika izlenmeye başladı. Siyasi ve askerî alanda varlığını kanıtlayan Türkiye Cumhuriyeti, tarih ve kültürel alandaki çalışmalar ile bu başarılarını pekiştirme amacındaydı. Bu amaç doğrultusunda çeşitli araştırmalar yapılmaya başlandı ve Türk Tarih Tezi araştırmaya ve eleştiriye açık tezler ortaya atıldı.
Cumhuriyetin ilanından sonra Batılı anlamda bir eğitim modeli benimsendi ve söz konusu eğitim sistemi hakkında görüşlerine başvurulmak üzere bir takım yabancı araştırmacılar Türkiye’ye davet edildi. Bunlardan ilki Kolombiya Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. John Dewey idi. 1923 yılında davet edilen Dewey, 1924 yılında Türkiye’ye gelerek; İstanbul, Ankara ve Bursa’da çeşitli temaslarda bulundu ve Türk eğitim sistemi hakkında raporlar sundu. Batılı eğitimcilerin sunmuş olduğu bu raporlar Türkiye’deki eğitim sistemine katkı sunmuş ve gelişmesi için yol gösterici olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Cumhuriyet, Eğitim

Kaynakça

• Akçura, Y., (1991). Üç Tarz-ı Siyaset. Ankara: TTKB.
• Akkutay, Ü., (1996). Milli Eğitimde Yabancı Uzman Raporları/ Atatürk Dönemi. Ankara: Avni Akyol Kültür ve Eğitim Vakfı Yayınları.
• Aksoy, İ., (2003), Yüksek Öğretim Kurumlarında İnkılap Tarihi Öğretimi, Basılmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.