Akdeniz Bölgesi İçin Küresel Isınma Senaryoları ve Bitkiler Üzerindeki Olası Etkileri

Yıl 2018, Cilt: 2018 Sayı: 1, 60 - 68, 21.06.2018

Sertan Çevik Ayşin Güzel Değer

Öz

Atmosfere salınan gazların neden olduğu sera etkisi sonucunda yıl boyunca kara, deniz ve havada ölçülen ortalama sıcaklıklarda görülen artışa küresel ısınma denmektedir. Küresel ısınmanın neticesinde iklimin ortalama durumunda ya da değişkenlerinde uzun yıllar sürebilecek anlamlı değişiklikler meydana gelir ki, bu da iklim değişikliği olarak adlandırılmaktadır (Türkeş, 2008a).
Yapılan çalışmalar küresel ısınmanın neticesinde Türkiye genelinde sıcaklıkların ortalama 2-3 oC artacağını, bununla birlikte Akdeniz bölgesinde özellikle kışın toplam yağışların ciddi bir biçimde azalacağını yani kuraklaşmanın olacağını göstermektedir.
Tarımsal verimliliği etkileyen en önemli çevresel etken kuraklık stresidir (Jaiswal ve ark., 2013). Kuraklık stresine maruz kalan bitkilerde turgor basıncı azalır, dokular arasındaki su dengesinin bozulur ve büyüme azalır. Bu etkilerin sonucunda yaprak alanı küçülür, fotosentetik aktivite düşer, sonuç olarak da ürün kalitesinde ve miktarında azalma görülür (Zheng ve ark.. 2014). Ulusal Bilim Kuruluşları küresel ısınma ile birlikte yakın gelecekte kuraklık stresinin boyutlarının artacağını belirtmektedirler (Roy, 2014). Bu durum kuraklık stresine karşı mücadelede geliştirilmesi gereken stratejilerin önemini arttırmaktadır.
Bu çalışmada küresel ısınmanın Akdeniz bölgesi için olası senaryoları göz önünde bulundurularak, olası iklim değişikliğinin tarımsal bitkiler üzerindeki olası etkileri ile ilgili yapılmış olan çalışmalar derlenerek raporlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küresel Isınma, Akdeniz Bölgesi, Kuraklık Stresi

Kaynakça

• Demir İ, Kılıç G, Coşkun M (2008) Türkiye ve bölgesi için PRECIS bölgesel iklim modeli çalışmaları. In: Proceedings of I. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi, TİKDEK 2007, İTÜ, İstanbul, Turkey, pp. 252-260
• Jaiswal, D. K. Mishra, P. Subba, P. Rathi, D. Chakraborty, S. ve Chakraborty, N. (2014). Membrane-associated proteomics of chickpea identifies Sad1/UNC-84 protein (CaSUN1), a novel component of dehydration signaling Scientific Reports, 4: 4177-4187.
• Roy, A. (2014). Proteomic Analyses of Alterations in Plant Proteome Under Drought Stress Molecular Approaches in Plant Abiotic Stress, 1st ed. (Editör: Gaur, R. K. ve Sharma, P), Taylor & Francis Group, Florida, 232-247.
• Türkeş, 2013. İklim verileri kullanılarak Türkiye’nin çölleşme haritası dokümanı hazırlanması raporu. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü Yayını, ISBN: 978-6054610-51-8, 57 sayfa: Ankara.
• Türkeş, M. (2013) Türkiye’de Gözlenen ve Öngorulen İklim Değisikliği, Kuraklık ve Çölleşme Ankara Universitesi Cevrebilimleri Dergisi 4(2), 1-32.
• Turkes, M. 2008a. Kuresel iklim değisikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gozlenen ve öngorulen değisiklikler. İklim Değisikliği ve Cevre, 1: 45-64.
• Turkes, M. 2008b. İklim değisikliği ve kuresel ısınma olgusu: Bilimsel değerlendirme: E. Karakaya (ed.), Kuresel Isınma ve Kyoto Protokolu: İklim Değisikliğinin Bilimsel, Ekonomik ve Politik Analizi, 21-57, Bağlam Yayınları No. 308: İstanbul.
• Türkeş, M. 2012. Küresel İklim Değişikliği ve Çölleşme. İçinde: Günümüz Dünya Sorunları – Disiplinlerarası Bir Yaklaşım (Ed. N. Özgen), ISBN 978-605-5472-79-5, s.1-42. Eğiten Kitap: Ankara.
• Zheng, M. Meng, Y. Yang, C. Zhou, Z. Wang, Y. ve Chen, B. (2014). Protein expression changes during cotton fiber elongation in response to drought stress and recovery. Proteomics, 14: 1776–1795.