Türkiye’de meydana gelebilecek depremlere karşı afet yönetim sistemi performansının veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi

Yıl 2020, , 341 - 352, 27.03.2020

Ufuk Altınsoy , Erdem Aksakal

https://doi.org/10.24012/dumf.496680

Cited By: 2

Öz

Teknolojik ve endüstriyel gelişmelerle beraber nüfus yoğunluğunun artması ile doğal ve beşerî kaynaklı afetler insanlar için gittikçe daha riskli ve zararlı olmaya başlamıştır. Bu durum insanları afetlere karşı daha duyarlı olmaya bununla beraber olası felaketlerin önüne geçmek ve etkisini azaltmak için afet yönetim sistemleri kurmaya yönlendirmektedir. Ülkemiz de üzerinde bulunduğu coğrafya sebebiyle ani gelişen doğal afetlerden olan deprem tehlikesi yüksek ülkeler arasındadır. Bu çalışmada, yakın zamanda meydana gelen dört büyük deprem örneklem olarak ele alınarak, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden (ÇKKV) biri olan Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemiyle Türkiye’nin depremlere karşı afet yönetim sistemi performansının değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda Türkiye’de meydana gelebilecek depremlere karşı oluşturulan afet yönetim sisteminin yeterli olup olmadığı, sistemin eksik yanlarının neler olduğu ve ne gibi tedbirler geliştirilmesi gerektiği ayrıntılı bir şekilde analiz edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, Veri Zarflama Analizi, Afet Yönetim Sistemi, Deprem, Performans Analizi

Kaynakça

• Altun, F., (2018). Afetlerin Ekonomik ve Sosyal Etkileri: Türkiye Örneği Üzerinden Bir Değerlendirme, Sosyal Çalışma Dergisi, 2, 1, 1-14.
• Babacan, A. ve Özcan, S., (2009). Alanya Bölgesi Otellerinin Göreli Etkinliğinin Belirlenmesi: Bir Veri Zarflama Analizi Tekniği Uygulaması, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 12,176-189.
• Bakırcı, F. ve Babacan, A., (2010). İktisadi ve idari bilimler fakültelerinde ekonomik etkinlik. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24, 2, 215-234.
• Bal, V. ve Bilge, H., (2013). Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde Veri Zarflama Analizi ile Etkinlik Ölçümü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 6, 1-14.
• Banker, R. D., Charnes, A. ve Cooper, W.W., (1984). Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis, Management Science, 30, 9, 1078-1092.
• Banker, R. D. ve Thrall, R. M., (1992). Estimation of returns to scale using data envelopment analysis. European Journal of Operational Research, 62, 1, 74-84.
• Baysal, M. E. ve Toklu, B., (2001). Veri zarflama analizi ile bazı orta öğretim kurumlarının performanslarının değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6, 2,203-220.
• Charnes, A., Cooper, W. W. ve Rhodes, E., (1978). Measuring the efficiency of decision making units, European journal of operational research, 2, 6, 429-444.
• Charnes, A., Cooper, W. W. ve Rhodes, E., (1981). Evaluating program and managerial efficiency: an application of data envelopment analysis to program follow through. Management science, 27, 6, 668-697.
• Cingi, S. ve Tarım, A. (2000). Türk banka sisteminde performans ölçümü Dea-Malmquist Tfp endeksi uygulaması. Türkiye Bankalar Birliği Araştırma Tebliğleri Serisi, 1, 1-34.
• Delavar, M., Moradi, M. ve Moshiri, B., (2015). Earthquake vulnerability assessment for hospital buildings using a GIS-based group multi criteria decision making approach: a case study of Tehran, Iran, Proceedings, International Conference on Sensors & Models in Remote Sensing & Photogrammetry, 153-157, Kish Island.
• Farrell, M.J. (1957). The Measurement of Productive Efficiency. Journal of the Royal Statistical Society, 120, 253-290.Gürler, H., (2015). Türkiye'deki Havalimanlarının Etkinlik Tahmini: Veri Zarflama Analizi ve Yapay Sinir Ağlarının Birlikte Kullanımı, Yüksek Lisans Tezi İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Huang, J., Liu, Y. ve Ma, L., (2011). Assessment of regional vulnerability to natural hazards in China using a DEA model. International journal of disaster risk science, 2, 2, 41-48.
• Irmak, D. E., (2014). Sivas İlindeki Devlet Hastanelerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Etkinliğinin Belirlenmesi.: Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Kadıoğlu, M., (2008). Modern, Bütünleşik Afet Yönetimin Temel İlkeleri; Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E., eds (2006). Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri, 1-34, JICA Türkiye Ofisi Yayınları (2), Ankara.
• Kıyıldı, R. K. ve Karaşahin, M., (2006). Türkiye'deki Hava Alanlarının Veri Zarflama Analizi İle Altyapı Performansının Değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10,3,391-397.
• Korkmaz, K. A. (2010). Integrated seismic hazard evaluation and disaster management approach for Turkey. Environmental Earth Sciences, 61, 3, 467-476.
• Kutlar, A. ve Kartal, M., (2004). Cumhuriyet üniversitesinin verimlilik analizi: Fakülteler düzeyinde veri zarflama yöntemiyle bir uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, 49-79.
• Mecit, E. D., (2005). Veri Zarflama Analizinde Süper Etkinlik ve Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özden, Ü. H. (2008). Veri zarflama analizi (VZA) ile Türkiye'deki vakıf üniversitelerinin etkinliğinin ölçülmesi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37, 2, 167-185.
• Pan, Y. M. ve Li, Q. W., (2010). Evaluation of emergency management performance based on data envelopment analysis model: A Case of three catastrophic earthquakes in China, Proceedings, International Conference on Emergency Management and Management Sciences, 91-94, Beijing.
• Panahi, M., Rezaie, F. ve Meshkani, S., (2014). Seismic vulnerability assessment of school buildings in Tehran city based on AHP and GIS. Natural Hazards and Earth System Sciences, 14, 4, 969-979.
• Peker, İ. ve Birdoğan, B., (2009). Veri zarflama analizi ile Türkiye havalimanlarında bir etkinlik ölçümü uygulaması, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 2, 72-78.
• Rouyendegh, B. D. ve Erkan, T. E., (2010). Ankara’da Bulunan 4 Yildizli Otellerin, Vza-Ahs Sirali Hibrit Yöntemiyle Etkinlik Değerlendirmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12, 3, 69-90.
• T.C. Başbakanlık Kriz Yönetim Merkezi, (2000). Depremler 1999 17 Ağustos ve 12 Kasım Depremlerinden Sonra Bakanlıklar ve Kamu Kuruluşlarınca Yapılan Çalışmalar, T.C. Başbakanlık, Ankara
• Türker, T., (2012). Üniversitelerde Bölümlerin Performanslarının Değerlendirilmesinde Bulanık Dematel ve Veri Zarflama Analizi (VZA) Yöntemlerinin Kullanımı, Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Karabük.
• Üstün, A. K. ve Barbarosoğlu, G., (2015). Performance evaluation of Turkish disaster relief management system in 1999 earthquakes using data envelopment analysis. Natural hazards, 75, 2, 1977-1996.
• Üstün, A. K., (2016). Evaluating İstanbul’s disaster resilience capacity by data envelopment analysis. Natural hazards, 80, 3, 1603-1623. Wei, Y.M., Fan, Y., Lu, C. ve Tsai, H.T., (2004). The assessment of vulnerability to natural disasters in China by using the DEA method. Environmental Impact Assessment Review, 24, 4, 427-439.
• Yazıcı, Ö. ve Ulu Kalın, Ö., (2018). “Doğal Afet” için Kavramsal Metaforların Karşılaştırmalı Analizi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5, 1, 25-40.
• Yılmaz, A., (2003). Türk kamu yönetiminin sorun alanlarından biri olarak afet yönetimi:, 2, 15, 35, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• Zou, L. L. ve Wei, Y.M., (2009). Impact assessment using DEA of coastal hazards on social-economy in Southeast Asia. Natural hazards, 48, 2, 167-189.