X55NiCrMoV7 takım çeliğine Co-esaslı sert kaplamanın aşınma dayanımının incelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 1, 205 - 213, 04.04.2018

Nurşen Saklakoğlu Sarper Doğan Selçuk Demirok Simge Gençalp İrizalp

Öz

Sıcak dövme kalıpları ziraat, madencilik, kimya ve çelik işleme sektörü gibi birçok sektörde kullanılırlar. Bu kalıplarda en sık karşılaşılan hasar türleri aşınma, yorulma ve deformasyondur. Sert kaplamalar yeni parçaların aşınma direncini artırmak üzere kullanılabileceği gibi, aşınmış yüzeylerin tamiri için de kullanılabilmektedir. Bu yöntemin tercih edilmesinin en önemli nedeni, hasar gören kalıbın yeniden üretilme maliyetine kıyasla sert kaplama ile güçlendirilme maliyetinin daha düşük olmasıdır. Sert kaplama işlemi için farklı türde elektrotlar mevcuttur. Fe esaslı, Co esaslı ve Ni esaslı elektrotlar bunlardan bazılarıdır. Piyasada Fe esaslı elektrotlara kıyasla nispeten daha pahalı olan Co esaslı elektrotlar bütün aşınma türlerine karşı iyi direnç göstermeleri nedeniyle tercih edilirler. Yaptığımız çalışmada TIG kaynak metoduyla, X55NiCrMoV7 isimli takım çeliğinin yüzeyine, Co esaslı elektrot ile sert dolgu yapılmıştır. Kaynak işlemi sonrası optik mikroskopta mikroyapı incelemesi, SEM incelemesi, EDS analizi, XRD analizi, sertlik testi ve aşınma testi yapılmıştır. Bütün bu çalışmalar oda sıcaklığında gerçekleştirilmiştir. Aşınma testi “pin on disk” metodu kullanılarak yapılmıştır. Analizler ve testler sonucunda elde edilen veriler, daha önce yapılan çalışmalardaki veriler ile karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Dolgu malzemesi ve takım çeliği yakın sertlik değerleri gösterirken, dolgu malzemesi takım çeliğine göre 1.5 kat fazla aşınmıştır. Takım çeliğinde abrasif aşınma gözlenirken, dolgu malzemesinde tutma-bırakma türü sürtünme ve delaminasyon ve yapışmalar gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

X55NiCrMoV7 Takım Çeliği, Co esaslı alaşım, Sert Kaplama, Aşınma

Kaynakça

• Apay, S., ve Gülenç, B., (2014). Wear properties of aisi 1015 steel coated with stellite 6 by microlaser welding, Materials and Design, 55, 1-8.
• Arabacı, U., (2009). Supap yüzeylerinin TIG kaynak yöntemi ile kaplanması ve aşınma özelliklerinin incelenmesi, Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bowden, F. P., ve Leben, L., (1939). The nature of sliding and the analysis of friction. Proceedings of the Royal Society of London. Series A, Mathematical and Physical Sciences, 169, 371-391.
• Deng, H., Shi, H., ve Tsuruoka, S., (2010). Influence of coating thickness and temperature on mechanical properties of steel deposited with Co-based alloy hardfacing coating, Surface & Coatings Technology, 204, 3927-3934.
• Deng, HX., Shi, HJ., Tsuruoka, S., Yu, HC., ve Zhong, B., (2012). Influence of welding technique and temperature on fatigue properties of steel deposited with Co-based alloy hardfacing coating, International Journal of Fatigue, 35, 63–70.
• Farhani, M., Amadeh, A., Kashani, H., ve Saeed-Akbari, A., (2006). The Study Of Wear Resistance Of A Hot Forging Die, Hardfaced By A Cobalt-Base Superalloy, Materials Forum, 30.
• Kashani, H., Amadeh, A., ve Ghasemi, H.M., (2007). Room And High Temperature Wear Behaviors Of Nickel And Cobalt Base Weld Overlay Coatings On Hot Forging Dies. Wear, 262, 800-806.
• Nienhaus, C. (2012). Overload clutches in agricultural machinery, Landtechnık–Agricultural Engineering, 67, 458-464.
• Ozan, S., (2010). Sert dolgu kaynağında dolgu alaşım elementlerinin aşınma direnci, mikroyapı ve seyrelme miktarları üzerine etkisi, Yüksek Lisans tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Wang, X. H., Zou, Z. D., Qu, S. Y., Song, S. L. (2005). Microstructure and wear properties of Fe-based hardfacing coating reinforced by TiC particles, Journal of Materials Processing Technology, 168, 89-94.