Açık kanal akımında hidrolik pürüzlü taban üzerinde ağır tanelerin boyuna dispersiyonu

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 2, 1009 - 1017, 25.09.2018

Selçuk Demirbaş V. Ş. Özgür Kırca M. Sedat Kabdaşlı

Öz

Bu çalışmada, serbest yüzey akımında, hidrolik pürüzlü ve cilalı taban üzerinde, çeşitli ağırlıklardaki taneciklerin boyuna dispersiyonunun Lagrangian bir sayısal model kullanılarak hesaplanması amaçlanmıştır. Daha önceki benzer modellerin kullandığı yöntemlerin geliştirilmiş hallerini kullanarak bir sayısal model oluşturulmuş, aynı zamanda Cebeci ve Chang koordinat kayması yaklaşımı ile pürüzlülük etkisi de bu hesaba dâhil edilmiştir. Tanecikler sayısal olarak derinlik boyunca eşit dağıtılarak aynı başlangıç x koordinatına yerleştirilmiş, ve akım doğrultusundaki zamansal ortalama hıza ve cidara dik türbülans kaynaklı hızlara maruz bırakılmıştır. Taneciklerin hareketleri, rastgele yürüyüş metodu kullanılarak, tekil tanecik analizi ile hesaplanmıştır. Hesaplanan dispersiyon katsayılarının daha önce Sumer (1973, 1974), Sayre (1968) ve Elder (1959) tarafından bulunan sonuçlara uygun olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgulara göre, ağırlıksız ve ağır tanecikler için pürüzlülüğün dispersiyon katsayısı üzerindeki etkisi oldukça zayıftır, yalnızca yüksek pürüzlülük değerlerinde pürüzlülük elemanları akımın içerisine girdiğinde boyutsuz dispersiyon katsayısında küçük bir azalma görülebilmektedir

Anahtar Kelimeler

Dispersiyon, katı madde hareketi, rastgele yürüyüş, sayısal modelleme türbülans

Kaynakça

• Bayazıt, M. (1972). Random Walk Model for Motion of a Solid Particle in Turbulent Open-Channel Flow. J. Fluid Mech., vol. 10, p.1-14
• Cebeci, T. and Chang, K.C. (1978). Calculation of incompressible rough-wall boundary-layer flows. AIAA Journal, vol. 16, No. 7, p.730.
• Coleman, N. L. and Alanso, C.V. (1983). Two-Dimensional channel flows over rough surfaces. J. Hydraul. Eng., Proc. ASCE, vol 109, No. 2, p.175.
• Demirbaş, S., (2015). Longitudinal Dispersion of Heavy Particles in a Free Surface Flow over Rough Bed, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Deng, Z. Q., Singh, V. P., & Bengtsson, L. (2001). Longitudinal dispersion coefficient in single channel streams. Journal of Hydraulic Engineering, 128(10), 901–916.
• Deng, Z. Q., and Jung, H. S. (2008). Scaling dispersion model for pollutant transport in rivers. Department of Civil and Environmental Engineering, Louisiana State University, LA.
• Elder, J. (1959). The dispersion of marked fluid in turbulent shear flow. J. Fluid Mech., vol. 5, p. 544.
• Iwasa, Y., and Aya, S. (1991). Predicting longitudinal dispersion coefficient in openchannel flows. In Proceedings of international symposium on environmental hydraulics, Hong Kong, (pp. 505–510).
• Kashefipur, S. M., & Falconer, A. (2002). Longitudinal dispersion coefficients in natural channels. In Proceedings of the fifth international hydro informatics conference, 1–5 July, Cardiff University. (pp. 95–102).
• Kırca, V. S. O. & Sumer B.M. (2013). Dispersion in wave boundary layers. Mermaid project presentation. Santander, Spain (17.09.2013)
• Kırca, V. O., Sumer, B. M., Steffensen, M., Jensen, K. L., & Fuhrman, D. R. (2016). Longitudinal dispersion of heavy particles in an oscillating tunnel and application to wave boundary layers. Journal of Ocean Engineering and Marine Energy, 2(1), 59-83.
• Koussis, A. D., & Rodriguez-Mirasol, J. (1998). Hydraulic estimation of dispersion coefficient for streams. Journal of Hydraulic Engineering, ASCE, 124, 317–320.
• Li, Z. H., Huang, J., & Li, J. (1998). Preliminary study on longitudinal dispersion coefficient for the gorges reservoir. In Proceedings of the seventh international symposium environmental hydraulics, 16–18 December, Hong Kong, China.
• Liu, H. (1977). Predicting dispersion coefficient of stream. Journal of Environment Engineering Division, ASCE, 103(1), 59–69. McQuivey, R. S., & Keefer, T. N. (1974). Simple method for predicting dispersion in streams. Journal of Environmental Engineering Division, American Society of Civil Engineering, 100(4), 997–1011.
• Nezu, I. and Nakagawa, H. (1993). Turbulence in free surface flows. A. A. Balkema, Rotterdam.
• Riahi-Madvar, H., Ayyoubzadeh, S. A., Khandangi, E., Ebadzadeh, M. M. (2008). An expert system for predicting longitudinal dispersion coefficient in natural streams by using ANFIS. Department of Water Structures Engineering, Tarbiat Modares University, Department of Computer Engineering, Amirkabir University of Technology, Tehran.
• Sayre, W. W. (1968). Hydraulic Papers, No. 3, Colorado State University, Fort Collins.
• Seo, I. W., & Cheong, T. S. (1998). Predicting longitudinal dispersion coefficient in natural Stream. Journal of Hydraulic Engineering, 124(1), 25–32.
• Sumer, B. M. (1973). Simulation of dispersion of suspended particles. Journal of the Hydraulics Division. Vol. 99, No. 10 pp. 1705-1726
• Sumer, B. M. (1974). Mean velocity and longitudinal dispersion of heavy particles in turbulent open-channel flow. J. Fluid Mech. Vol. 65, Issue 01, pp 11-28.
• Sumer, B. M. (2013). Lecture notes on turbulence. Technical University of Denmark.