Eskişehir Bastnasit Cevherinde Bulunan Seryumun Zenginleştirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 309 - 315, 30.03.2021

İbrahim Dolak

https://doi.org/10.24012/dumf.837091

Öz

Bu çalışma, Eskişehir ili Sivrihisar ilçesi sınırları içinde bulunan ve ülkemiz ekonomisi açısından oldukça büyük bir öneme sahip olan nadir toprak element içerikli bastnasit cevherinde bulunan seryumun flotasyon işlemi ile seçici olarak cevherden ayırdıktan sonra çözelti ortamında zenginleştirilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında temin edilen cevherin bileşen analizi yapılmış ve cevher içerisinde bulunan toryum, seryum ve lantan gibi nadir toprak elementlerinin miktarları tespit edilmiştir. Çalışmanın devamında cevher içerisinde bulunan seryumu flotasyon işlemi ile cevher yapısından ayırmak ve zenginleştirmek amaçlanmıştır. Bu çalışmanın en önemli tarafı ise flotasyondan önce cevherin kristal yapısını değiştirerek belli bir tanecik boyutunda serbestleşme derecesini sağlamak ve daha sonra elde edilen örneğin flotasyonla seryum içeriğini ana mineralden yüksek verimle ayırmak olmuştur. Cevherin kristal yapısını değiştirerek belli bir boyutta serbestleşme derecesini arttırmak amacıyla yaptığımız işlem sülfürleme işlemidir. Bu amaçla yapılan deneylerde sülfürleme işlemine sıcaklık, süre ve H2S miktarının etkisi, flotasyon verimine ise pH, toplayıcı miktarı, pülp yoğunluğu ve canlandırıcı-bastırıcı reaktiflerin etkisi incelenmiş olup,tespit edilen optimum koşullarda cevher içerisinde bulunan seryumun flotasyon verimi %96,1 olarak tespit edilmiştir. Bu şekilde elde edilen konsantrede seryum tenörü % 1,0’dan % 10,35’lere kadar çıktığı tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Seryum Zenginleştirme, Bastnazit cevheri, flotasyon

Kaynakça

• [1] Dolak, İ., (2010). Nadir Toprak lementleri içeren barit ve fluorit cevherinin değerlendirilmesi, Doktora tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır, Türkiye
• [2] Dolak, İ., Teğin, İ., Güzel, R., Ziyadanoğulları, R., (2010). Removal and Preconcentration of Pb(II), Cr(III), Cr(VI) from the Aqueous Solution and Speciation of Cr(III)-Cr(VI) by Using Functionalized Amberlite XAD-16 Resin with Dithioethylenediamine, Asian Journal Of Chemistry, 22, 8, 6117-6124.
• [3] Zou, D., Chen, Ji., Li, D., (2014). Separation chemistry and clean technique of cerium(IV): A review, Journal of Rare Earths, 32, 8, 681-685.
• [4] Dolak, İ., Teğin, İ., Güzel, R., Ziyadanoğulları, R., (2010). Removal and Preconcentration of Pb(II), V(V), Cr(VI) from the Aqueous Solution and Selective Separation of V(V)-Cr(VI) by Using Functionalized Amberlite XAD-16 Resin with Dithioethylenediamine, Asian Journal Of Chemistry, 22, 8, 6107-6116.
• [5] Mioduski, T., Hao, D., Luan, H., (2005). Separation of cerium from other lanthanides by leaching with nitric acid rare earth(III) hydroxide-cerium(IV) oxide mixtures, Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry, 132, 1, 105-113.
• [6] Kaplan H., (1977). MTA Genel Müdürlüğü, Enerji Hammadde Etüt ve Arama Dairesi, MTA Dergisi, Ankara, Türkiye.
• [7] Kulaksız S., (1977). Eskişehir toryum cevherinin değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara, Türkiye.
• [8] Çiftçi M.S., (1985). Eskişehir-Sivrihisar-Beylikahır fluoritli kompleks cevher yatağının fluorit yönünden değerlendirilmesine ilişkin ön teknolojik çalışmalar MTA Dergisi, 103, 82-83.
• [9] Elgin G., (1983). MTA Genel Müdürlüğü, Maden Analizleri ve Teknolojisi Dairesi, MTA Dergisi, Ankara, Türkiye.
• [10] Lobacheva, O.L., Chirkist, D.E., Dzhevega, D.V., Bazhin, V.Y., (2014). Ion flotation of cations of cerium group, Russian Journal of Applied Chemistry, 86, 1862-1866.
• [11] Dolak, İ., Ziyadanoğulları, R., (2019). Eskişehir bastnasit cevherinde bulunan toryumun zenginleştirilmesi, Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 10, 1, 211-220.
• [12] Chamsaz M., Hosseini M.S., Arbab-Zavar M.H., (2002). Synergic Flotation Spectrophotometric Investigation of Rare Earth(III) Ions with Alizarin and 1,10-Phenanthroline, Journal of Colloid İnterface Science, 256, 472-476.
• [13] Ren J., Song S., Lopez-Valdivieso A., Lu S., (2000). Selective flotation of bastnaesite from monazite in rare earth concentrates using potassium alum as depressant, International Journal of Mineral Processing, 59, 237,245.
• [14] Oral, E.V., Özdemir, S., Dolak, İ., Okumus, V., Dundar, A., Ziyadanogullari, B., Aksoy, Z., Onat, R., (2015). Anoxybacillus sp. SO B1–Immobilized Amberlite XAD-16 for Solid-Phase Preconcentration of Cu(II) and Pb(II) and Their Determinations by Flame Atomic Absorption Spectrometry, Bioremediation Journal, 19, 2, 139-150.
• [15] Yener, İ., Varhan, E.V., Dolak, İ., Özdemir, S., Ziyadanogullari, R., (2017). A new method for preconcentration of Th (IV) and Ce (III) by thermophilic Anoxybacillus flavithermus immobilized on Amberlite XAD-16 resin as a novel biosorbent, Ecological Engineering, 103, 43-49.
• [16] Baran, M.F., Duz, M.Z., Uzan, S., Dolak, İ., Celik K.S., Kılınç, E. (2018). Removal of Hg (II) from Aqueous Solution by Bacillus subtilis ATCC 6051 (B1), Journal of Bioprocessing & Biotechniques, 8, 4, 1-7.
• [17] Dolak İ., Karakaplan M., Ziyadanogulları B., Ziyadanogulları R., (2011). Solvent Extraction, Preconcentration and Determination of Thorium with Monoaza 18-Crown-6 Derivative, Bulletin of the Korean Chemical Society, 32, 5, 1564-1568.
• [18] Dolak İ., Keçili R., Hür D., Ersöz A., Say R., (2015). Ion-imprinted polymers for selective recognition of neodymium (III) in environmental samples, Industrial & Engineering Chemistry Research, 54, 19, 5328-5335.
• [19] Oral E.V., Dolak İ., Temel H., Ziyadanogulları B., (2011). Preconcentration and determination of copper and cadmium ions with 1,6-bis(2-carboxy aldehyde phenoxy)butane functionalized Amberlite XAD-16 by flame atomic absorption spectrometry, Journal of Hazardous Materials, 186, 1, 724-730.
• [20] Dolak İ., (2018). Selective Separation and Preconcenration of Thorium (IV) in Bastnaesite Ore Using Thorium (IV)-Imprinted Cryogel Polymer, Hacettepe Journal of Biology and Chemistry, 46, 2, 187-197.
• [21] Keçili R., Dolak İ., Ziyadanoğulları B., Ersöz A., Say R. (2018). Ion imprinted cryogel-based supermacroporous trapsfor selective separation of cerium (III)in real sample, Journal of Rare Earths, 36, 8, 857-862.
• [22] Dolak, İ., (2018). Selective Adsorption of U(VI) by using U(VI)-imprinted poly-hydroxyethyl methacrylate-methacryloyl-L-histidine (p-[hema-(mah)3]) cryogel polymer, Aplied Ecelogy and Environmental Research, 17, 2, 3165-3178.
• [23] Baysal Z., Aksoy E., Dolak İ., Ersöz A., Say R., (2018). Adsorption behaviours of lysozyme onto poly-hydroxyethyl methacrylate cryogels containing methacryloyl antipyrine-Ce(III), International Journal of Polymeric Materials and Polymeric Biomaterials, 67, 4, 199-204.
• [24] Dolak, İ., (2019). Ion Imprinted AffinityCryogels for the Selective Adsorption Uranium in Real Samples, Iranian journal of chemistry and chemical engineering, 38, 6, 115-125.