16. YÜZYILDAN 18. YÜZYILIN ORTALARINA KADAR MARAŞ’TA EL SANATLARININ GELİŞMESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 93 - 101, 30.07.2019

Cavit Polat

Öz

Bir
toplumun yaşam kültürünü kolaylaştıran ve 
üretime yönelik uğraş alanlarının   başında gelen el sanatları; insanların
ihtiyaçları doğrultusunda  aktarımlar
yoluyla çeşitlenerek, günümüze kadar gelişmiştir.  Türk el sanatları  Anadolu’da hakimiyet kuran devletlerin
kültürel birikimlerini  Osmanlıya
taşıyarak zenginleşmiştir. Bu yapı 
içinde birçok medeniyetin izlerinin görüldüğü,  topraklarında devletlerin hüküm  sürdüğü Maraş 
coğrafi-tarihi  özelikleri ve
kültürel mirası,  hammadde imkanları,
mesleki kuruluşları ile   el sanatlarının
merkezlerinden biri olmuştur. Osmanlı döneminde   Maraş’ta  
külekçilik, saraççılık, kalaycılık, oymacılık, tarakçılık, dokumacılık,
bakırcılık, tenekecilik, dericilik, keçecilik gibi birçok alanda el sanatı faaliyeti
sürdürülmüştür. Araştırma ile bu kadar geniş alanda ve çeşitlilikteki el
sanatlarının Osmanlı dönemi Maraş’ında; gelişimine   etki eden faktörler üzerinde durulması
amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Maraş, El Sanatları, Aşiretler

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• ARIKAN M, (2003), “Osmanlıdan Günümüze Kahramanmaraş Ekonomisi Ve Ahilik”, Kasiad, Kahramanmaraş
• ARLI M, (1981), “El Sanatlarının Gerileme Kaybolma, Ve Üretim Biçimlerinin Değişme Nedenleri İle Gelişme Ve Yaşatılmasına İlişkin Öneriler”, 1. Ulusal El Sanatları Sempozyumu, Dokuz Eylül Üniv., Yayınları, İzmir
• ATALAY B, (1973), Maraş Tarihi Ve Coğrafyası Üzerine, İstanbul
• AYGAN, H, (2009), “1901-1903 Yılları Arasında Maraş Sancağı”, Maraş Tarihi Ve Sanatı Üzerine, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Kahramanmaraş
• AYGAN H, (1995), 235 Nolu Maraş Şerriye Sicili, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yüksek Lisan Tezi, Kahramanmaraş
• BAKYRAKTAR H, (2004), 19. Yüzüyıl Halep Vilayetinin İtisadi Vaziyeti, Fırat Üniversitesi, Elazığ
• Bedirhan Y, (2004), “Alaüddevle Döneminde Maraş’ın Sosyal Ekonomik Ve Kültürel Durumu” 1. Kahramanmaraş Sempozyumu, 6-8 Mayıs, Kahramanmaraş BERKES N, (1970), 100 Soruda Türkiye İktisat Tarihi, 2. Cilt, İstanbul
• BEYAZIT Bekir S, (2008), Aşiretlerin İskânları, Ukde Yayınları, Kahramanmaraş
• BÜYÜKÇAPAR S, (1995), Kahramanmaraş’ta El Sanatları, Kahramanmaraş Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Ana dalı, Kahramanmaraş
• C.K.Yaşar A, (1942), Araştırmacı Yazar (Emekli Öğretmen)
• CEYLAN H, (2008), “Ahilerin Türkiye Selçukluları Ve Beylikleri Dönemi Türk Devlet Ve Toplum Hayatında Oynadıkları Roller”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• CUİNET V, (2009) , “Asya Türkiye’sinde Maraş Sancağı, Seyahatname”, Tarih Coğrafya Kitaplarında Göre Maraş, Haz. Serdar Yakar, Yaşar Alparslan, Ukde Yayınları, Kahramanmaraş
• DAĞTAŞ L, (2007), Anadolu’da Dericilik, Dönence yayınları, İstanbul
• DEDEOĞLU M,(1997), Kahramanmaraş Ekonomisi, Lazer Ofset, Ankara
• DOĞAN A, (1999), “ XIX Yüzyılın İkinci Yarısında Maraş”, Selçuk Üniv. Sosyal Bilimler Ensts. Doktora Tezi, Konya
• ELDEM V, (1994), Osmanlı İmparatorluğunun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, TTK Yay, Ankara
• ELHALEBİ Kamil E, (2009), “Haleb’de Maraş”, Tarih Coğrafya Kitaplarında Gör Maraş, Haz. Serdar Yakar Yaşar Alparslan, Ukde Yayınları, Kahramanmaraş
• EMİRMAHMUTOĞLU S, (1946), Maraşı Sevenler Ve Güzelleştirme Derneği Yayınları, Ankara EYİCİL A, (2001), “ Kahramanmaraş İlinin Tarihçesi”, Ben Maraş’ı Böyle Gördüm, Yusuf Basımevi, Ankara
• GÖKHAN İ, (2003), “Kayseri Ve Yöresinde Dulkadir Beyliği Hakimiyeti Ve Eserleri” 4. Kayseri Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri, Kayseri GÖKHAN İ, (2001), Başlangıçtan Günümüze Maraş Tarihi, Ukde Yayınları, Kahramanmaraş
• GÜNAY N, (2007) Maraş’ta Ermeniler ve Zeytun İsyanları, IQ Kültür Sanat Yayıncılık İstanbul
• GÜNDÜZ T, vd, (2001), Kahramanmaraş DİA, C.24, TDY, İstanbul
• GÜRBÜZ M, (2002), Kahramanmaraş merkez ilçenin beşeri ve iktisadi coğrafyası, Kahramanmaraş Valiliği Yayınları, Kahramanmaraş
• İŞ BANKASI, KÜLTÜR SANAT DERGİSİ, (1991), Kahramanmaraş Özel Sayısı, Yıl 3, Sayı 10, Haziran, İstanbul
• KAHRAMANMARAŞ İLİ ÇEVRE DURUM RAPORU, (2004), Kahramanmaraş Valiliği İl Çevre Ve Orman Müdürlüğü, Kahramanmaraş
• KAPLAN K, (2004), Türkiye’de Kuyumculuk Ve Altın,İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul
• KARABEKİROĞLU, Ş, (2008), Maraş’ın Yeniden Doğuşu, Fa Ajans, Kahramanmaraş
• KARPUZ Emine, (2006), “Anadolu’da Kullanılan Bakır Kaplar Ve Osmanlı Dönemi Örnekleri”, Türkler Ansiklopedisi, Ankara
• KOÇ Kemalettin, (2009), “Tarih Boyunca Maraş Şehrinin Gelişmesini Etkileyen Faktörler”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 21/
• KUŞOĞLU M. Z , (1994), Dünkü Sanatımız Kültürümüz, İstanbul Ötüken Yayınları, İstanbul
• MAHMUTOĞLU Saim E, (1963), “Bedestenler Şehri Maraş”, Türkiye Turizm Mecmuası, Sayı, 14, C.2, Ankara
• MEYDAN LAROUSSE, (1992), Sabah Yayınları, C.6 İstanbul
• ONAR E, (1984), Halk Kültürümüz, Mevsim yay., İstanbul
• ONUK T, - Akpınarlı F, (2005), “Cumhuriyetten Günümüze El Sanatlarının Doğuşu, Gelişimi, Sosyal Kültürel Eğitim Ve Ekonomik, İlişkileri Bakımından Bugünkü Durumu Ve Geleceği”, El Sanatları, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Cilt 13, Ankara
• ÖĞÜLMÜŞ S, (1995), “Kültür Ve Kişilik Üzerine” Sütçü İmam Dergisi, Sayı 6, Ankara
• ÖNSOY R, (1988), Tanzimat Dönemi Osmanlı Sanayi Ve Sanayileşme Politikası, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara
• ÖZKARCI M, (2007), Türk Kültür Varlıkları Envanteri Kahramanmaraş 46, C:1, Türk Tarih Kurumu Yayınları Ankara
• ÖZDEMİR A, (1995), “Yaşayan Maraş”, Teknik Eleman, Sayı 6, Kahramanmaraş
• ÖZÖNDER H, (1993), “Türk El Sanatlarında Maraş’ın Yeri”, Madalyalı Tek şehir Kahramanmaraş Dergisi,Yıl 10, Sayı 10, Kahramanmaraş
• SAMİ Ş, (1316), Kamus-Ul Alam, İstanbul Mihran Matbaası, İstanbul
• SANTUR A, (2008) “Açık Hava Müzeleri İçerisinde Ahilik Ve Esnaf Kültürü”, C.2, Uluslar Arası Ahilik Sempozyumu Bildirileri
• SOLAK İ, (2008), “16.Yüzyılda Maraş Şehri”, Maraş Tarihi Ve Sanatı Üzerine, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Kahramanmaraş
• SÖYLEMEZ F, (2009), “18. Ve 19. Y.Y.da Maraş’ta Türkmen Aşiretleri” Maraş Tarihi Ve Sanatı Üzerine, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Kahramanmaraş
• SÜMER F, (1983), “Türklerde Atçılık Ve Binicilik” Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 24, İstanbul
• TANKUT, Hasan R, (2008), Maraş Yollarında, Ukde Yayınları, Kahramanmaraş
• TEKİN Z, (1994), ”Deri” DİA,, C.9, İstanbulYAZICIOĞLU Y, ve Diğerleri, (1997), “Keçeden Yapılan El Sanatı Ürünlerinin Çağdaş Bir Yorumla Uyarlanması”, Türkiye’de El Sanatları Geleneği Ve Çağdaş Sanatlar İçindeki Yeri Sempozyumu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara
• Yeni Bir Yılın Eşiğinde Kahramanmaraş’ın Sosyo Ekonomik Yapısı, (2001), Kahramanmaraş Sanayi Ve Ticaret Odası, Kahramanmaraş YİĞİT A, (2006), Kültürel Değişim, Selamet Yayınları, İstanbul, 1984 Kahramanmaraş İli Çevre Durum Raporu, Kahramanmaraş Valiliği İl Çevre Ve Orman Müdürlüğü, Kahramanmaraş
• YİNANÇ R, - Eli büyük M, (1989), Maraş Tahrir Defterleri, Ankara,
• YURT ANSİKLOPEDİSİ, (1982), 5665-5666) (1982), “K. Maraş”, Cilt: VIII, İstanbul: Anadolu Yayınları İstanbul