THE EDUCATION IN THE SHIPYARD ENGINEERING SCHOOL (SHIP BUILGIND, GEOGRAPHY, MAP, NAVIGATION)

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 3, 121 - 131, 31.12.2019

Levent Düzcü

Öz

This study can be seen as an attempt to explain the adaptation of engineering science to the Ottoman Empire through the Shipyard Engineering in the next century with the influence of the new science developed in Europe starting from the 17th century. The reason for this was the defeats in the wars against the European states and Russia. The effort to put an end to military defeats had a serious impact on the Ottoman rulers in taking a model of a European state - France - which was more advanced in this regard. The Muhendishane opened in 1775 as the Hendesehane was originally both in view of the land and marine engineer from 1795 onwards divided into two separate branches. What is important for us is the sea part, the map, geography, shipbuilding and navigation lessons that the courses taught here are given at at the center of this article and also the lecturers and teaching materials are within the limits of our subject.

Anahtar Kelimeler

Hendesehane, Muhendishane, Construction, Map, Geography

TERSANE MÜHENDİSHANESİ’NDE EĞİTİM (GEMİ İNŞA, COĞRAFYA, HARİTA VE SEYRÜSEFER) (1773-1838)

Öz

Bu çalışma Avrupa’da 17. yüzyıldan itibaren gelişen yeni bilimin etkisi ile birlikte bir sonraki yüzyılda – 18. yüzyıl- yine Avrupa’da tohumları atılan mühendislik biliminin Osmanlı’ya uyarlanmasını Tersane Mühendishanesi üzerinden anlatma çabası olarak görülebilir. Osmanlı’yı buna iten sebep ise Avrupa devletleri ve Rusya ile yapılan savaşlarda alınan mağlubiyetler olmuştur. Askeri yenilgilere son verme çabası, kendinden bu konuda ileri olan bir Avrupalı devletini -Fransa- örnek alma konusunda Osmanlı yöneticilerini ciddi şekilde düşündürmüş/etkilemiştir. 1775’de Hendesehane adıyla açılan Mühendishane başlangıçta hem kara hem deniz mühendishanesi görünümünde iken 1795’ten itibaren iki ayrı dala ayrılmıştır. Bizim için önemli olan deniz kısmı -Tersane Mühendishanesi- olup, burada okutulan harita, coğrafya, gemi inşa ve seyrüsefer dersleri, bu dersleri veren hocalar ve eğitim materyali konumuzun sınırlarını çizmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hendesehane, Mühendishane, İnşa, Harita

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Devlet Arşivleri Başkanlığı-Osmanlı Arşivi (BOA): AE.SABH.1, 141-9487. C.HR, 8964, 7491, 6763, 5724, 8301, 12464, 9643, 5724, 7491, 8031, 9643, 12464.
• HAT, 28373, 10330, 2529, 15921 A, 2529. MAD, 8882.
• Tetkik Eserler
• Ahmet Halaçoğlu, “Humbaracı Ocağı”, TDVİA, Cilt 18, İstanbul, 1998, s. 350.
• Beydilli, Kemal, “Mühendishane-i Bahr-i Hümayun”, TDVİA, Cilt 31, İstanbul, 2006, s. 514-516.
• Beydilli, Kemal, Türk Bilim ve Matbaacılık Tarihinde Mühendishane, Mühendishane Matbaası ve Kütüphanesi (1176-1826), İstanbul, 2995, s. 23-24.
• Beydilli, Kemal -İlhan Şahin, Mahmud Raif Efendi ve Nizâm-ı Cedîd’e Dâir Eseri, TTK, Ankara, 2001, s. 54-55.
• İstanbul Teknik Üniversitesi ve Mühendislik Tarihimiz, Ed: Mehmet Karaca, Haz: Mustafa Kaçar, Tuncay Zorlu, Burak Barutçu, Atilla Bir, C. Ozan Ceyhan, Aras Neftçi, İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı, İstanbul, 2013, s. 59.
• Kaçar, Mustafa, Osmanlı Devleti’nde Bilim ve Eğitim Anlayışındaki Değişmeler ve Mühendishanelerin Kuruluşu, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1996, s.79, 87-88.
• Kaçar, Mustafa, “Tersâne Hendesehânesinden Bahriye Mektebine”, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, Cilt 9, Sayı 1-2, İstanbul, 2007-2008, s.59-60
• Karal, Enver Ziya, “Osmanlı Tarihine Dair Vesikalar”, Belleten, TTK, C.IV, Sa: 14-15, Nisan-Temmuz 1940, Ankara, 1994, s. 178-179.
• Özcan Abdülkadir, “Humbaracı Ahmed Paşa”, TDVİA, cilt 18, İstanbul, 1998, s. 351.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, “Nizam-ı Cedid Ricalinden Valide Sultan Kethüdası Meşhur Yusuf Ağa ve Kethüdazade Arif Efendi”, BELLETEN, Cilt XX, Sayı 79, Ankara, 1956, s. 320-321.