THE OTHER PLACE IN “THE ADVENTURES OF THE CAUCASUS” BY ALEXANDRE DUMAS

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: Özel Sayı, 147 - 159, 09.12.2024

Sudan Altun

https://doi.org/10.55179/dusbed.1559928

Öz

Due to its strategic importance throughout history, the Caucasus has been the scene of the struggle for influence between Russia, Turkey and Europe. This region, which hosts various ethnic communities, where different languages are spoken together, has rich cultural diversity and natural beauties, has attracted the attention of world travellers for centuries. This vast area, geographically divided into North Caucasus and South Caucasus, is regarded as a region bearing the traces of the origins of European civilisation. In the 19th century, famous travellers visited the Caucasus, and in 1858, French writer and traveller Alexandre Dumas travelled to the region with his painter friend Moynet. At that time, with Russia’s efforts to maintain control over the Caucasus from St. Petersburg to Astrakhan, it was quite difficult to make a trip to these lands. However, although there were violent conflicts throughout the country, this did not affect Dumas’ decision at all. With the desire to see, live and write about this region inhabited by mountainous tribes known for their devotion to their freedom, Dumas set off without hesitation. In this work, published in Paris in 1859 under the title En Caucase (In the Caucasus), the author presents the geography of the Caucasus and how the region is reflected to the outside world from his own perspective. Within the scope of the study, a spatial analysis will be made by taking Dumas’s travels in the Caucasus as a reference, and discussing the ways in which he defines this geography as the ‘other space’, his methods of capturing and conveying the truth in his travel writings, and the descriptive narrative techniques he intensively uses. The fact that the places described are conveyed to the reader through the eyes of a French writer and traveller in his own language makes the work different and unique.

Anahtar Kelimeler

Travel, the other, place, Alexandre Dumas, Caucasus.

ALEXANDRE DUMAS’IN KAFKASYA MACERALARI’NDA ÖTEKİ MEKÂN

Öz

Tarih boyunca stratejik önemi nedeniyle Kafkasya; Rusya, Türkiye ve Avrupa’nın nüfuz mücadelesine sahne olmuştur. Çeşitli etnik toplulukları barındıran, farklı dillerin bir arada konuşulduğu, zengin kültürel çeşitlilik ve doğal güzelliklere sahip bu bölge, yüzyıllardır dünya seyyahlarının ilgisini çekmektedir. Coğrafi olarak Kuzey Kafkasya ve Güney Kafkasya olarak ikiye ayrılan bu geniş alan, Avrupa medeniyetinin kökenlerinin izini taşıyan bir bölge olarak kabul görmektedir. 19. yüzyılda, ünlü seyyahlar Kafkasya’yı ziyaret etmiş; 1858 yılında ise Fransız yazar ve gezgin Alexandre Dumas, ressam dostu Moynet ile birlikte bölgeye bir seyahat düzenlemiştir. O dönemde, Rusya’nın St. Petersburg’dan Astrahan’a kadar Kafkasya üzerinde kontrol sağlama çabaları devam ederken, bu topraklarda bir gezi gerçekleştirmek oldukça zordu. Ancak ülkenin genelinde şiddetli çatışmalar yaşanmasına rağmen, bu durum Dumas’ın kararını hiç etkilememiştir. Özgürlüklerine bağlılıklarıyla bilinen dağlı kabilelerin yaşadığı bu bölgeyi görmek, yaşamak ve kaleme almak arzusuyla Dumas, tereddüt etmeksizin yola çıkmıştır. Dumas’ın seyahat izlenimlerini aktardığı ve En Caucase (Kafkasya’da) adıyla 1859’da Paris’te yayımlanan bu eserde, yazarın Kafkasya coğrafyasını ve bölgenin dış dünyaya nasıl yansıtıldığını kendi perspektifiyle sunduğu gözlemler yer almaktadır. Çalışma kapsamında, Dumas’ın Kafkasya seyahati referans alınarak, onun bu coğrafyayı “öteki mekân” olarak tanımlama biçimleri, seyahat yazılarında gerçeği yakalama ve aktarma yöntemleri ile yoğun biçimde başvurduğu betimsel anlatım teknikleri ele alınarak, mekânsal bir çözümleme yapılacaktır. Anlatılan mekânların Fransız bir yazar ve gezginin gözünden, kendi diliyle okuyucuya aktarılması, eseri farklı ve özgün kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gezi, öteki, mekân, Alexandre Dumas, Kafkasya.

Kaynakça

• Aktulum, K. (2006). Theophile Gautier’in İstanbul’unda Betimlemenin Kimi Görünümleri, KIBATEK Gezi Edebiyatı Sempozyumu, (Haz. Kafiye Yinanç, Metin Turan), Nevşehir, s. 47- 65. Arıkan, H. (1995). Muhtasar İlmihal, İstanbul: Fazilet Neşriyat.
• Aydın, M. (2005). Üç Büyük Gücün Çatışma Alanı: Kafkaslar, İstanbul: Gökkubbe Yayınevi.
• Aytaç, Ö. (2006). Mekân(ın) Sosyolojisi: Toplumsalın Yeniden Kuruluşu, Sosyoloji ve Coğrafya, (Haz. Ertan Eğribel, Ufuk Özcan), İstanbul: Kızılelma Yayınları, s. 876-895.
• Bachelard, G. (2017). Mekânın Poetikası, (Çev. Alp Tümertekin), İstanbul: İthaki Yayınları
• Berkok, İ. (1958). Tarihte Kafkasya, İstanbul: İstanbul Matbaa.
• Bölükmeşe, E. & Çelik, F. (2014). Kurban Said’in “Ali ve Nino” Adlı Eserinde Doğu(lu) ve Batı(lı) İmgesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2013, 14 (2), 39-50.
• Bölükmeşe, E. & Bayraktar, S. (2020). Zlata Filipoviç’in Zlata’nın Günlüğü Eserinde “Öteki” ve “Ötekileştirme”, ATLAS Journal International Refereed Journal On Social Sciences, 6(27), 306-316.
• Dumas, A. (2000). Kafkasya Maceraları, (Çev. Sedat Özden), İstanbul: Kafkas Vakfı Yayınları.
• Eziler Kıran, A. & Kıran, Z. (2021). Yazınsal Okuma Süreçleri, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Gökyay, O. Ş. (1973). Türk Dili Gezi Özel Sayısı, Sayı: 258, s. 457, Ankara: TDK Yayınları.
• Hamon, P. (1981). Introduction a l’Analyse du Descriptif, Paris: Hachette.
• Kemaloğlu, M. (2012). Kafkasya-Tarihi Geçmişi-Etnik-Dini Yapısı ve Terekeme (Karapapah) Türkleri, Akademik Bakış Dergisi Sayı: 32, Eylül – Ekim 2012 Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN:1694-528X, İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız – Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celalabat – Kırgızistan.
• Kern, S. (2013). Zaman ve Mekân Kültürü (1880-1918), (Çev. Ali Selman), İstanbul: İletişim Yayınları.
• King, C. (2008). Karadeniz, (Çev. Zülal Kılıç), İstanbul: Kitap Yayınları.
• Konyalı, B. Ş. (2015). Edebi Mekânın Poetikası, Samsun: Etüt Yayınları.
• Meydan Larousse (1973). SE Maddesi s. 230, cilt 11. İstanbul: Meydan Yayınları.
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi, (Çev. Işık Ergüden), İstanbul: Sel Yayınları.
• Löschburg, W. (1998). Seyahatin Kültür Tarihi, (Çev. Jasmin Traub), Ankara: Dost Kitapevi.
• Spencer, E. (2014). Türkiye, Rusya, Karadeniz ve Çerkezistan, (Çev. Dilek Cenkçiler), Ankara: TTK Yayınları.
• Tavkul, U. (2002). Etnik Çatışmaların Gölgesinde Kafkasya, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Tavkul, U. (2009). Kafkasya’da Kültürel Etkileşim, Ankara: TDK Yayınları.
• Yücel, T. (2019). Anlatı Yerlemleri, İstanbul: YKY Yayınları.