DÜZCE EFTENİ YÖRESİ GÜRCÜLERİNİN “ŞAHVELEDA” HİKÂYESİNE DAİR BİR ETÜD

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: Özel Sayı, 103 - 116, 09.12.2024

Fevzi Çelebi

https://doi.org/10.55179/dusbed.1582133

Öz

Bu çalışma, Düzce’nin Efteni bölgesinde yaşayan Gürcüler arasında anlatılan ve kıssadan hisse taşıyan “Şahveleda” isimli hikâyeyi detaylı olarak incelemektedir. Gürcü kültürüne özgü geleneksel bir anlatı olan bu hikâye, özelde Efteni Gürcülerinin dil özelliklerini yansıtırken, genelde insanların kişisel ve toplumsal yapılarını gözler önüne seren bir nitelik taşır. Hikâye, köy halkının genç bir kızın rüyasından etkilenerek yaşadığı trajikomik olaylara odaklanır. Köyün bilge kişisinin tavsiyesi üzerine, yanlış bir inancın peşinden giderek bir öküz kurban etmeye karar verirler. Bu anlatı, düşüncesizlik, sorgulamadan kabul etme ve yanlış inanışların kişiler ve toplum üzerindeki olumsuz etkilerini çarpıcı bir şekilde vurgular. “Şahveleda”, kişilerin mantıksız kolektif davranışlara nasıl eğilim gösterebildiğini ve toplumsal yapıdaki konumlarını sorgulamalarına yol açan olaylar üzerinden insan doğasını derinlemesine işler. Çalışma, Efteni Gürcülerinin dilini ve kültürel özelliklerini ele almakla kalmaz, aynı zamanda bu tür hikâyelerin kültürel belleğin aktarımındaki önemine dikkat çeker.

Anahtar Kelimeler

Düzce, Efteni, Gürcü, Gürcüce, Hikâye, Kıssa

Kaynakça

• Akkuş Mutlu, Suzan. “Eski Mezopotamya’da Tanrılara Sunulan Kurbanlar”. Tarih Okulu Dergisi (TOD) Yıl 7, Sayı XVII (Mart 2014), 1-17.
• Çelebi, Fevzi (2019). Gürcü Sanatının Ana Hatları. İzmir: Duvar Yayınları
• Kur’an-ı Kerim. Bakara Suresi 196. Âyet.
• Narin, İ. (2009). Kur’an ve Sünnet Açısından Kurban İbadeti. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul (Yayımlanmamış Doktora Tezi)
• Olgun, H. (2016). “İbadet, Ritüel ve Kurban”. Milel ve Nihal, 13, 2 (2016), 82-99.
• Orbeliani, Sulkhan Saba. Leksikoni Kartuli. C. 1, Tbilisi: 1966, 424.
• Orbeliani, Sulkhan Saba. Sibrdzne Sitsruisa. elibrary.sou.edu.ge https://www.studocu.com/row/document/tbilisi-university/democracy-andcitizenship/sibrdzne-sitsruisa-sulkhan-saba-orbeliani/47842319 (Erişim tarihi: 11.11.2024).
• Topcu, M. (2024). “Dirse Han Oğlu Boğaç Han Hikâyesini Sembolik Yaklaşımla Okuma”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 23, Sayı 90 (Nisan 2024), 561-578.