ÇOCUKLARIN SOSYAL BECERİLERİ İLE ANNELERİNİN İLGİSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 19, 01.08.2024

Arzu Özyürek Tuğba Eryiğit Ayşe Çetinkaya Uçak

https://doi.org/10.55179/dusbed.1386245

Öz

Bu çalışma çocukların sosyal becerileri ile annelerinin ilgi düzeyleri arası ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. İlişkisel tarama modelindeki araştırmada, çalışma grubunda 3-5 yaş grubundaki çocuklar (n=125) ve anneleri (n=125) yer almaktadır. Araştırma verileri Çocuğa Yönelik Anne-Baba İlgisi Ölçeği ve Okul Öncesi Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, CHAID ve Spearman Brown Korelasyon analizleri kullanılmıştır. Sonuçta çalışma grubundaki okul öncesi çocukların sosyal beceri gelişimlerinin yaşıtlarından daha yavaş olduğu, annelerin çocuklarına yönelik ilgilerinin orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Çocukların sosyal becerileriyle kişisel bazı değişkenler arasındaki farkın manidar olmadığı belirlenmiştir. Annelerin çocuklarını kontrole yönelik ilgisini etkileyen en önemli faktörün babanın yaşı, davranış geliştirmeye yönelik ilgisini etkileyen en önemli faktörün çocuk sayısı, okula yönelik ilgisini etkileyen en önemli faktörün çocuğun yaşı ve ilgileri geliştirmeye yönelik ilgisini etkileyen en önemli faktörün çocuğun cinsiyeti olduğu belirlenmiştir. Çocukların sosyal becerileriyle annelerinin çocuklarına yönelik ilgisi arasında manidar bir ilişki olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal beceri, Anne ilgisi, Okul öncesi dönem, CHAID analizi

Etik Beyan

Etik izin alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Destekleyen bir kurum-kişi yoktur.

Kaynakça

• Aksoy, H. P., Gültekin Akduman, G., Şepitci Sarıbaş, M. & Özyürek, A. (2023). Annelerin psikolojik dayanıklılıkları ile çocuklarının sosyal becerileri arasındaki ilişkinin ve sosyal becerileri etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (54), 205-228.
• Anderson, K.J. & Minke, K.M. (2007). Parent ınvolvement in education: toward an understanding of parents' decision making. The Journal of Educational Research, 100(5), 311-323.
• Arabacı N. & Ömeroğlu E. (2013). 48-72 Aylık çocuğa sahip anne-babaların çocukları ile iletişimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (30), 41-53.
• Attili, G., Vermigli, P. & Roazzi, A. (2010). Children’s social competence, peer status, and the quality of mother-child and father-child relationships: a multidimensional scaling approach. European Psychologist, 15(1), 23–33.
• Barbarin, O., Bryant, D., McCandies, T., Burchinal, M., Early, D., Clifford, R., Pianta, R. & Howes, C (2006). Children enrolled in pre-k: the relation of family life, neighborhood quality, and socioeconomic recources to early competence. American Journal of Orthopsychiatry, 76(2), 265-276.
• Berry, D. & O’Connor, E. (2010). Behavioral risk. Teacher-child relationships, and social skill development across middle childhood: a child-by-environment analysis of change. Journal of Applied Developmental Psychology, 31(1), 1-14.
• Bracha Z., Perez F., Gerardin P., Perriot Y., Rosque F., Flament M., Leroux M., Mazet P. & Carter A. (2004). A French adaptation of the ınfant-toddler social and emotional assessment. Infant Mental Health Journal, 25(2), 117-12a
• Chan, D., Ramey, S., Ramey, C. & Schmitt, N. (2000). Modeling intraindividual changes in children’s social skills at home and at school: a multivariate latent growth approach to understanding between-settings differences in children’s social skill development. Multivariate Behavioral Research, 35(3), 365-396.
• Chaudhary, M.L. (2015). Effect of social environment on child’s development. International Journal of Research in all Subjects in Multi Languages, 3 (6), 39-41.
• Cohn, D., Patterson, C. & Christopoulos, C. (1991). The family and children's peer relations. Journal of Social and Personal Relationships, (8), 315-346.
• Denizkan, Ü. (2006). Erken çocukluk yıllarında okuma-yazmaya hazırlık. Çağdaş Eğitim Dergisi, 31(337), 16- 20.
• Dinç, B. (2002). Okul Öncesi Eğitimin 4-5 Yaş Çocuğunun Sosyal Gelişimine Etkileri Konusunda Öğretmen Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Dodge, K. A. (1986). A social information processing model of social competence in children. Perlmutter, M. (Ed.), Minnesota Symposium on Child Psychology, 77-125.
• Durualp, E. & Aral, N. (2009). Anasınıfına devam eden altı yaşındaki çocukların sosyal uyum ve beceri düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Uluslararası Katılımlı II. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi (Sağlık, Gelişim ve Eğitimde Çocuk) Bildiri Kitabı, 186-192.
• Englund, M.M, Luckner, A.E., Whaley, G.J.L. & Egeland, B. (2004). Children’s achievement in early elementary school: longitudinal effects of parental involvement, expectations, and quality of assistance. Journal of Educational Psychology, 96(4), 723-730.
• Flouri, E. (2006). Parental ınterest in children’s education, children’s self-esteem and locus of control, and later educational attainment: twenty-six year follow-up of the 1970 British birth cohort. British Journal of Educational Psychology, 76, 41-55.
• Gordon, T. (2015). Etkili Anne-Baba Eğitimi. 11.Baskı. İstanbul: Profil Yayınları.
• Gülay, H. (2011). Annelerin tutumları ile 5-6 yaş çocuklarının saldırganlık, olumlu sosyal davranış ve akran şiddetine maruz kalma düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 31-48.
• Gürbüz, E. (2017). Annelerin Tutumlarına Göre Ana Sınıflarına Devam Eden Çocukların Sosyal Beceri Düzeylerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Hadley, P. A. & Schuele, C. M. (1995). Come Buddy, Help, Help Me!: Verbal Interactions With Peers in A Preschool Language Intervention Classroom. Rice, M. & Wilcox, K. (Eds.), Building a Language-Focused Curriculum for the Preschool Classroom: A Foundation for Lifelong Communication (pp. 105-126), Baltimore: Paul H. Brookes Publishing Company.
• Harris, N. (2023). 11 Important Types of Play for Child Development. Retrieved: https://www.parents.com/types-of-play-6835400. (E. T.: 28.12.2023).
• Breiner, H., Ford, M. & Gadsden, V. L. (Eds.). (2016). Parenting Matters Supporting Parents of Children Ages 0-8.Washington (DC): National Academies Press. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27997088/ (E. T.: 28.12.2023).
• Hill, N., E. & Craft, S., A. (2003). Parent–school ınvolvement and school performance: mediated pathways among socioeconomically comparable African American and Euro-American families. Journal of Educational Psychology, 95(1), 74–83.
• Jeynes, W. H. (2007). The relationship between parental involvement and urban secondary school student academic achievement: a meta-analysis. Urban Education, 42(1), 82-110.
• Jeynes, W. H. (2011). Parental involvement research: moving to the next level, The School Communıty Journal, 21(1), 9-18.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karaca, N. H., Gündüz, A. & Aral, N. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranışının incelenmesi. Journal of Theoretical Educational Science, 4(2), 65-76.
• Karaırmak, Ö. & Aydoğan, D. (2020). Bireysel Psikoloji: A. Adler. İçinde Gençtanırım Kurt, D. & Çetinkaya Yıldız, E. (Ed.), Kişilik Kuramları Gerçek Yaşamdan Kişilik Analizi Örnekleriyle (ss. 150-188), Ankara: Pegem Akademi.
• Kayri, M. & Boysan, M. (2007). Araştırmalarda Chaid analizinin kullanımı ve baş etme stratejileri ile ilgili bir uygulama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 40 (2), 133-149.
• Kim, E. (2002). The relationship between parental involvement and children’s educational achievement in the korean immigrant family. Journal of Comparative Family Studies, 33(4), 529-543.
• Kocabaş, E. & Akkök, F. (2007). Uluslararası bakolarya ve normal lise programına devam eden öğrencilerin aile içi iletişimleri ve sosyal becerileri açısından karşılaştırılmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 157-164.
• Koçak, N. & Tepeli, K. (2006). 4-5 yaş çocuklarında sosyal ilişkiler ve işbirliği davranışlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi 1. Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi, 9-22.
• Ladd, G. W. (2005). Children's Peer Relations and Social Competence: A Century of Progress. Yale University Press.
• Lansford, J. (2021). The importance of fathers for child development. Psyjhology Today. https://www.psychologytoday.com/intl/blog/parenting-and-culture/202106/the-importance-fathers-child-development (E.T.: 28.12.2023).
• Malik, F. & Marwaha, R. (2022). Developmental stages of social emotional development in children. StatPearls (Internet). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534819/ (E. T.: 28.12.2023).
• Margolis R. & Myrskyla, M. (2011). A global perspective on happiness and fertility. Population and Development Review, 37(1), 29-56.
• Meriç, A. & Özyürek, A. (2018). Anne-babaların okul öncesi dönem çocuklarıyla iletişimlerinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(73), 391-411.
• Molenaar, P.C.M., Boomsma, D.I. & Dolan, C.V. (1993). A third source of developmental differences. Behavior Genetics, 23(6), 519-524.
• Newland, L., A., Coyl-Shepherd, D. D. & Paquette D. (2013). Implications of mothering and fathering for children's development. Early Child Development and Care, 183(3-4), 337-342.
• Ömeroğlu, E., Büyüköztürk, Ş., Aydoğan, Y., Çakan, M., Kılıç Çakmak, E., Özyürek, A, Gültekin A. G., Günindi, Y., Kutlu, Ö., Çoban, A., Yurt, Ö., Koğar, H. & Karayol, S. (2014). Sosyal beceri eğitici eğitim programının etkililiği. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-10.
• Ömeroğlu, E., Büyüköztürk, Ş., Aydoğan, Y., Çakan, M., Kılıç Çakmak, E., Özyürek, A., Gültekin Akduman, G., Günindi, Y., Kutlu, Ö., Çoban, A., Yurt, Ö., Kogar, H. & Karayol, S. (2015). Determination and ınterpretation of the norm value of preschool social skills rating teacher form. Educational Sciences: Theory & Practices (EDAM), 15(4), 981-996.
• Öztürk, M. (2007). Anne, Baba ve Eğitimciler İçin Çocuk Psikiyatrisi. İstanbul: Uçurtma Yayınları. Özyürek, A. & Mermer, M. (2021). Okul öncesi çocukların duygusal zekâ ve sosyal becerileriyle annelerinin sosyal becerileri arasındaki ilişki. Milli Eğitim Dergisi, 50(231), 27-39.
• Özyürek, A. (2015). Okul öncesi çocukların sosyal beceri düzeyleri ile anne tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Milli Eğitim Dergisi, 44(206), 106-120.
• Özyürek, A. & Tezel Şahin, F. (2005). 5-6 yaş grubunda çocuğu olan ebeveynlerin tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2),19-34.
• Rubin, K. H., Booth, C., Rose-Krasnor, L. & Mills, R. S. (1995). Social relationships and social skills: a conceptual and empirical analysis. In S. Shulman (Ed.), Close Relationships and Socioemotional Development (pp. 63-94), NY: Ablex Publishing.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Atli, S. & Şahin, B. K. (2015). Okul öncesi dönem: anne baba tutumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 972-991.
• Satan, A. (2011). Okulda Zorbalığın Aktörleri. Turan Stratejik Araştırmaları Merkezi Dergisi, 3(10), 55-66.
• Smith, M. & Walden, T. (2001). Understanding feelings and coping with emotional situations: a comparison of maltreated and nonmaltreated preschoolers. Social Development, 8(1), 93-116.
• Smith, J., Wohlstetter, P., Kuzin, C., A. & De Pedro, K., (2011). Parent involvement in urban charter schools: new strategies for increasing participation. The School Community Journal, 21(1), 71-94.
• Sucuoğlu, H., Özkal, N., Yıldız Demirtaş, V. & Güzeller, C. O. (2015). Çocuğa yönelik anne-baba ilgisi ölçeğinin geliştirme çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 242-263.
• Swindells, D. & Stagnitti, K. (2006). Pretend play and parents’view of social competence: the construct validity of the child ınitiated pretend play assessment. Australian Occupational Therapy Journal, (53), 314-324.
• Tekbıyık, A. (2014). İlişkisel tarama. Metin, M. (Ed.), İçinde Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s. 99-114), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Thornberry, T. P., Smith C. A. & Howard G. J. (1997). Risk factors forteenage father hood. Journal of Marriage and the Family, 59(3), 505-522.
• Uygun, N. & Kozikoğlu, İ. (2020). Çocukları okul öncesi kurumlarına devam eden ebeveynlerin tutumlarının incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1495-1507.
• Uzmen, F. S. & Mağden, D. (2002). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının prososyal davranışlarının resimli çocuk kitapları ile desteklenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (15), 193-212.
• Yavuzer, H. (2012). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yazıcı, Z. (2002). Okul öncesi eğitimin okul olgunluğu üzerindeki etkisinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, (155-156), 1-7.
• Yoon, S., Kim, M., Yang, J., Lee, J. Y., Latelle, A., Wang, J., Zhang, Y. & Schoppe-Sullivan, S. (2021). Patterns of Father Involvement and Child Development among Families with Low Income. Children (Basel), 8 (12), 1164.
• Warren, S.F. & Brady, N.C. (2007). The role of maternal responsibility in the development of children with ıntellectual disabilities. Mental Retardation and Devevlopmental Disabilities Research Reviews, 13(4), 330–338.
• Winsler, A. & Wallace, G. L. (2002). Behavior problems and social skills in preschool children: parent-teacher agreement and relations with classroom observations. Early Education and Development, 13(1), 41-58.