KÜRESELLEŞME TARTIŞMALARI VE AFRİKA: BAŞKA BİR DÜNYA MÜMKÜN MÜ?

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 140 - 157, 01.08.2024

Emine Zeynep Daban

https://doi.org/10.55179/dusbed.1457914

Öz

Küreselleşme, siyaset, ekonomi, sosyo-kültür ve diğer birçok alanda birbirine bağlılık ve bağımlılık çerçevesinde yaşanan genişleme, derinleşme ve hızlanma süreçlerini açıklamak için kullanılan oldukça popüler bir kavramdır. Küreselleşmenin tanımı konusunda bir fikir birliği olmamakla birlikte, farklı tanımlardan yola çıkarak küreselleşme kavramı, insanların, nesnelerin, yerlerin ve bilginin çok yönlü akışını ve bu akışları engelleyen veya hızlandıran yapıları içeren bir dizi küresel süreç olarak tanımlanabilir. Ancak küreselleşmenin her devlet, ulus, topluluk ya da birey için aynı sonuçları doğurduğu söylenemez. Özellikle küreselleşmenin hem başlangıcında hem de gelişme sürecinde kilit bir rol oynayan Afrika kıtası, bugün bu sürecin en dezavantajlı tarafında yer almaktadır. Küreselleşme sürecini tarihsel bir perspektiften ele alan bu çalışma, Afrika'nın küresel dünyadaki geçmiş merkezi konumunu ya da alternatiflerini geleceğe nasıl ve ne şekilde taşıyabileceğini hiper-küreselciler, şüpheciler ve dönüşümcüler ekseninde incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Afrika, Hiper-Küreselciler, Şüpheciler, Dönüşümcüler

Kaynakça

• Acemoğlu, D. & Robinson, J.A. (2012). Ulusların düşüşü: güç, zenginlik ve yoksulluğun kökenleri. 24. Basım, İstanbul: Doğan Kitap Yayınları.
• African Economic Outlook. (2020). Developing Africa’s workforce for the future. African Development Bank Group.
• Amin, S. (2005). Küreselleşmecilik mi? Yoksa Küresel-Ölçekli Apartheid mi?, M.K. Atalar (Çev.), İçinde I. Wallerstein (Ed.), Modern Küresel Sistem (ss. 13-50), İstanbul: Pınar Yayınları.
• Amin, S. (2006). Globalization and the Agrarian Question: Peasants’ Conflicts in Africa and Asia, İçinde B.N. Ghosh ve H.M. Güven (Eds.), Globalization and the Third World: A Study of Negative Consequences (pp. 165-181), New York: Palgrave Macmillan.
• Ansoms, A. & Rostagno, D. (2012). Rwanda’s vision 2020 halfway through: what the eye does not see. Review of African Political Economy, 39(133), 427-450.
• Aybar, S. (2017). Ekonomik kalkınma, güvenlik mimarisi ve Afrika’nın yeniden paylaşımı, İ. Aydın (Çev.), Afrika: 500 Yıllık Serencamın Hikâyesi. Ankara: Hece Yayıncılık.
• Başkaya, F. (2010). Sömürgecilik, Emperyalizm, Küreselleşme. 6.Basım. İstanbul: Maki Basın Yayınları. Bayram, M. (2014). Afrika genelinde istisnaî bir devlet: Botsvana. Adam Akademi, 4(1), 74-88.
• Bello, W. (2013). Capitalism’s Last Stand: Deglobalization Age of Austerity. London&New York: Zed Books Press.
• Bülbül, K. (2009). Küreselleşmeler ve sonrası: bir dikotomiler dizgesi, İçinde K. Bülbül (Ed.), Küreselleşme: Temel Metinler: Ekonomi-Siyaset-Kimlik-Kültür-Medeniyet (ss. 13-25), Ankara: Orion Kitabevi.
• Chanda, N. (2009). Küreselleşmenin sıradışı öyküsü: tacirler, vaizler, maceraperestler ve savaşlar globalizmi nasıl şekillendirdiler?. D. Cenkçiler (Çev.), Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
• Collier, P. (2008). The bottom billion: why the poorest countries are failing and what can be done about it. New York: Oxford University Press.
• Conflict B. (2021). Heidelberg Institute for International Conflict Research, Conflict Barometer 2020. Germany: HIIK Press.
• Çoban, A. (2002). Küreselleşmeye karşı olmak: olanaklar ve sınırlılıklar. Praksis 7, 117-164.
• Dagne T. (2011). Rwanda: background and current developments. Congressional Research Service.
• Diamond, J. (2010). Tüfek, mikrop ve çelik. Ülker İnce (Çev.), 21. Basım. Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
• Falk, R. (2005). Yırtıcı küreselleşme: bir eleştiri. A. Çaksu (Çev.) 4. Basım. İstanbul: Küre Yayınları.
• FAO. (2023). World food and agriculture-statistical yearbook: 2023, Rome. https://www.fao.org/3/cc8166en/cc8166en.pdf (E.T.: 15.01.2024).
• Federici, S. (2005). Savaş, Küreselleşme ve Yeniden Yapılanma, İçinde B. Aras, K. Dağcı vd. (Eds.), Yeni Yüzyılda Afrika: Güvenlik, Siyaset ve Ekonomi (ss. 159-172), İstanbul: TASAM Yayınları.
• Forges A. D. (2007). Call to genocide: radio in Rwanda, 1994. İçinde A. Thompson (Ed.), The Media And The Rwanda Genocide, Kampala: Pluto Press.
• Friedman, M. (2005). The world ıs flat: e brief history of the twenty-first century. New York: Picador/ Farrar, Strauss and Giroux.
• Giddens, A. (2009). Modernitenin Küreselleşmesi, K. Bülbül (Çev.), İçinde K. Bülbül (Ed.), Küreselleşme: Temel Metinler: Ekonomi-Siyaset-Kimlik-Kültür-Medeniyet (ss. 161-168), Ankara: Orion Kitabevi.
• Gilbert, E. & Reynolds, J. T. (2016). Dünya Tarihinde Afrika: Tarih öncesinden Günümüze, M. Demirkaya (Çev.), İstanbul: Küre Yayınları.
• Gilpın, R. (2017). Uluslararası ilişkileri ekonomi politiği, M. Duran vd. (Çev.), 5. Basım. Ankara: Kripto Kitaplar.
• Goldstein, J. S. & Pevehouse, J. C. (2015). Uluslararası İlişkiler, H. Özdemir (Çev.), Ankara: BB101 Yayınları.
• Hammes, T. X. (2019). Deglobalization and International Security, New York: Cambria Press.
• Harvey, D. (2015). Kozmopolitlik ve Özgürlük Coğrafyaları, Z.C. Başeren (Çev.), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Held, D., Mcgrew, A., Goldblatt D. & Perraton J. (2009). Küresel dönüşümler, siyaset, ekonomi ve kültür, İ. Aktar (Çev.), İçinde K. Bülbül (Ed.), Küreselleşme Temel Metinler: Ekonomi-Siyaset-Kimlik-Kültür-Medeniyet (ss. 131-154), Ankara: Orion Kitabevi.
• Hirst, P. & Thompson, G. (2009). Küreselleşme-Gerekli Bir Mit Mi?, N. Uslu (Çev.), İçinde K. Bülbül (Ed.), Küreselleşme Temel Metinler: Ekonomi-Siyaset-Kimlik-Kültür-Medeniyet (ss. 43-53), Ankara: Orion Kitabevi.
• İpek, V. (2015). Sahra-altı Afrika’da bir devletçilik mucizesi: 1994 sonrası Ruanda Ekonomisi, İçinde İ. Ermağan (Ed.), Dünya Siyasetinde Afrika 2 (ss. 303-323), Ankara: Nobel Kitap.
• Kabano J. (2017). Birleşmiş milletler sisteminin uluslararası barış koruma sorumluluğu’nda zaafiyeti: Ruanda Örneği, Journal of Law, 1(1), 1-17.
• Kaya, A. (2014). Küreselleşme, kozmopolitanizm ve post-vestfalya düzeni, İçinde E. Balta (Ed.), Küresel Siyasete Giriş: Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler (ss. 545-568), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Keyman, E. F. (2014). Küreselleşme, İçinde Ş. Kardaş ve A. Balcı (Eds.), Uluslararası İlişkilere Giriş: Tarih, Teori, Kavram ve Konular (ss. 336-346), İstanbul: Küre Yayınları.
• King, S. D. (2019). Küreselleşmenin sonu kasvetli yeni dünya: tarihin nihai savaşı, M.M. Özeren (Çev.), İstanbul: Profil Kitap.
• KOF, G. I. (2021). KOF Globalisation Index https://kof.ethz.ch/en/forecasts-and-indicators/indicators/kof-globalisation-index.html (E. T.: 01.01.2024).
• Mazrui, A.A. (1992). Afrikalılar: Üç Farklı Kültürel Miras, Y. Kaplan (Çev.), İstanbul: İnsan Yayınları.
• Mazrui, A.A. (2009). Evrensellik iddiası: küreselleşen bir çağda batı kültürü, H. Arıkan (Çev.), İçinde K. Bülbül (Ed.), Küreselleşme: Temel Metinler: Ekonomi-Siyaset-Kimlik-Kültür-Medeniyet (ss. 415-432), Ankara: Orion Kitabevi.
• Munene, N. (2013). The Colonial Legacy in Kenya-British Military Relations: 1963-2005, Nairobi: University of Kenyatta Press.
• Ohmae, K. (2009). Ulus-Devletin Sonu, Z. Dicleli (Çev.), İçinde K. Bülbül (Ed.), Küreselleşme: Temel Metinler: Ekonomi-Siyaset-Kimlik-Kültür-Medeniyet (ss. 199-210), Ankara: Orion Kitabevi.
• Ritzer, G. & Dean, P. (2015). Globalization: A Basic Text, 2. Basım, Wiley Blackwell: United Kingdom Press. Rosenberg, J. (2009). A Short History of the Rwandan Genocide. https://www.thoughtco.com/the-rwandan-genocide-1779931 (E. T.: 03.11.2023).
• Tepebaş, U. (2013). Dönüşüm sürecindeki Sahra Altı Afrika: kalkınma, güvenlik ve ortaklık, İstanbul: Tasam Yayınları.
• Teztlaff, R. & Ermağan, İ. (2014). Küreselleşme tuzağında Afrika: Afrika’da bir başarı hikâyesi Botsvana, İçinde İ. Ermağan (Ed), Dünya Siyasetinde Afrika 1 (ss. 363-378), Ankara: Nobel Kitap.
• Wallerstein, I. (2004). After developmentalism and globalization, what?. development challenges for the 21st century. Cornell University. https://iwallerstein.com/wp-content/uploads/docs/CORNELL.pdf (E. T.: 10.09.2023).
• Williams, E. (2014). Kapitalizm ve Kölelik, A. Tarar (Çev.), Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yılmaz, K. (2021). Çin’in Afrika Parametreleri, Africania-İnönü Üniversitesi Uluslararası Afrika Araştırmaları Dergisi, 1(1), 87-102.