SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASIN TURİZMDEKİ GÜCÜ: TROYA EFSANELERİ VE MİTLERİ

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 82 - 99, 31.07.2025

Gökhan Turak

https://doi.org/10.55179/dusbed.1646204

Öz

Troya Antik Kenti, somut ve somut olmayan kültürel değerleriyle önemli turistik yerlerden biridir. Ünlü şair Homeros'un destanlarına konu olan Truva Savaşı'nın bu bölgede gerçekleşmiş olma ihtimali arkeolojik kalıntılarla desteklenmektedir. Destanda geçen efsaneler ve mitolojik olaylar, arkeolojik kalıntılarla birlikte Troya'yı turistler için bir çekim merkezi haline getirmektedir. UNESCO tarafından 1998 yılında Dünya Miras Listesi'ne eklenen Troya'yı ziyaret eden turistler, uluslararası alanda uzun yıllardır tanınan mitolojik öykülerle ilgili arkeolojik kalıntıları görme fırsatı bulmaktadır. Bu çalışmanın temel hedefleri turizmde somut olmayan kültürel mirasın önemini vurgulamak ve bu mirasın turizm sektörüne yaptığı katkıları tartışmaktır. Bu nedenle birincil ve ikincil kaynaklardan yararlanılarak literatür taraması yapılmış ve içerik analizi uygulanmıştır. Çalışma kapsamında literatürde turizm, efsane ve mit üzerine yapılan çalışmalar incelenmiş, somut olmayan kültürel miras, efsane ve mit arasındaki bağ açıklanmış ve dünya çapında efsaneleri ve mitleriyle bilinen yerlerin örnekleri verilmiştir. Ardından, Troya Antik Kenti hakkındaki mitler ve efsaneler ve bunların Troya ve Çanakkale turizmi ile nasıl bağlantılı olduğuyla birlikte sunulmuştur. Çalışmanın bulguları, bölgenin turistik çekiciliğinin Troya efsaneleri ve mitleri tarafından artırıldığını, bunun da yerel halkı turizmle ilgili faaliyetlere katılmaya teşvik ettiğini ve bölgenin tarihini ve kültürel kimliğini uluslararası alanda tanıttığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Efsane , Mit , Somut olmayan kültürel miras , turistik çekicilik , Troy , Çanakkale

THE POWER OF INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE IN TOURISM: TROY LEGENDS AND MYTHS

Öz

The ancient city of Troy is one of the important tourist destinations with its tangible and intangible cultural values. The possibility that the Trojan War, which is the subject of the epics of the famous poet Homer, may have taken place in this region is supported by archaeological remains. The legends and mythological events in the epic, together with the archaeological remains, make Troy a center of attraction for tourists. Tourists visiting Troy, which was added to the World Heritage List by UNESCO in 1998, have the opportunity to see archaeological remains related to mythological stories that have been recognized internationally for many years. This study's primary goals are to highlight the significance of intangible cultural heritage in tourism and discuss the contributions that this legacy makes to the travel and tourism sector. Because of this, a review of the literature was done utilizing both primary and secondary sources, and content analysis was applied. Within the scope of the study, studies on tourism, legend, and myth in the literature were looked at; the link between intangible cultural heritage, legend, and myth was described; examples of well-known locations with legends and myths worldwide were provided. Then, myths and legends about the Ancient City of Troy were presented, along with how they linked to Troy tourism and Çanakkale. The study's findings showed that the region's tourist appeal was boosted by the legends and myths of Troy, which also encouraged locals to participate in tourism-related activities and promoted the area's history and cultural identity internationally.

Anahtar Kelimeler

Legend , Myth , Intangible cultural heritage , Tourist attraction , Troy , Çanakkale

Kaynakça

• Abdul Kargbo, J. (2008). Oral traditions and libraries. Library review, 57(6), 442-448. https://doi.org/10.1108/00242530810886715
• Akşit, (2009). Anatolian Civilizations And Historical Sites. Ankara. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Aktaş, S., Batman, O. (2010). Efsanelerin turistik çekicilik üzerine etkileri: profesyonel turist rehberlerine yönelik bir araştırma. E-Journal Of New World Sciences Academy, 5(4), 3C0054.
• Aslan, R. (2010). 101 Soruda Troia. Çanakkale. Çanakkale Valiliği.
• Aslan, R. (2018). Homeros’tan Günümüze Troya. İstanbul. Heyamola Yayınları.
• Bîca, I., & Schuster, E. (2021). The role of myths, legends, and stories in tourism. Case study: Bistrita city (Romania)-destination for spiritual tourism. Journal of Tourism & Sports Management, 4(1), 681-691.
• Boz, (2018). Kültür Rotaları. In: Ş. Aydın & M. Boz (eds.) Turizmde güncel konu ve eğilimler. II. Ankara. Detay Yayıncılık.
• Boz, M. (2020). Myths and Legends in Destination Tourism Marketing: The Story of Hero and Leander—Canakkale, Turkey. In: İ. Coşkun, A. Lew, N. Othman, G. Yüksek, S. Aktaş (eds.) Heritage Tourism Beyond Borders and Civilizations. Springer.
• Boz, M. (2023). Mitler ve efsaneler kenti Çanakkale. In: M. Boz, Ş. Aydın, D. Eren (eds). Çanakkale ve Turizm. Ankara. Detay Yayıncılık.
• Calvi, L. & Hover M. (2021). Storytelling for mythmaking in tourist destinations, Leisure Sciences, 43(6), 630-643
• Candrea, A. N., Ispas, A., Untaru, E. N., & Nechita, F. (2016). Marketing the count’s way: how Dracula’s myth can revive Romanian tourism. Bulletin of the Transilvania University of Brasov. Series V: Economic Sciences, 83-90.
• Canova, R.C. (2020). Yunan Mitolojisi. (A. Bilgehan trans.). Kocaeli. Mitoloji Tarihi Yayınları.
• Christou, P. A., Pericleous, K., & Komppula, R. (2023). Designing and offering legend-based experiences: Perspectives of Santa Claus in the Joulupukin Pajakylä. Annals of Tourism Research, 98, 103519.
• Chronis, A. (2012). Tourists as story-builders: Narrative construction at a heritage museum. Journal of Travel & Tourism Marketing, 29(5), 444-459.
• Çanakkale İl Kültür Turizm Müdürlüğü (2024). Turizm İstatistikleri. Müze ve Örenyerleri istatistikleri. https://canakkale.ktb.gov.tr/TR-70504/turizm-istatistikleri.html (A. D.: 21.08.2024.)
• Çaycı, A. (2017). Mitoloji ve Din. Duran, R. (ed.) Eskişehir. Anadolu Üniversitesi Yayınları . Divjak, A. (2014). Troy as proto-tourist attraction in Alexanders saga and Kirialax saga. Quaestus, 3(5), 66–82.
• Donnellan, V. (2019). The myth of the Trojan War. https://www.britishmuseum.org/blog/myth-trojan-war (A.D.: 24.08.2024).
• Eroğlu, G. (2020). Son Troyalılar’ın Yaşayan İki Köyü: Tevfikiye Köyü ve Çıplak Köy. https://www.rehbername.com/kesfet/tevfikiye-koyu-ve-ciplak-koy (A.D.: 21.08.2024).
• Esfehani, M. H., & Albrecht, J. N. (2018). Roles of intangible heritage in tourism in natural protected areas. Journal Of Heritage Tourism, 13(1), 15-29.
• Everett, S., & John Parakoottathil, D. (2018). Transformation, meaning-making and identity creation through folklore tourism: the case of the Robin Hood Festival. Journal of Heritage Tourism, 13(1), 30-45.
• Gül, S. (2017). Mit ve efsanelerin Amasya turizmindeki yeri. Uluslararası Amasya Sempozyumu, 4-7 Ekim 2017, Bildiriler Kitabı 2. Cilt. Amasya Üniversitesi. Amasya
• Güzel, T. (2019a). Troya Yılı Etkinlikler (2018). https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/troya-yili-etkinlikler-2018 (A.D.: 21.08.2024).
• Güzel, T. (2019b). Bozcaada Ozanın Günlüğü ve Homeros Okumaları. https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/bozcaada-ozanin-gunlugu-ve-homeros-okumalari (A.D.: 21.08.2024).
• Hertel, D. (2011). The myth of history: The case of Troy. In: K. Dowden, N. Livingstone (eds.), A Companion to Greek Mythology, 425-441. Blackwell Publishing Ltd.
• Hodsdon, L. (2020). ‘I expected… something’: imagination, legend, and history in TripAdvisor reviews of Tintagel Castle. Journal of Heritage Tourism, 15(4), 410-423.
• Holt, D. B. (2004). How brands become icons: The principles of cultural branding. Boston, Mass: Harvard Business School.
• Hovi, T. (2014). Heritage through fiction. Dracula Tourism in Romania. Ph.D. Turun Yliopiston Julkaisuja – Annales Universitatis Turkuensis, Turku.
• ICOMOS, (2008). The Icomos Charter On Cultural Routes. https://www.icomos.org/images/DOCUMENTS/Charters/culturalroutes_f.pdf (A.D: 21.08.2024).
• ICH UNESCO, (2024). Convention, About intangible cultural heritage. https://ich.unesco.org/en/ (A.D.: 04.08.2024).
• Kim, S., Whitford, M., & Arcodia, C. (2021). Development of intangible cultural heritage as a sustainable tourism resource: The intangible cultural heritage practitioners’ perspectives. In D. Chhabra, (ed). Authenticity and Authentication of Heritage, (pp. 34-47). Routledge.
• Korkmaz, H., Savaşcı, U., & Aydın, B. (2019). Müze tanıtım faaliyetleri ve ziyaretçi deneyiminin değerlendirilmesi: Troya müzesi örneği. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 7(4), 3156-3173.
• Korkmaz, H., Büyüktepe, H., & Kahriman, C. (2020). Kurumsal sosyal sorumluluk örneği olarak Arkeoköy projesinin destinasyon gelişimine etkisi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 105-122.
• KTB, (2024). Troya Ören Yeri. https://www.ktb.gov.tr/TR-327627/troya-oren-yeri.html (A.D.: 31.07.2024).
• Kültür Portalı (2024). Troya Ören Yeri - Çanakkale https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/canakkale/gezilecekyer/troia-oren-yeri (A.D.: 19.08.2024).
• Lyngdoh, S. (2021). Meaning making and identity transmission through myths, legends and folk tales: the case of cultural tourism in Meghalaya. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 12(6), 8307–8315.
• Lyngdoh, S. & Punit G. (2024). Revitalisation of cultural tourism through folk narratives. Journal of Tourism Insights, 14(1)
• Lyth, P. (2006). Selling history in an age of industrial decline: Heritage tourism in Robin Hood county. In XIV International Economic History Congress, Helsinki (pp. 21-25).
• Memiş, E. (2005). Troya ve Troyalılar. Troyalılar Türk müdür? Konya. Çizgi Kitabevi.
• Meydan, S. (2010). Son Truvalılar. İstanbul. İnkılap Kitabevi.
• Muchenje, B., Pwiti, G., & Mhizha, A. (2025). The significance of myths associated with natural heritage tourism destinations in Zimbabwe: a case study of Nyanga Mountain, Eastern Zimbabwe. Cogent Social Sciences, 11(1), 2451745.
• Nilsson, M., & Blom, T. (2018). Finisterre: being and becoming a myth-related tourist destination. Leisure Studies, 37(4), 359–370.
• Orange, H., & Laviolette, P. (2010). A disgruntled tourist in king Arthur's court: Archaeology and identity at Tintagel, Cornwall. Public Archaeology, 9(2), 85-107.
• Özen, İ. A., Ayyıldız, S. Ç., & Aytekin, G. (2023). Turist rehberliğinde efsanelerin yeri: Kapadokya özelinde bir araştırma. Tourism and Recreation, 5(2), 162-171.
• Paul, J., & Criado, A. R. (2020). The art of writing literature review: what do we know and what do we need to know?. International business review, 29(4), 101717.
• Pérez-Aranda, J. R., Guerreiro, M., & Mendes, J. (2015). Are Myths And Legends Used In Tourism Communication As A Resource? The Case Of Algarve Online Brochures. Enlightening Tourism A Pathmaking Journal, 5(1), 65-99
• Razak, N. A., & Ibrahim, J. A. (2017). From names of places to Mahsuri’s curse: exploring the roles of myths and legends in tourism. International Journal of Business, Economics and Law, 14(2), 10-17.
• Rose, C. B. (1998). Troy and the historical imagination. The Classical World, 91(5), 405-413.
• Stephenson, J. (2008). The cultural values model: an integrated approach to values in landscapes. Landscape and urban planning, 84(2), 127-139.
• Stork Theatre (2021). Fairfield Amphitheatre. Heritage Protected. https://www.storktheatre.com.au/whats-on/ (A.D: 31.08.2024).
• TonTv, (2024). Troya Müzesi’nde 2024 yılında hedef 700 bin ziyaretçi. https://www.tontv.com.tr/haber-troya-muzesinde-2024-yilinda-hedef-700-bin-ziyaretci-13384 (A.D.: 20.08.2024).
• Troya, (2018). Troya Yılı. http://www.troya2018.com/troya-yili.php (A.D.: 20.08.2024)
• Turak, G. & Can M. & Güzel, T. (2023). Reflections Of "The Day Of The Poet And Homer Readings" on Bozcaada Tourism Within the Scope of intangible cultural heritage. 7th International West Asia Congress of Tourism Research (IWACT’23). 08th-10th June 2023 Skopje, North Macedonia
• UNESCO, (2024). Archaeological Site of Troy. https://whc.unesco.org/en/list/849/ (A.D.: 31.07.2024). Visit Sherwood, (2024). The name of Robin Hood has been synonymous with Sherwood Forest for more than 600 years. https://visitsherwood.co.uk/about-robin-hood/ (A.D.: 20.08.2024).
• Yalçınkaya, T. (2023). Dünya kültür mirası Troya antik kenti ve Çanakkale. In M. Boz, Ş. Aydın, D. Eren (eds.). Çanakkale ve Turizm. Ankara. Detay Yayıncılık.
• Yen, D., Jang, J., Wei, L., Morgan, N., & Pritchard, A. (2023). Leveraging folklore and fantasy to promote small destinations: the case of Visit Wales. Journal of policy research in tourism, leisure and events, 1-15.
• Yılmaz, H. (2015). Köroğlu turizminin oluşturulmasında filmlerin rolü. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(3), 201-220.
• Zargari, M. J., Esmailpour, H., & Dust, H. V. (2021). Explanation of the Role of Storytelling Marketing and Travel Involvement on the Behavioral Intention in Choosing a Travel Destination. Tourism of Culture, 2(4), 53-66.
• Zhang, H., Jiang, J., & Zhu, J. (2024). Myths, imagination and reality: constructing tourist attractions with local knowledge. Current Issues in Tourism, 1-17.
• Woodside, A. G., Cruickshank, B. F., & Dehuang, N. (2007). Stories visitors tell about Italian cities as destination icons. Tourism Management, 28(1), 162-174.
• Wöhlcke, M. (2004). Troya Savaşı. (A. Erbak Trans.). İzmir. İlya Yayınevi.