The Effect of Healthcare Professıonals Health News Perceptıon Levels on Psychologıcal Resılıence of Durıng The Covıd-19 Pandemıc Perıod

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 133 - 143, 31.12.2024

Zeynep Kaya , Nur Özlem Kılınç

https://doi.org/10.56728/dustad.1579292

Öz

The aim of this study was to assess the impact of healthcare workers’ perceptions of health news on their psychological resilience during the pandemic. This study was carried out as a descriptive and at the same time as a correlational study. The study population consisted of a total of 950 health professionals working in a District State Hospital and Family Health Centres in the southeastern of Türkiye between January 2021 and June 2022. This research was conducted with 650 health professionals during the specified time period. Data were collected using the "Personal Introduction Form", the "Health News Perception Scale" and the "Short Psychological Resilience Scale". The mean age of the participants was 30.86±5.1 years. Of the health professionals, 52.3% were female, 55.1% were married, and 51.2% had a bachelor's degree. The mean psychological resilience score of the participants was determined as 19.65±2.46 and their perception of health news was determined as 75.83±0.64. It was found that the perception of health news has an effect on psychological resilience at a rate of. 525 (ß = .525, R2 =.606, p<0.005). It was found that the participants' perception levels of health news affected their psychological resilience.

Anahtar Kelimeler

COVID-19 pandemic, health personnel, perception of health news, psychological resilience.

Covıd-19 Pandemi Döneminde Sağlık Çalışanlarının Sağlık Haberlerini Algılama Düzeylerinin Psikolojik Sağlamlık Durumuna Etkisi

Öz

Bu araştırma, pandemi sürecinde sağlık çalışanlarının sağlık haberlerini algılama durumlarının psikolojik sağlamlıklarına etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu çalışma, tanımlayıcı aynı zamanda ilişki arayıcı olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın kapsamını, Ocak 2021 ile Haziran 2022 tarih aralığında Türkiye’nin güney doğusunda bulunan bir İlçe Devlet Hastanesi ve Aile Sağlığı Merkezleri’nde görev yapan toplam 950 sağlık çalışanı oluşturmaktadır. Bu araştırma, belirtilen zaman aralığında 650 sağlık çalışanı ile gerçekleştirilmiştir. Veriler, “Kişisel Tanıtım Formu”, “Sağlık Haberleri Algısı Ölçeği” ve “Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 30,86±5,1’dir. Sağlık çalışanlarının %52,3’ü kadın, %55,1’i evli, %51,2’si lisans mezunu olduğunu belirlenmiştir. Katılımcıların psikolojik sağlamlık puan ortalamaları 19,65±2,46 ve sağlık haberleri algıları 75,83±0,64 olarak tespit edilmiştir. Sağlık haberleri algısının, psikolojik sağlamlık durumuna. 525 oranında etki ettiği bulunmuştur (ß = ,525, R2 = ,606, p<0,005). Sonuç olarak, araştırmadaki katılımcıların, sağlık haberleri algı düzeylerinin, psikolojik sağlamlık durumlarını etkilediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

COVID-19 pandemisi, psikolojik sağlamlık, sağlık personelleri, sağlık haberleri algısı.

Teşekkür

Tüm katılımcılara teşekkür ederim.

Kaynakça

• Alnazly, E., Khraisat, O. M., Al-Bashaireh, A. M., & Bryant, C. L. (2021). Anxiety, depression, stress, fear and social support during COVID-19 pandemic among Jordanian healthcare workers. Plos one, 16(3). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0247679
• Arman, Y. (2021). Bir üniversite hastanesinde sağlık çalışanlarının covid-19 salgınından etkilenme durumlarının incelenmesi. (Tıpta uzmanlık tezi). Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile hekimliği Ana Bilim Dalı.
• Ateş, T., Önal, B., Çolak, Z., & Öztürk, H. (2021). COVID-19 kapsamında sağlık çalışanlarına ilişkin gazete haberlerinin incelenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 3(2), 67-76. https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.884475
• Bilge, Y. & Bilge, Y. (2020). Korona virüs salgını ve sosyal izolasyonun psikolojik semptomlar üzerindeki etkilerinin psikolojik sağlamlık ve stresle baş etme tarzları açısından incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 23,38-51.
• Bozkanat, E. (2021). Koronavirüs salgınında medya kullanımı: Küresel raporlar üzerinden bir derleme. Etkileşim Dergisi, 7, 216-234. https://doi.org/10.32739/etkilesim.2021.7.125
• Budak, F., & Korkmaz, Ş. (2020). COVID-19 pandemi sürecine yönelik genel bir değerlendirme: Türkiye örneği. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi, 1, 62-79.
• Chen, Q., Liang, M., Li, Y., Guo, J., Fei, D., Wang, L., ... & Zhang, Z. (2020). Mental health care for medical staff in China during the COVID-19 outbreak. The Lancet Psychiatry, 15-60.
• Coşkun Yaş, S. (2020). Covid-19 pandemisinin hastane çalışanlarının psikolojik durumuna etkisi. (Uzmanlık tezi). Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı.
• Çakmak, S., & Tamam, L. (2021). The relationship of mindful attention awareness and episode frequency in remitted bipolar disorder type I cases. Çukurova Medical Journal, 46(2),714-723. https://doi.org/10.17826/cumj.904859
• Çerçi, Ü. Ö., Canöz, N., & Canöz, K. (2020). COVID-19 krizi döneminde bilgilendirme aracı olarak sosyal medya kullanımı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 44, 184-198.
• Çınar, F., Şengül, H., Çapar, H., Çakmak, C., & Bilge, Y. (2018). Sağlık haberleri algısı ölçeği. Hemşirelik Akademik Araştırma Dergisi, 4(3), 164-171.
• Deniz, S., Çimen, M., &Yüksel, O. (2020). Psikolojik sağlamlığın iş stresine etkisi: Hastane çalışanlarına yönelik bir araştırma. Sakarya Üniversitesi İşletme Bilimi Dergisi, 8(2), 351-370. https://doi.org/10.22139/jobs.741576.
• Doğan, T. (2015) Kısa psikolojik sağlamlık ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1),93-102.
• Erkoç, B., Danış, M. Z. (2020) Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin tespit edilmesine yönelik bir araştırma. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 4(1),34-42.
• Ertaş, H., Kıraç, R., Ünal, S. N. (2019). Halkın sağlık haberleri algı düzeylerinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi 3. Uluslararası 13. Ulusal Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi (Ekim 2019).
• Fettahoğlu, R., & Erdem, R. (2020). Bireylerde yaşlılık algısının sağlık hizmeti kullanımına etkisi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4),12-32. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.650251
• Hökkaş, M. (2019). Hemşirelerin psikolojik sağlamlık düzeyleri ve etkileyen faktörler. (Yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı.
• Kanat, H. M., & Görgülü, A. (2020). COVID-19 pandemisinin takip edildiği medya kaynaklarının ve güvenli bulunma düzeylerinin demografik değişkenler açısından incelenmesi. Ulak Bilge, 48, 527-546.
• Kang, L., Li, Y., Hu, S., Chen, M., Yang, C., Yang, B. X., ... & Liu, Z. (2020). The mental health of medical workers in Wuhan, China dealing with the 2019 novel coronavirus. The Lancet. Psychiatry, 7(3), e14. 10.1016/S2215-0366(20)30047-X
• Karaca, Ş. (2021). Sağlık haber algısının sağlıklı yaşam farkındalığı üzerindeki etkisinin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi. 41(2), 289-318.
• Karadem, F. B. (2020). Sağlık çalışanlarında COVID-19 korkusunu belirleyen psikiyatrik değişkenlerin incelenmesi. (Uzmanlık tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı.
• Karakış, S. (2019). Kamu hastanelerinde çalışan hemşirelerin afetlere hazır oluş durumları ve psikolojik sağlamlıkları. (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Karal, E., & Biçer, BG. (2020). Salgın hastalık döneminde algılanan sosyal desteğin bireylerin psikolojik sağlamlığı üzerindeki etkisinin incelenmesi. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 129-156. https://doi.org/10.20493/birtop.726411
• Kımter, N. (2020). Covid-19 günlerinde bireylerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (özel sayı), 574-605. https://doi.org/10.21733/ibad.805481
• Lo, D., & De Angelis, M. (2020). COVID-19: protecting health-care workers. Lancet, 395(10228), 922.
• Maden, S. (2020). Covid-19 salgını ve sağlık haberciliği: Prof. Dr. Erkan Yüksel ile söyleşi. Etkileşim Dergisi. 6,205-213.
• Masten, A. S., Hubbard, J. J., Gest, S. D., Tellegen, A., Garmezy, N., & Ramirez, M. (1999). Competence in the context of adversity: Pathways to resilience and maladaptation from childhood to late adolescence. Development and Psychopatholog, 11(1), 11- 143. https://doi.org/10.1017/S0954579499001996
• Orhan, S., & Gümüş, M. (2021). COVID-19 Pandemi sürecinde sağlık çalışanlarının bilgi, uygulama ve stres düzeylerinin incelenmesi. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 70-78.
• Özdemir, N., & Adıgüzel, V. (2021). Sağlık çalışanlarında sosyal zekâ, benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 12(1), 18-28.
• Pappa, S., Ntella, V., Giannakas, T., Giannakoulis, V. G., Papoutsi, E., & Katsaounou, P. (2020). Prevalence of depression, anxiety, and insomnia among healthcare workers during the COVID-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. Brain, Behavior, And İmmunity, 88, 901-907. https://doi.org/10.1016/j.bbi.2020.05.026
• Parmaksız, İ. (2019). İyimserlik, özgecilik ve medeni durumun psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 285-302. https://doi.org/10.9779/pauefd.576186
• Sağlık Bakanlığı (2020). COVID 19 yeni korona virüs hastalığı. https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/ tr/
• Soğukdere, Ş., & Öztunç, M. (2020). Sosyal medyada koronavirüs dezenformasyonu. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, (5), 59-85.
• Turan, A. (2021). COVID-19 pandemisi sırasında yüksek risk altında ve düşük risk altında çalışan sağlık çalışanlarının tükenmişlik, kaygı, depresyon, algılanan stres düzeyi, somatik belirtiler, psikolojik dayanıklılık, damgalama ve travmatize olma düzeylerinin karşılaştırılması. (Tıpta uzmanlık tezi). Bolu İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• Tutal, V., & Efe, M. (2020). Bireylerin psikolojik sağlamlık ve COVID-19 korkularının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 74(13), 319-326.
• TÜBA. Türkiye Bilimler Akademisi; COVID-19 pandemi değerlendirme raporu.’ http://www.tuba.gov.tr/files/images/2020/kovidraporu/Covid-19%20Raporu-Final+.pdf
• Uyurdağ, N., Eskicioğlu, G., Aksu, S., & Soyata, A. Z. (2021). COVID-19 pandemisi sırasında sağlık çalışanlarında psikososyal etkilenme ile ilişkili risk etkenleri ve koruyucu etkenler: Bir sistematik derleme. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences, 26(1), 122-140. https://doi.org/10.21673/anadoluklin.783596
• Üzar Özçetin., Y. S., Sarıoğlu, G., & Dursun, S. İ. (2019). Onkoloji hemşirelerinin psikolojik sağlamlık, tükenmişlik ve psikolojik iyi oluş düzeyleri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11, 147-164. https://doi.org/10.18863/pgy.589202
• Wang, Y., Ma, S., Yang, C., Cai, Z., Hu, S., Zhang, B., ... & Liu, Z. (2020). Acute psychological effects of coronavirus disease 2019 outbreak among healthcare workers in China: a cross-sectional study. Translational Psychiatry, 10(1), 348. https://doi.org/10.1038/s41398-020-01031-w
• WHO. (2020-a). Coronavirus disease 2019 (COVID-19) situation report-52. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200312-sitrep52-covid-19.pdf?sfvrsn=e2bfc9c0_4/.
• WHO. (2020-b). Naming the coronavirus disease (COVID-19) and the virus that causes it. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technicalguidance/ naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it/.
• Xiao, X., Zhu, X., Fu, S., Hu, Y., Li, X., & Xiao, J. (2020). Psychological impact of healthcare workers in China during COVID-19 pneumonia epidemic: A multi-center cross-sectional survey investigation. Journal of Affective Disorders, 274, 405-410. https://doi.org/10.1016/j.jad.2020.05.081
• Yalman, A. (2020). Yeni medyada yer alan sağlık iletilerinin sağlık okuryazarlığı üzerinden incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yazıcı Çelebi, G. (2020). Covid-19 salgınına ilişkin tepkilerin psikolojik sağlamlık açısından incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi (8),471-483.
• Yıldırım, P. K., Yıldırım, E., Otrar, M., & Şirin, A. (2015). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ile benlik kurgusu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. (42),277-297. https://doi.org/10.15285/ebd.58203
• Yurtseven, C. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde sağlık çalışanlarının psikolojik yakınma belirti düzeyleri ile psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zhang, W. R., Wang, K., Yin, L., Zhao, W. F., Xue, Q., Peng, M., ... & Wang, H. X. (2020). Mental health and psychosocial problems of medical health workers during the COVID-19 epidemic in China. Psychotherapy And Psychosomatics, 89(4), 242-250. https://doi.org/10.1159/000507639