Dicle Nehri ve Keban Baraj Gölü’nden Avlanan Bazı Balıklarda Endohelmintlerin Araştırılması

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 171 - 179, 31.12.2024

Sibel Doğan , Mustafa Dörücü

https://doi.org/10.56728/dustad.1585970

Öz

Bu çalışmada, Ekim 2021 yılında Dicle Nehri’nden ve Keban Baraj Gölü’nden balıkçılardan alınan 10’ar adet Acanthobrama marmid, 17’şer adet Capoeta trutta, 20’şer adet Capoeta umbla olmak üzere toplam 94 adet balık kullanıldı. İncelenen balıkların 85 tanesinin enfekte olduğu belirlendi. Balıkların göz sıvısında Diplostomum spathaceum ve bağırsaklarında Neoechynorhynchus rutili teşhis edildi. Dicle Nehri’nde 2109 adet D. spathaceum, 737 adet N. rutili olmak üzere toplam 2846 adet parazit bulunmuş olup parazitlerin yoğunluk, bolluk ve yaygınlıkları sırasıyla 66,18, 60,55 ve 91,48 olarak saptandı. Keban Baraj Gölü’nde ise 1817 adet D. spathaceum, 737 adet N. rutili olmak üzere toplam 2846 adet parazit teşhis edilmiş olup parazitlerin yoğunluk, bolluk ve yaygınlıkları sırasıyla 54,80, 48,97 ve 89,36 olarak belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Dicle Nehri, Keban Baraj Gölü, parazit, endohelmint, Diplostomum spathaceum, Neoechynorhynchus rutili

Investigation of Endohelminths in Some Fish Species Caught in the Dicle River and Keban Dam Lake

Öz

In this study, a total of 94 fish were used, including 10 Acanthobrama marmid, 17 Capoeta trutta, and 20 Capoeta umbla specimens, obtained from fishermen in the Dicle River and Keban Dam Lake in October 2021. It was found that 85 of the fish examined were infected. Diplostomum spathaceum was identified in the eye fluid, and Neoechynorhynchus rutili was identified in the intestines of the fish. A total of 2.846 parasites were found in the Dicle River, with 2109 D. spathaceum and 737 N. rutili, and the density, abundance, and prevalence of parasites were determined to be 66.18, 60.55, and 91.48, respectively. In Keban Dam Lake, a total of 2.846 parasites were detected, including 1.817 D. spathaceum and 737 N. rutili, and the density, abundance, and prevalence of the parasites were determined to be 54.80, 48.97, and 89.36, respectively.

Anahtar Kelimeler

Dicle River, Keban Dam Lake, parasite, endohelminth, Diplostomum spathaceum, Neoechynorhynchus rutili

Kaynakça

• Aktürk, B., Şeker, E., & Pala, A. (2020). Keban Baraj Gölü Çemişgezek bölgesinde (4. Bölge) avcılığı yapılan bazı balıklarda endohelmintlerin Araştırılması. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(4), 1133-1138.
• Arda, M., Seçer, S., & Sarıeyyüpoğlu, M. (2005). Balık Hastalıkları. Medisan Yayın serisi. 61, II. Baskı Ankara.
• Aslan, B. (2009). Ağrı ili Murat Nehri ile Erzurum ili Aras Nehri’nden yakalanan bazı balıkların endohelmintlerinin araştırılması. (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı.
• Barata, S. D., Dörücü, M., Sağlam, N., Gürses, M., & Otlu, Önder. (2023). Molecular diversity of Diplostomum spathaceum (Digenea: Diplostomidae) on the Capoeta umbla and Cyprinus carpio (Cypriniformes) using mitochondrial DNA barcode. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 23(2), TRJFAS20576. https://doi.org/10.4194/TRJFAS20576
• Barata, S., & Dörücü, M. (2014). Karakaya Baraj Gölü Kömürhan bölgesinden yakalanan bazı balıklarda endohelmintlerin araştırılması. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 26(1), 59-68.
• Barim, O., Benzer, F., Erisir, M., & Dörücü, M. (2009). Oxidant and antioxidant status of tissues of freshwater crayfısh (Astacus leptodactylus Esch. 1823) from different stations in the Keban Dam Lake, Fresenius Environmental Bulletin (FEB), 18(6), 948-954.
• Barim, O., & Karatepe, M. (2010). The Effects of pollution on the vitamins A, E, C, β-carotene contents and oxidative stress of the freshwater crayfish, Astacus leptodactylus. Ecotoxicology and Environmental Safety, 73, 138-142.
• Barata, S., & Dörücü, M., (2014). Karakaya Baraj Gölü Kömürhan Bölgesinden yakalanan bazı balıklarda endohelmintlerin araştırılması. Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Dergisi Fırat University Journal of Science, 26(1), 59-68.
• Bush, A. O., Lafferty, K. D., Lotz, J. M., & Shostak, A. W. (1997). Parasitology meets ecology on its own terms: revised at Margolis. J. Parasitology, 83(4), 575-583.
• Bykhouskaya-Poulovskaya, I. E. (1964). Key to parasites of freshwater fishes of the USSR I-II-III Israel program for scientific translation, Jerusalem.
• Chibwana, F. D., Blasco-Costa, I., Georgieva, S., Hosea, K. M., Nkwengulila, G., Scholz, T., & Kostadinova, A. (2013). A first insight into the barcodes for African diplostomids (Digenea: Diplostomidae): brain parasites in Clarias gariepinus (Siluriformes: Clariidae). Infect Genet Evol, 17, 62-70. https://doi.org/10.1016/j.meegid.2013.03.037
• Doğan Barata, S., & Önalan, Ş., (2022a). Investigation of the morphological characteristics of Neoechinorhynchus rutili parasites ısolated from Capoeta trutta, and their lifestyle at different temperatures. Ecological Life Sciences, 17(3), 124-130. https://doi.org/10.12739/NWSA.2022.17.3.5A0171
• Doğan Barata, S., & Önalan, Ş., (2022b). Effects of preservation conditions on DNA quality to be used in parasitic studies in fisheries. Ecological Life Sciences, 17(4):170-178. https://doi.org/10.12739/NWSA.2022.17.4.5A0176
• Doğan Barata, S., Dörücü, M., & Gürses, M., (2022). Identification and molecular ınvestigation of diplostomum in Capoeta umbla caught from freshwater sources. Turkey Genetics of Aquatic Organisms 6(2), GA454. http://doi.org/10.4194/GA454
• Dörücü, M., Dilsiz, N., & Grabbe, M. C. J. (2002). Keban Baraj Gölü (Elazığ, Türkiye)’nde bulunan Acanthobrama marmid‘in gözlerinde bulunan Diplostomum sp. enfeksiyonunun bulunuşu ve Etkileri. Turk J Vet Anim Sci, 26, 239-24.
• Dörücü, M., Adams, C. E., Huntinford, F. A., & Crompton, D. W. T. (1995). How fish–helminth associations arise: an example from Arctic charr in Loch Rannoch. Joumal of Fish Biology, 47, 1038-1043.
• Dörücü, M., & İspir Ü. (2005). Keban Baraj Göl’ünden avlanabilen balık türlerinde iç paraziter hastalıkların incelenmesi. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17(2), 400-404.
• Dörücü, M., Kan, N. İ., & Öztekin, Z. (2008). Keban Baraj Gölü’nden avlanan bazı balık türlerinde iç parazitlerin incelenmesi. Journal of Fisheries Sciences, 2(3), 484-488.
• Ekingen, G. (1983). Tatlı su balık parazitleri. Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Yüksek Okulu F.Ü. Basımevi, Elazığ.
• Emde, S., Rueckert, S., Palm, H. W., & Klimpel, S. (2012) Invasive Ponto-Caspian amphipods and fish increase the distribution range of the acanthocephalan Pomphorhynchus tere ticollis in the River Rhine. PLOS ONE 7: e53218.
• Hoffman, G. L. (1967). Parasites of North American freshwater fishes. University of California Press, Berkely and Los Angeles.
• Ispir, Ü., & Özcan, M. (2023). Neoechinorhynchus rutili (Acanthocephala) from Capoeta trutta as a bioindicator for heavy metal pollution in the Keban Dam Lake. Quest Journals Journal of Research in Agriculture and Animal Science, 1012, 45-49.
• Karatoy, E., & Soylu, E. (2006). Durusu (Terkos) Gölü çapak balıkları (Abramis brama L.,1758)’nın metazoan parazitleri. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 30(3), 233-238.
• Kavak, M., & Şeker, E. (2017). Keban Baraj Gölü Pertek bölgesinden avlanabilen balıklarda endohelmintlerin araştırılması. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 29(1), 33-40.
• Kennedy, C. R. (1974). A. checklist of British and Irish freshwater fish parasites with notes on their distribution. Journal of Fish Biology, 6, 613-644.
• Kewisch, E., Solymos, V., Waldnerı, K., Vloedt, L., Bakran-Lebl, K., El-Matbouli, M. … Fuehrer, HP. (2020). Acanthocephalan parasites collected from Austrian fishes: molecular barcoding and pathological observations. Diseases of Aquatic Organisms 139, 103-111. https://doi.org/10.3354/dao03471
• Lebedeva, D. I., Chrisanfova, G. G., Ieshko, E. P., Guliaev, A. S., Yakovleva, G. A., Mendsaikhan, B. … Semyenova, S. K. (2021). Morphological and molecular differentiation of Diplostomum spp. metacercariae from brain of minnows (Phoxinus phoxinus L.) in four populations of northern Europe and East Asia. Infection, Genetics and Evolution, 92, 104911.
• Menzies, F. D., Crockford, T., Breck, O., & Midtlyng, P. J. (2002). Estimation of direct costs associated with cataracts in farmed Atlantic salmon (Salmo salar). Bulletin of the European Association of Fish Pathologists, 22(1), 27-32.
• Nickol, B. B. (2009). Phylum Acanthocephala. In: Woo PTK (ed) Fish diseases and disorders, Vol 1. Protozoan and metazoan infections. CABI, Wallingford.
• Oğuz, M. C., Öztürk, M. O., Altunel, F. N., & Ay, Y. D. (1996). Uluabat (Apolyont) Gölü’nde yakalanan sazan balıkları (Cyprinus carpio L.1758) üzerine parazitolojik bir araştırma. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 20(1), 97-103.
• Öge, H. (1999). Balık Tüketiminde Ekonomik ve Sağlık Yönünden Önemli Parazitler. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 23(4), 440-445.
• Öge, S. (2005). Balıkların paraziter hastalıklarında tedavi. Burgu, A. ve Karaer, Z. (Eds) veteriner hekimliğinde parazit hastalıklarında tedavi. Türkiye Parazitoloji Derneği Yayın No: 19, Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri, İzmir.
• Özcan, M., Yasemin, Y., Donat E., Kılavuz D., & Meltem T., (2019). A research on endoparasitic fauna in fish species caught in Menzelet Dam Lake Kahramanmaraş (Turkey). Middle East Journal of Science, 5(1), 33-40. https://doi.org/10.23884/mejs.2019.5.1.04
• Özcan, M., & Bozdoğan, N. (2020). Molecular identification of Neoechinorhynchus rutili parasite diagnosed in some fish species caught in Menzelet dam lake in Kahramanmaras province (Turkey). Saudi journal of biological sciences, 27(7), 1717-1721. https://doi.org/10.1016/j.sjbs.2020.04.047
• Öztürk, M. O. (2000). Manyas (Kuş) gölü balıklarının helmint faunası. (Doktora tezi). Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı.
• Sağlam, N., & Sarıeyyüpoğlu, M. (2002). Capoeta trutta balığında rastlanan Neoechinorhynchus rutili (Acanthocephala)'nin incelenmesi. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 26, 329-331.
• Soylu, E. (1989). Sapancı Gölü’ndeki bazı balıkların parazit faunalarının belirlenmesi. (Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Deniz Biyolojisi Anabilim Dalı.
• Tepe, Y. (2011). Trabzon, Rize ve Artvin kıyılarından yakalanan bazı ekonomik öneme sahip teleost balıklarının endohelmint faunası. (Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı.
• Uzunay, E., & Soylu, E. (2006). Sapanca Gölü’nde yaşayan sazan (Cyprinus carpio Linnaeus,1758) ve karabalık ( Vimba vimba Linnaeus, 1758 )’ın metazoon parazitleri, Türkiye Parazitoloji Dergisi, 30 (2), 141-150.
• Williams, H., and Jones, A. (1994). Parasitic Worm of Fish. Taylor—Francis – Ltd, London.