Türk Basınında Beyoğlu Muhabirliği

Yıl 2021, Sayı: 5, 76 - 91, 28.12.2021

Cem Sökmen

Öz

“Beyoğlu muhabirliği”, cumhuriyet öncesinde, gazetelerin yazı işleri kadrosu içinde İstanbul’un coğrafi bölgelere ayrılması çerçevesinde ortaya çıkmış bir tabir ve görev tanımıdır. Cumhuriyetle birlikte İstanbul başkentliği kaybetmiş olsa da bir milyona yakın nüfusuyla, tarihi, kültürel, sosyal ve ekonomik birikimleriyle Türkiye’nin en canlı şehri olmaya devam etmektedir. Modernleşen Türkiye şartlarında Beyoğlu muhabirliği diplomasi, ekonomi, basın, kültür-sanat ve sinema dünyasının önemli insanlarını takip etmekle görevli bir kadrodur. Bu çalışmada öncelikle Beyoğlu muhabirliği tabirinin çerçevesini tam çizebilmek için Beyoğlu bölgesinin Türk modernleşmesindeki rolü üzerinde durulmuştur. Daha sonra Osmanlı’dan Cumhuriyet’e yaşanan modernleşme sürecinin seyri, Beyoğlu muhabirliğinin takip ettiği konu başlıkları, isimler ve mekânlarda yaşanan farklılaşmalar bağlamında ele alınmıştır. İstanbul’a gelen diplomatları, Avrupa kraliyet aileleri mensuplarını, işadamlarını, sinema oyuncularını, müzisyenleri, yazarları, yönetmenleri, akademisyenleri; daha genel bir ifadeyle hem eski dünyanın elitlerinin hem yeni dünyanın ünlülerinin İstanbul’daki etkinliklerini Beyoğlu muhabirlerinin izleyip haberleştirdiği vurgulanmıştır. Beyoğlu muhabirliği, siyaset, ekonomi ve magazini bünyesinde toplayan bir görev ve görev tanımı olarak varlığını 1920’lerden 1970’lere kadar sürdürmüştür. Bu uzun dönem içinde Beyoğlu muhabirliğinin yapısında dönüşümler de yaşanmıştır. Burada söz konusu dönüşümün ayrıntılarına işaret edilmiştir. Beyoğlu muhabirliği tabirinin 1970’lerden itibaren kullanımdan kalkmasında nelerin etkili olduğu da bu çalışmanın kapsamındadır.

Anahtar Kelimeler

Türk basını, Türk modernleşmesi, Beyoğlu, Muhabirlik, Osmanlı, Türkiye

Beyoglu Correspondents in Turkish Press

Öz

“Beyoglu muhabirliği”, which can be translated as Beyoglu correspondence, is a definition and job description stemming from Istanbul’s geographical separation among the editorial department of newspapers in the pre-republic period. Even though Istanbul lost its capital status after the Republic was proclaimed, the city continued to become the most vibrant city of Turkey, with its population of almost a million people as well as its historical, cultural, social, and economic accumulation. In modernising Turkey, Beyoglu correspondents were responsible for following the important people in diplomacy, economy, press, culture, art and cinematography. This study, in order to frame the term ‘Beyoglu correspondence’ comprehensively, primarily underlines the role of Beyoglu in Turkey’s modernisation. Subsequently, the course of modernisation from the Ottomans to the Republic is evaluated in terms of the change in the coverage, people and spaces followed by Beyoglu correspondents. The study highlights that the Beyoglu correspondents followed and made news about the activities of the elites of the old world and the celebrities of the new world, including the diplomats located in Istanbul, royal families of Europe, businesspeople, actors, musicians, writers, directors and academics. Beyoglu correspondence continued its existence from the 1920s until the 1970s as a description of a certain duty that embraced political, economic and tabloid journalisms. There have been structural transformations during the process within Beyoglu correspondence. The study elaborates on the points of these transformations. To conclude, the study also covers the reasons behind the disappearance of the terminology after the 1970s.

Anahtar Kelimeler

Turkish Press, Turkish Modernisation, Beyoğlu, Correspondence, Ottoman, Turkey

Kaynakça

• Akpınar, S. (2006). Babıali'de 65 Yıl. Avcıol Basım Yayın.
• And, M. (1994). Naum Tiyatrosu. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi 6. Tarih Vakfı ve Kültür Bakanlığı Ortak Yayını.
• Arkan, Ö. K. (1994). Lokantalar. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi 5.Tarih Vakfı ve Kültür Bakanlığı Ortak Yayını.
• Aykut, P. (1994). Tokatlıyan Oteli. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi 7.Tarih Vakfı ve Kültür Bakanlığı Ortak Yayını.
• Batur, A. (1994). Park Otel. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi 6. Tarih Vakfı ve Kültür Bakanlığı Ortak Yayını.
• Bergin, A. (2004). Babıali'de Topuk Tıkırtıları. Epsilon Yayınları.
• Birsel, S. (1976). Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu. Sander Yayınları.
• Büyüknal, F. (2006). Bir Zaman Tüneli Beyoğlu. Doğan Kitapçılık.
• Çetin, C. (1991). İşte Babıali. Cem Yayınevi.
• Gezgin, S., Arcan, H. E., & Polat, E. (Dü). (2016). Orhan Erinç. Türkiye Sözlü Basın Tarihi 3.Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Gökmen, M. (1989). Türk Sineması Tarihi. Denetim Ajans Basımevi.
• JakDeleon. (1989). İstanbul'un Yaşayan Tadı. İstanbul Kütüphanesi.
• Kılıç, A. (2016). Türkiye Sözlü Basın Tarihi (Cilt 1). (E. Arcan, & V. Polat, Dü) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ozansoy, H. F. (1970). Edebiyatçılar Çevremde. Sümerbank Kültür Yayınları.
• Pirinççioğlu, F. (2007). Babiali Sohbetleri - Ustalar, Ustalarını ve Anılarını Anlatıyor. Doğan Kitapçılık.
• Uluç, D. (2016). Türkiye Sözlü Basın Tarihi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ulunay, R. C. (1961). Meslek Hatıraları. Milliyet Gazetesi, s. 3.
• Umar, L. (2005). Geriye Yazılar Kaldı. Epsilon Yayınları.
• Üsdiken, B. (1994). Eski Beyoğlu'nda Restaurant, Birahane, Bar, Gazino ve Meyhaneler 3. Toplumsal Tarih(6)
• Zat, V. (1994). Barlar. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 2. Tarih Vakfı ve Kültür Bakanlığı Ortak Yayını
• Zat, V. (2005). İstanbul Otelleri. Bilge Karınca Yayınları.