İran sarmaşığı bitki atıklarında kırmızı Kalifornia solucanının gelişimi ve elde edilen solucan gübresinin Küba kekiğinde bazı büyüme parametrelerine etkisinin tespit edilmesi

Yıl 2023, , 189 - 206, 25.06.2023

Turan Yuksek , Feyzanur Soyyiğit

https://doi.org/10.58816/duzceod.1278611

Öz

Bu çalışmanın amacı, İran sarmaşığı bitki atıklarında kırmızı Kalifornia solucanının gelişimi ve elde edilen solucan gübresinin Küba kekiğinde bazı büyüme parametrelerine etkisinin tespit edilmesidir. Denemelerde kullanılan İran sarmaşığı bitkisi RTE Üniversitesi, Fener yerleşkesinden, kırmızı Kalifornia solucan ise Turan Yüksek ’in solucan üretim laboratuvarından temin edilmiştir. Denemelerde İran sarmaşığından elde edilen 3 farklı (yaprak (%100), meyve (%100), dal (%100)) atık solucan besi ortamı olarak kullanılmıştır. Atıklar bitkiden alındıktan sonra bir ay süreyle plastik poşet içinde ve karanlık ortamda çürütülmüştür. Daha sonra atıklardan alınan besinler tesadüf parselleri deneme desenine uygun ve üç tekrarlı olarak 40x40x20 cm ebatlarına sahip plastik kaplara aktarılmış ve bu kapların her birine ağırlıkları belirlenen 30’ar adet solucan yerleştirilmiş ve gübre oluşumu tamamlandıktan (13 hafta) sonra gübre hasat edilmiştir. Bitki parametrelerine ait ölçümler: Bitki çapı dijital çap ölçer ile boy gelişimi cetvel ile ölçülmüş, yaprak ve yandal sayıları adet olarak sayılmıştır. Bitki kök boğazından kesilmiş, kökler yıkanmış, tartılarak ağırlıkları belirlenmiştir. İran sarmaşığı (%100) yaprak ortamında solucan ağırlığı düzensiz bir gelişim seyri göstermiştir. Solucan gübresi uygulanan bitkiledeki boy ve çap gelişimleri sırasıyla %58 ve %63 daha yüksek olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bitki büyümesi, Eisenia fetida, İran sarmaşığı, Küba kekiği

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012002471

Teşekkür

Bu çalışma, TÜBİTAK tarafından 2209/A projesi kapsamında desteklenmiştir (Proje no: 1919B011902919). Desteklerinden dolayı TÜBİTAK’a ve makalenin istatistiksel analizine katkı sağlayan Dr. Orm. Yük. Müh. Filiz Yüksek’e teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Ak Göksu, G., ve Öztokat Kuzucu, C. (2017). Karpuzda (Citrullus lanatus Thunb cv. Crimson Sweet) farklı dozlardaki vermikompost uygulamalarının verim ve bazı kalite parametrelerine etkisi. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2), 48-58.
• Arancon, N. Q., Edwards, C. A., Bierman, P., Metzger , J. D., & Lucht, C. (2005). Effects of vermicomposts produced from cattle manure, food waste and paper waste on the growth and yield of peppers in the field. Pedobiologia, 49(4), 297-306.
• Atamov, V., Yüksek, T., ve Türüt, K. (2019a). Demlenmiş çay atığı ve evsel yemek atıkları ile beslenen kırmızı Kaliforniya solucanından elde edilen katı solucan gübresindeki bazı besin elementlerinin belirlenmesi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 4(2), 263-271.
• Bademkıran, F., Çığ, A., ve Türkoğlu, N. (2018). Nergis (Narcissus cv. 'royal connection') bitkisinin gelişimi üzerine katı ve sıvı solucan gübresi dozlarının etkileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(4): 676-684.
• Bellitürk, K. (2016). Sürdürülebilir tarımsal üretimde katı atık yönetimi için vermikompost teknolojisi. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 31(3) 1-5.
• Curry, J. P. (2005). “Factors Affecting the Abundance of Earthworms in Soils, 88-104”. In: Earthworm Ecology (Ed. C. A. Edwards), Published in the Taylor & Francis e-Library, 441.
• Demirtaş, E. I., Öztüren Asri, F., Özkan, C.F., ve Arı, N. (2012). Organik ve kimyasal gübre uygulamalarının örtü altı domates yetiştiriciliğinde toprak verimliliği ve bitkinin beslenmesine etkileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 29(1), 9-22.
• Edwards, C.A., & Bohlen, P.J. (1996). Biology and Ecology of Earthworms. New York, 69.
• Erşahin, Y.Ş. (2007). Vermikompost ürünlerinin eldesi ve tarımsal üretimde kullanım alternatifleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(2), 99-107.
• Govindan, V. S. (1998). “Vermiculture and Vermicomposting, 49-57”. In: Ecotechnology for pollution control and Environmental Management (Ed: Trivedi, R. K.; Kumar, Arvind), Karad: Einviro Media, India, 322.
• Guilherme de Oliveira, K. M., de Sousa Carvalho, E. H., dos Santos Filho, R., Sivek, T. W., Lundgren Tha, E., De Souza, I. R., De Sousa Coelho, L. D., Bertelli Pimenta, M. E., de Oliveira, G. A. R., de Oliveira, D. P., Cestari, M.M., & Leme, D. M. (2021). Single and mixture toxicity evaluation of three phenolic compounds to the terrestrial ecosystem. Journal of Environmental Management, 296(2021), 113-226.
• Gunadi, B., & Edwards, C. A. (2003). The effects of multiple applications of different organic wastes on the growth, fecundity and survival of Eisenia fetida (Savigny) (Lumbricidae). Pedobiologia, 47(4), 321-329.
• Gül, V., Gıdık, B., ve Girgel, Ü. (2019). Vermikompostun ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin fenolojik ve morfolojik özelliklerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23(3), 817-824.
• Homan, C., Beier, C., Mccay, T., & Lawrence, G. (2016). Application of lime (CaCO3) to promote forest recovery from severe acidification increases potential for earthworm invasion. Forest Ecology and Management, 368(2016), 39-44.
• Joshi, R., & Pal Vig, A. (2010). Effect of vermicompost on growth, yield and quality of tomato (Lycopersicum esculentum L). African Journal of Basic & Applied Sciences, 2(3), 117-123.
• Karakurt, H., Aslantaş, R., ve Eşitken, A. (2010). Tohum çimlenmesi ve bitki büyümesi üzerinde etkili olan çevresel faktörler ve bazı ön uygulamalar. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(2), 115-128.
• Mekersi, N., Kadi, K., Casini, S., Addad, D., Eddine Bazri, K., Lekmine, S., & Amari, A. (2021). Effects of single and combined olive mill wastewater and olive mill pomace on the growth, reproduction, and survival of two earthworm species (Aporrectodea trapezoides, Eisenia fetida). Applied Soil Ecology, 168(2021), 104123.
• Mohammed, A.R. (2018). ‘Removal of chromıum, copper and arsenic from CCA-treated sawdust using California red worm (Eisenia fetida)’. Karadeniz Technical University The Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Forest Industry Engineering (Unpublished) Master Thesis, 119.
• Oğuztürk, G.E., Turna, T., Yüksek, T., ve Kaval, U. (2021). Bazı bitki ekstraktlarının antivaral etkleri üzerine bir derleme. Bayburt Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 4(2), 156-163.
• Özkaya, M.S. (2021). Orman toprağı ve üç farklı toprakla beslenen kırmızı Kaliforniya solucanından elde edilen solucan gübreleri arasındaki farkın belirlenmesi. Turkish Journal of Forest Science, 5(1), 12-22.
• Pulatkan, M., & Kamber, A.Ş. (2022). Effect of altitude differences on seed germination and seedling growth in Rhododendron luteum Sweet. Baltic Forestry, 28(1), 565.
• Uçar, Ö., Sosyal, S., ve Erman, M. (2020). Siirt ekolojik koşullarında katı solucan gübresi uygulamalarının nohut (Cicer arietinum L.)’un verim ve verim özelliklerine etkileri. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 9(2), 91-95.
• Umut, H. (2019). ‘Büyükbaş hayvan gübresi ve evsel kökenli yemek atıkları ile beslenen yerli ve kırmızı Kaliforniya solucanlarından elde edilen katı solucan gübresindeki bazı besin elementlerinin karşılaştırılması’. (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Rize, Türkiye, 44.
• Wu, J., Ren, Z., Zhang, C., Motelica-Heino, M., Deng, T., Wang , H., & Dai, J. (2020). Effects of soil acid stress on the survival, growth, reproduction, antioxidant enzyme activities, and protein contents in earthworm (Eisenia fetida). Environmental Science and Pollution Research, 27(27), 33419-33428.
• Yıldırım, N., Pulatkan, M., & Ercan Oğuztürk, G. (2022). GA3 treatments on seed germination in Rhodothamnus sessilifolius, an endangered species in Turkey. Caldasia, 44(2), 241-247.
• Yüksek, T., ve Çemberci, B. (2022). Farklı besleme materyallerinde Eisenia fetida populasyon değişimi ve elde edilen solucan gübresinin Daphne odora ‘Aaureomarginata’ bitkisinde bazı büyüme parametrelerine etkisinin tespit edilmesi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 7(3), 314-322.
• Yüksek, T. (2019). Farklı tip yemle beslemenin kırmızı Kaliforniya solucanında solucan sayısı ve ağırlığına etkisi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 4(1), 1-6.
• Yüksek, T., Verep, B., ve Baltacı, C. (2017). Hayvan gübresinden elde edilen sıvı solucan gübresinin iz ve besin elementleri açısından incelenmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(8), 986-991.
• Yüksek, T., Oguztürk, T., ve Çorbacı, Ö. L. (2020). Solucan gübresi ve torf uygulamalarının farklı saksı ortamında Plectranthus amboinicus (Lour.) spreng bitkisinin gelişimine etkisi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 5(4), 743-749.
• Yüksek, T., Oğuztürk, T., Çorbacı, Ö. L. Soyyiğit, F., ve Delibaş, C. (2019b). Farklı besi ortamlarında organik solucan gübresi ve torf uygulamalarının Plectranthus amboinicus (Lour.) bitkisinin gelişimi üzerine etkisi. 3. Uluslararası GAP Matematik-Mühendislik-Fen ve Sağlık Bilimleri Kongresi, 99-109, Şanlıurfa.