Kamusal Alanların Peyzaj Düzenlemesi Açısından Erişilebilirliğinin İncelenmesi; Dicle Üniversitesi Kampüsü Örneği / Examining Accessibility of Public Spaces in terms of Landscape Arrangement: A Sample on Dicle University Campus

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 1, 105 - 127, 28.06.2020

Ömer Lütfü Çorbacı , Talip Turna , Gülcay Ercan Oğuztürk

Öz

Üniversite kampüsleri, öğrenciler için eğitim faaliyetlerinin yanı sıra rekreatif faaliyetler açısından da önemli bir yere sahiptir. Eğitim alanları ve rekreasyon alanları arasında bağlantıyı oluşturmak ve ortak kullanım alanlarının tüm kullanıcılar tarafından faydalanılabilirliğini arttırmak için erişilebilir bir peyzaj tasarımına ihtiyaç vardır. Kampüs alanlarında erişilebilir bir peyzaj tasarımıyla oluşturulan rekreasyon alanlarının eğitim öğretime de katkısı oldukça fazladır. Ancak bu alanlar tasarlanırken tüm öğrenciler için erişilebilir ve kullanılabilir olmasına dikkat edilmelidir. Bu amaçla, Dicle Üniversitesi Kampüsü eğitim alanları ve rekreasyon alanları ulaşımı ile kentsel donatıların engelli bireylere (duyusal ve fiziksel) yönelik dış mekân standartlarına uygunlukları araştırılmıştır. Bu kapsamda kampüs içerisinde yoğun olarak kullanılan alanlardaki donatı elemanları (oturma birimleri, aydınlatma elemanları, çöp kutuları), ulaşım aksları (yaya yolları, rampalar, merdivenler), bina girişleri dikkate alınmıştır. Elde edilen veriler sonucunda, engelli kullanıcıların kampüs alanındaki mekânları ne derece rahat kullanabildikleri ve karşılaştıkları sorunların neler olduğu ortaya koyulmuştur.

University campuses have an important place for students in terms of recreational activities as well as educational activities. An accessible landscape design is needed to establish the link between training areas and recreation areas and to increase the availability of common areas for all users. Recreation areas created with an accessible landscape design on campus areas also have a great contribution to education and training. However, while designing these areas, attention should be paid to making them accessible and usable for all students. For this purpose, the accessibility of Dicle University Campus education areas and recreation areas, and the suitability of urban equipment to outdoor standards for individuals with disabilities (sensory and physical) were examined. In this context, reinforcement elements (seating units, lighting elements, trash bins), transportation axes (pedestrian roads, ramps, stairs), and building entrances in the areas frequently used on campus were considered. As a result of the data obtained, it was revealed how easily users with disabilities can use the spaces in the campus area and what problems they encounter.

Anahtar Kelimeler

dicle kampüsü, erişilebilirlik, peyzaj tasarımı, kampüs tasarımı

Kaynakça

• Altay Baykan, D. 2007. Engelli kentimizde erişilebilirliği sağlamaya yönelik pilot proje: “Bestekar Sokakta Engelleme Projesi. Dosya 04, Bülten 46, 45-50, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi.
• Andaç, G. 1997. Ulaşılabilirlikte boyutsal kriterler. Yapı Dünyası, Ankara.
• Aygün, E., Korkut, A., Kiper, T. 2018. Engelli Bireyler İçin Kentsel Dış Mekânlara Erişilebilirliğin İncelenmesi: Tekirdağ Örneği. Artium, 6 (2), 20-32.
• Burcu, E. 2007. Türkiye’de Özürlü Birey Olma: Temel Sosyolojik Özellikleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Dawer P.W., Pangraz R.P. 1975. Dynamic Physical Education For Elementary School Children. 4 th Edition, Washington, USA.
• Düzenli, T., Mumcu, S., Yılmaz, S., Özbilen, A. 2012. Analyzing youth’s activity patterns in campus open spaces depending on their personal and social needs. Journal of Adult Development, 19(4), 201-214.
• Düzenli, T., Alpak, E. M., Özbilen, A. 2017. Gençlerin kampüs açık mekân kullanımlarına mekânsal özelliklerin etkisi: KTÜ Kanuni Kampüsü örneği. Journal of Human Sciences, 14(3), 2417-2435.
• Ertekin, M., Çorbacı, Ö.L. 2010. Üniversite Kampüslerinde Peyzaj Tasarımı (Karabük Üniversitesi Peyzaj Projesi Örneği), Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 2010, 10(1):55-67, Kastamonu.
• Kesik, O., Aydınoğlu, A. ve Taştan, B. 2015. Ağ Analizi Tekniklerini Kullanarak Afetlerle Başaçıkabilmede Erişebilirlik: İstanbul Fatih İlçesi Örneği, Doğu Coğrafya Dergisi, 36, 79-94.
• Korkut, A., Kiper, T., Topal, T. Ü. 2017. Kentsel peyzaj tasarımda ekolojik yaklaşımlar, Artium, 5(1),14-26.
• Önder, S. 2003. Selçuk Üniversitesi Öğrencilerinin Rekreasyonel Eğilim ve Taleplerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 17 (32):2003, 31-38, Konya.
• Özer, D. G., Özbek, M. Ö., Şener, S. M. 2016. Mekansal Erişilebilirlik-1: Kullanıcı Hareketleri Açısından Bir İnceleme.
• Pouya, S., Bayramoğlu, E., Demirel, Ö. 2016. Doğa İle Uyumlu Fiziksel Engelli Çocuk Oyun Alanları. Mimarlık Bilimleri Ve Uygulamaları Dergisi (Mbud), 1(1), 51-60.
• Sönmez, Z., Aydın, C. C. 2019. Fiziksel Engelli Bireylerin Erişilebilirlik Problemi İçin Network Analizi: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsü Örneği. Geomatik, 4 (1), 58-67.
• Tandoğan, O. 2017. Evrensel Tasarım Kavramı ve Kentsel Peyzaj İle İlgili Örnekler Üzerinden Değerlendirilmesi, Artium, Cilt 5, Sayı 2, 51-66,
• Tutal, O. 2018. Üniversite Yerleşkeleri ve Erişilebilirlik. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6 (15), 753-775.
• Yılmaz, T., Gökçe, D., Şavklı, F., Çeşmeci, S. 2012. Engellilerin Üniversite Kampüslerinde Ortak Mekânları Kullanabilmeleri Üzerine Bir Araştırma: Akdeniz Üniversitesi Olbia Kültür Merkezi Örneği. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 9 (3).
• Yılmaz, S. 2015. Bir Kampüs Açık Mekânın Çevresel Tasarımı: Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Binası. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 15(2), 297-307.
• URL -1:www.dicle.edu.tr/tr/konum-ve-kampus.12.05.2020