Burdur İli Önemli Sulak Alanlarındaki Kuş Türleri ve Tehlike Kategorileri

Yıl 2022, Cilt: 18 Sayı: 2, 472 - 489, 31.12.2022

Yasemin Öztürk , İbrahim Tavuç

Öz

Türkiye üç kıtanın ve üç fitocoğrafik bölgenin kesişim noktasında yer alması, farklı iklim tiplerinin etkisi altında olması, önemli kuş göç yolları üzerinde bulunması nedeniyle ekosistem ve tür çeşitliliği bakımından oldukça zengindir. Özellikle sahip olduğu sulak alanlar kuşların barınma, beslenme ve üremelerine ev sahipliği yapmaktadır. Çalışma Temmuz 2021- Nisan 2022 tarihleri arasında, Burdur ili’nde yer alan Burdur Gölü, Karataş Gölü, Salda Gölü, Yarışlı Gölü ve Gölhisar göllerine ait ornitofaunayı tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Türler mevsimsel periyotlar halinde Hat Boyunca Gözlem (Line transect) ve Noktasal Gözlem (Point counts) metodu ile belirlenmiştir. Göllere ait yüzey alanı, genişlik ve uzunluk değerleri göllerin 2021 yılına ait Landsat 8 OLI/TIRS C1 Level-1 görüntülerinden yararlanılarak üretilen Normalleştirilmiş Su Farkı İndeksi (NDWI) görüntüleri üzerinden hesaplanmıştır. Araştırma alanlarında 17 takım 39 familyaya ait toplam 105 tür tespit edilmiştir. Bu türlerden Kervançulluğu (Numenius arquata), Kızılbaşlı örümcekkuşu (Lanius senator), Kızkuşu (Vanellus vanellus) IUCN kriterlerine göre NT (Near Threatened-Tehlikeye yakın), Elmabaş (Aythya ferina), Üveyik (Streptopelia turtur) VU (Vulnerable-Hassas), diğer 100 türün ise LC (Least Concern-Asgari endişe) kategorisinde yer aldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Burdur Gölü, Gölhisar gölü Karataş gölü, Salda gölü, Sulak alan, Yarışlı gölü, Burdur Gölü, Gölhisar gölü Karataş gölü, Salda gölü, Sulak alan, Yarışlı gölü

Teşekkür

Yazarlar, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar 6. Bölge Müdürlüğüne teşekkür ederler.

Bird Species and Red List Category in Important Wetlands of Burdur Province

Öz

Turkey is very rich in ecosystem and species diversity, as it is located at the intersections of three continents and three phytogeographic regions, under the influence of different climate types, and on key bird migration routes. It is home to the shelter, feeding and breeding of birds, especially in the wetlands it has. The study was conducted between July 2021 and April 2022 to determine the Ornitofauna of Lake Burdur, Lake Karataş, Lake Salda, Lake Yarışlı and Lake Gölhisar in Burdur province. Species were determined by the Line transect and Point counts method in seasonal periods. The surface area, width and length values of the lakes was calculated from Normalized Difference Water Index (NDWI) images produced using Landsat 8 OLI/TIRS C1 Level-1 images of the lakes in 2021. A total of 105 species of 17 orders and 39 families were identified in the research areas. One of these species, Numenius arquata, Lanius senator, Vanellus vanellus was found in the NT (Near threatened) category according to the IUCN criteria, in the Aythya ferina and Streptopelia turtur VU (vulnurable), and 100 species were found in the LC (Least Concern) category.

Anahtar Kelimeler

Burdur Lake, Gölhisar Lake, Karataş Lake, Salda Lake, Wetland, Yarışlı Lake, Burdur Lake, Gölhisar Lake, Karataş Lake, Salda Lake, Wetland, Yarışlı Lake, Burdur Gölü, Gölhisar gölü Karataş gölü, Salda gölü, Sulak alan, Yarışlı gölü

Kaynakça

• Akkuş, A. (1986). Salda Gölü'nün jeomorfolojisi. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi(2), 109-115.
• Anonim. (2022). Ramsar Information Sheet. Ramsar: https://www.ramsar.org/ adresinden alındı
• Aslan, R. (2020). Ekosistem ve İnsan İçin Sulak alanlar: Eber Gölü Örneği. Göller Bölgesi Aylık Ekonomi ve Kültür Dergisi, 8(87), s. 49-55.
• Ataol, M. (2010). Burdur Gölü’nde Seviye Değişimleri. Coğrafi Bilimler Dergisi, 8(1), 77-92.
• Atayeter, Y. ve Yayla, O. (2021). Burdur İli Genel Coğrafya Özellikleri. Her Yönü ile Burdur 2021 (s. 479), Burdur.
• Ayvaz, Y., Özkoç, R., & Tabur, M. (2015). Flamingonun (Phoenicopterus roseus) Burdur Gölü’ndeki Beslenme Özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19(2), 123-128.
• Bibby, C. J., & Burgess, N. D. (1992). Bird Census Techniques. London: Academic PressLimited,. Burdur İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2022). Burdur İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 14.11.2022 tarihinde https://burdur.ktb.gov.tr/TR-154884/golhisar-golu.html adresinden alındı
• Çetin, B. (2009). Karataş (Bahçeözü) Gölü (Burdur-Karamanlı) Sulak Alanının Kullanımı ve Ortaya Çıkan Sorunlara Coğrafi Bir Bakış. Nature Sciences, 4(4), 157-174.
• Davraz, A. ve Çakmak, M. (2016). Yarışlı Gölü (Burdur) Sulak Alanının Hidrojeoloji ve Hidrojeokimyasal İncelemesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), 102-115.
• Desai, M., & Shanbhag, A. (2007). Birds breeding in unmanaged monoculture plantations in Goa, India. Indian Forester, 133, 1367-1372.
• Dobinson, H. M. (1976). Bird Count, A Practical Guide to Bird Survey. KeztrelBooks. England: Penguin Books Ltd. Hormondsworth,Middlesex.
• Güven, Z. (2000). Burdur İlinin Sosyo-Ekonomik Yapısı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kardaş, F. ve Cebe, M. (2021). Sulak Alanlar ve Göçmen Kuşların Ekosistemdeki Yeri. Menba Kastamonu Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-5.
• Kesici , E. (2018). Salda Gölü Korunan Alanının Sürdürülebilirliği. Doğanın Sesi(1), 3-11.
• Li, W., & Mundkur, T. (2007). Numbers and distribution of waterbirds and wetlands in the Asia-Pacific region. Results of the Asian Water bird Cencus:2002-2004. Wetlands International, Kuala Lumpur.
• McFeeters, S. (1996). The use of the Normalized Difference Water Index (NDWI) in the delineation of open water features. International Journal of Remote Sensing, 17(7), 1425-1432. doi:10.1080/01431169608948714
• Newton, I. (1995). The Contribution of some recent research on birds to ecological understanding. J.Animal Ecol., 64, 675-696.
• OGM. (2022). T.C. Tarım Ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma Ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü: https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/Belgeler/Korunan%20Alanlar%20Listesi/YHGS-WEB.pdf adresinden alındı
• Özen, A. ve Beklioğlu, M. (2007). Sulak alanlarla ilgili temel bilgiler. Sulak Alan Yönetim Planlaması Rehberi. Ankara: Kuş Araştırmaları Derneği.
• Öztürk, Y. (2022). Climate Change and the Distribution of Bird Species: The Example ofSouth Turkey. R. Beram içinde, Interdisciplinary Basic Science Research andApproaches (s. 179-194). Lithuania: SRA Academic Publishing.
• Sabuncu, A. (2020). Burdur Gölü kıyı şeridindeki değişiminin uzaktan algılama ile haritalanması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20(4), 623-633.
• Şener, E. ve Şener, Ş. (2021). SPI ve CZI Kuraklık İndislerinin CBS Tabanlı Zamansal ve Konumsal Karşılaştırması: Burdur Gölü Havzası Örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 7(1), 41-58.
• Tabur, M., ve Ayvaz, Y. (1997). Burdur Gölü Su Kuşlarının Biyoekolojisi,. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 132(1-2), 126-145.
• Taş, M., ve Akpınar, E. (2021). Burdur havzasındaki göllerde yaşanan seviye değişikliklerinin coğrafi bilgi sistemleri (cbs) ve uzaktan algılama (ua) ile tespiti. Eastern Geographical Rewiew, 26(46), 37-54.
• Tuncer, K. (2021). Burdur'un Hidrografik Özellikleri. Her Yönü ile Burdur 2021 (s. 479). içinde Ankara: Uyum Ajans.
• Uzun, A., Tabur, M., ve Ayvaz, Y. (2001). Gölhisar Gölü (Burdur) kuşlarının biyoekolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 191-204.
• WWF Türkiye, D. H. (2008). Türkiye'deki Ramsar Alanları Değerlendirme Raporu. WWF Türkiye: https://www.wwf.org.tr/?1421/ramsaralanlaridegerlendirmeraporu adresinden alındı
• Yarıcı, M., ve Yağbasan, Ö. (2018). Burdur Gölleri Havzası'nın Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesinde Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımı. International Geography Symposium on the 30th Anniversary of TUCAUM.
• Yılmaz, M., ve Caran, Ş. (2019). Yarışlı Gölü (Burdur) Yakın Çevresindeki Mermer Sahalarının Jeolojik Özelliklerinin ve Çevresel Etkilerinin Araştırılması. Sürdürülebilir Mühendislik Uygulamaları ve Teknolojik Gelişmeler Dergisi, 2(1), 57-67.
• Yiğitbaşıoğlu, H., & Uğur, A. (2010). Land-Use Features and Problems inthe Burdur Lake Basin. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 2(2), 129-143.