Kentsel Peyzaj Planlama ve Tasarımında Yapısal Yoğunluğun Rüzgâr Hızına Etkisi; Düzce Örneği

Yıl 2022, Cilt: 18 Sayı: 2, 22 - 42, 31.12.2022

Sinem Özdede Mehmet Kıvanç Ak

Öz

Tarih boyunca devam eden planlama ve tasarımın en önemli amaçlarından biri insan konforunu artırmak olmuştur. İnsanoğlunun talepleri kadar çevrenin ihtiyaçları da dikkate alındığında, doğa dostu planlama ve tasarım anlayışı gelişmiş ve sürdürülebilir çevre çalışmaları ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada, rüzgarın insan konfor düzeyini ne ölçüde etkilediği belirlenerek, bu konfor alanına uygun peyzaj planlama ve tasarım önerilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda kentsel peyzaj planlaması ile rüzgar arasındaki ilişkinin temelini belirlemek amacıyla materyal olarak Düzce İli seçilmiştir. Kent alanında taşınabilir meteoroloji istasyonları (Vantage Pro2) ile yerel rüzgar ölçümleri yapılmış ve Düzce İl Meteoroloji Müdürlüğü'nden alınan eş zamanlı verilerle karşılaştırılarak istatistiksel anlamlar ortaya konulmuştur. Temel olarak “Kentin kütleboşluk (yapısal yoğunluk) oranları rüzgar hızını değiştirir” hipotezi sorgulanmıştır. Sonuç olarak; mahallelerdeki kütle-gap oranlarının rüzgar hızı ile ters orantılı olduğu gözlemlendi. Çalışmanın sonuçları, kentleri oluştururken planlama aşamasında alınan kararların önemini bir kez daha
ortaya koyacaktır.

Anahtar Kelimeler

Urban landscape, Planning and design, Wind, ArcGIS, Düzce

Destekleyen Kurum

Düzce Üniversitesi

Proje Numarası

2014.02.01.265

Teşekkür

Bu çalışma doktora tezinden üretilmiştir.

The Effect of Structural Density on Wind Speed in Urban Landscape Planning and Design; A Case Study of Duzce

Öz

Continuing throughout the history, one of the most important purposes of planning and design has been the enhancement of human comfort. Considering the needs of the environment as well as the demands of human beings, nature-friendly planning and design approach has developed and sustainable environmental studies have emerged. In this study, it is aimed to develop landscape planning and design proposals suitable for this comfort area by determining the extent to which the wind affects the human comfort level. In this context, in order to determine the basis of the relationship between urban landscape planning and wind Düzce City was chosen as the material. Local wind measurements were made with portable meteorology stations (Vantage Pro2) in the city area and statistical
meanings were revealed by comparing with the simultaneous data obtained from Düzce Provincial Directorate of Meteorology. Basically, the hypotheses that "The mass-space (structural density) ratios of the city change the wind speed" were questioned. As a result; it was observed that the mass-gap ratios in the neighborhoods were inversely
proportional to the wind speed. The results of the study will once again bring to the importance of the decisions taken at the planning stage while forming the cities.

Anahtar Kelimeler

Urban landscape, Planning and design, Wind, ArcGIS, Düzce

Proje Numarası

2014.02.01.265

Kaynakça

• Akın, C. T. (2011). “Doğal çevre etmenlerine bağlı olarak yerleşme ve bina ölçeğinde iklimle dengeli konut tasarım denetleme modeli [A climate-balanced housing design inspection model at settlement and building scale depending on natural environmental factors]”. PhD thesis, Yıldız Technical University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Istanbul, Turkey.
• Akyel, D. (2007). “Mikroklimanın yapı ve çevresinin tasarımına etkileri [The effects of microclimate on the design of the building and its environment].” Master's thesis, Yıldız Technical University, Institute of Science and Technology, Istanbul, Turkey.
• Anonymous, (2014). [Online]. (Google Earth) Available: 04.01.2014. Access: https://www.google.com.tr/intl/tr/earth/
• Anonymous, (2021). [Online]. Available: 28.12.2021. Access: https://sustainabilityworkshop.autodesk.com/buildings/wind
• Barış, M. E. (1995). “Ankara kentinde hava kirliliği sorunun çözümünde peyzaj mimarlığı açısından alınması gerekli önlemler [Necessary measures to be taken in terms of landscape architecture to solve the air pollution problem in the city of Ankara]”. PhD thesis, Ankara University, Landscape Architecture Department, Ankara, Turkey.
• Bowen, A. Eugene C., & Kenneth, L. (1981). Cooling as the absence of heat: strategies for the prevention of thermal gain. Proceedings of the International Passive and Hybrid Cooling Conference, Miami Beach, FL, USA. Brown, G. Z., & DeKay, M. (2001). Sun, wind & light: architectural design strategies. New York: Wiley. Canan, F. (2008). “Enerji etkin tasarımda parametrelerin denetlenmesi için bir model denemesi [A model trial for controlling parameters in energy efficient design]”. PhD thesis, Selçuk University, Department of Architecture, Konya, Turkey.
• Coşgun, S. (2013). “Kentsel tasarım kapsamında kentsel peyzaj tasarımı ve Diyarbakır Kayapınar örneğinde irdelenmesi [Urban landscape design within the scope of urban design and its examination in the case of Diyarbakır Kayapınar]”. Ankara University, Department of Landscape Architecture, Ankara, Turkey.
• Çakır, S. (2003). “Binalarda doğal vantilasyon sisteminin değerlendirmesine yönelik bir çalışma [A study on the evaluation of the natural ventilation system in buildings]” Master's thesis, Istanbul Technical University, Institute of Science and Technology, Istanbul, Turkey.
• Düzce Meteorology Provincial Directorate, (2013). [Institutional interview], (Interview: 9 March, 2013). Düzce Provincial Environmental Status Report, (2011), (Available: 17 September 2011). [Online]. Access: http://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/duzce_icdr2011.pdf
• Düzce Municipality Strategic Plan, (2014), (Available: 2 December 2014). [Online]. Access: http://www.duzce.bel.tr/resim/upload/238a.pdf
• Energy Efficiency Law, (2011). [Online]. (Available: 20 May 2011). Access: http://www.eie.gov.tr/verimlilik/document/EnVerKanunu_Mayis2011.pdf
• Gedik, T., Çil, M., Sevim Korkut, D. & Kurutkan, M. N. (2022). Orman Ürünleri Sektöründe Risk Alma Davranışını Etkileyen Faktörlerin İrdelenmesi (TR42 Düzey 2 Bölgesi). Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 24(2), 339-350.
• Güleç Balbay, E., Arbak, P., Balbay Ö., & Annakkaya, A. N. (2012). The relation between air pollution and respiratory tract diseases in Duzce city by months. HealthMED, 6(8), 113–117.
• Kaya, H., Tatlı, H., Açık Y., & Deveci, S. E. (2008). Bingöl İli uydukent sağlık ocağı bölgesindeki 15–49 yaş kadınların aile planlaması yöntemi kullanım düzeyinin belirlenmesi [Determination of the level of use of family planning method by women aged 15–49 in Bingöl Province Satellite Health Center]. Fırat University Journal of Health Sciences, 22(4), 185-191.
• Lechner, N. (2015). Heating, Cooling, Lighting Design Methods for Architects. Canada, chapter 10, ISBN 978-1-118-58242-8. Ng, E. (2009). Policies and technical guidelines for urban planning of high-density cities – air ventilation assessment (AVA) of Hong Kong. Building and Environment, 44, 1478–1488.
• Olgyay, V. (1963). Design with climate, bioclimatic approach to architectural regionalism. Princeton University Pres. Princeton, 190pp.
• Olgyay, V. (1992). Design with climate, bioclimatic approch to architectural regionalism. Van Nostrand Reinhold, New York.
• Özdede, S. (2017). “Kentsel peyzaj planlama ve tasarımında rüzgar etkisi; Düzce kenti örneği [Wind effect in urban landscape planning and design; The case of Düzce City]”. PhD thesis, Düzce University, Landscape Architecture Department, Düzce, Turkey.
• Öztan, Y. (2002) İmrahor vadisi etkinlikleri [Imrahor valley events]. Landscape Days Meeting Notes, Access: http://www.mimarlarodasiankara.org/?id=914.Reed, S. (2010). Energy-wise landscape design-A new approach for your home and garden. ISBN 978-0-86571-653-7.
• Sipahioğlu, Ş. (1991). “Ankara hava kirliliği sorununa meteorolojik yaklaşım [Meteorological approach to Ankara air pollution problem]”. T.C. Prime Ministry General Directorate of State Meteorology Affairs Specialization Thesis, Ankara, Turkey.
• TUİK, (2015). [Turkish Statistical Institute], (Available: 23 October 2015). [Online]. Access: http://www.tuik.gov.tr/ilGostergeleri/iller/DUZCE.pdf
• Yerli, Ö. (2012). Kentsel alan kullanım kaynaklı gürültünün Düzce kenti örneğinde irdelenmesi [Examination of the noise originating from urban land use in the example of the city of Düzce], PhD thesis, Düzce University, Landscape Architecture Department, Düzce, Turkey.
• Yılmaz, T., & Memlük, Y. (2008). Vadilerde rüzgâr ve güneş hareketlerine bağlı planlama ve tasarım olanakları, Ankara Büyükesat vadisi örneği [Planning and design possibilities related to wind and solar movements in valleys, The case of Ankara Büyükesat valley], Akdeniz University Faculty of Agriculture Journal, 21(2), 193–204.