Düzce ve Sakarya İllerinde 4342 Sayılı Mera Kanunu Uygulamalarının ve Hayvancılık Sorunlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 1, 304 - 316, 25.06.2023

Mehmet Özcan , Tarık Gedik , Özcan Akın , Ümit Sezer

https://doi.org/10.58816/duzceod.1307786

Öz

Mera alanları genellikle doğal yollarla oluşmuş çok yıllık otsu bitki türlerinden oluşan alanlardır. Bu alanların en ekonomik ve uygun kullanımı ancak otlatılarak olabilmektedir. Mera alanlarında yapılacak aşırı ve plansız otlatmalar gerek bitki örtüsü gerekse toprak yapısında bozulmalara neden olabilmektedir. Ülkemiz mera alanları geçmişten günümüze düzensiz otlatma, madencilik ve tarım alanlarına dönüştürülme gibi faaliyetler sonucunda alansal olarak azalmıştır. Bu azalışta en büyük etkenlerden bir tanesi de 1998 yılına kadar mera alanlarının hukuksal bir statülerinin olmamasıdır. Bu bağlamda 1998 yılında çıkarılan mera kanunu bu eksikliği gidermiştir. Ancak ülkemizde mera kanunun getirileri konusunda bilinçlendirme ve uygulanmasında aksaklıklar yaşanmaktadır. Düzce ve Sakarya illerinde gerçekleştirilen bu çalışmada mera alanlarını kullananların 4342 sayılı Mera Kanunu hakkında bilgileri olup olmadığı, bu kanun kapsamında yapılan ıslah çalışmaları ve ekonomik getirileri incelenmiştir. Ayrıca hayvancılık faaliyeti ile uğraşan kişilerin bu faaliyetleri esnasında karşılaştıkları sorunların belirlenmesi de amaçlanmıştır. Yapılan anket çalışmasında katılımcılarının yaş ortalaması yüksek, eğitim düzeyleri düşük çıkmıştır. Katılımcılar %84,7 gibi büyük bir oranla 4342 sayılı Mera Kanunu hakkında bilgilerinin olmadığını belirtmişlerdir. Çalışma kapsamında ulaşılan köylülerin %71,6 sı meralarında ıslah çalışması yapıldığını belirtmiştir. Mera alanlarında en fazla uygulanan ıslah yöntemleri ise sırasıyla çalı temizleme, gübreleme ve tel çit ile ayırıp dönüşümlü otlatma olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte katılımcılar hayvancılıkla ilgili yaşadıkları en büyük sorunların hazır yem fiyatları ile yem bitkisi yetiştiriciliği maliyetlerin yüksek olmasını ve veteriner hizmetlerinin pahalı olmasını belirtmişlerdir. Bu nedenle kentten kırsala göçü yeniden canlandırmak ve hayvancılığı geliştirmek için hayvancılık maliyetleri azaltılmalıdır. Bunu sağlamanın en iyi yolu ise ucuz ve kaliteli kaba yem kaynağı olan meraların kanun kapsamında ıslah edilerek yem verimleri ve kalitelerinin artırılmasıdır.

Anahtar Kelimeler

4342 sayılı mera kanunu, Mera ıslahı, Hayvancılık sorunları

Kaynakça

• Altın, M., Gökkuş, A., ve Koç, A. (2011). Çayır ve mera yönetimi 1. Cilt, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim, (2023), https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Cayir-Mera-ve-Yem-Bitkileri (Erişim Tarihi: 29.05.2023)
• Avcıoğlu, R. (2012). Türkiye meraları ve mera kanunun getirdikleri, Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1), 24-32.
• Babalık, A.A. (2004). Çayır-meralarda dip kaplama ölçüm yöntemleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Sayı: 1, 50-72.
• Balabanlı, C., Albayrak, S., Türk, M., ve Yüksel, O. (2006). 4342 sayılı mera kanunu uygulamasında karşılaşılan sorunlar ve çözüm yolları, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Sayı:1, 75-81, ISSN: 1302-7085.
• Boz, İ., 2013. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde süt sığırcılığı yapan işletmelerin yapısı, sorunları ve çözüm önerileri, KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 16(1), 24-32.
• Cevher, C., Ceylan, C., ve Köksal Ö. (2008). Türkiye’de mera kanunu uygulamalarının tarihsel gelişimi, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 17 (1-2), 1-10.
• Çoban, O., Lacın, E., Sabuncuoglu, N., Genc, M. (2013). Production and health parameters in cattle herds: A survey from Eastern Turkey. The Journal of Animal and Plant Sciences, 23(6), 1572-1577.
• Düzce İl Tarım Müdürlüğü, 2021. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Düzce Tarım İl Müdürlüğü Faaliyet Raporu, Düzce.
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kızılaslan, H., Çiçek, F., ve Çallı, A. (2016). Küçükbaş hayvancılık yapan işletmelerin yayım ve danışmanlık hizmetlerine bakışları. XII. Tarım Ekonomisi Kongresi. Bildiriler Kitabı. Cilt:2. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi. 25-27 Mayıs 2016. Isparta
• Özdamar, K. (2002). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi, Kaan Kitabevi.
• Mera Kanunu, (1998). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4342.pdf (Erişim Tarihi: 29.05.2023).
• Pehlivan, E.N. (2018). ‘Kahramanmaraş ilinde 4342 sayılı mera kanunu ile yapılan ıslah çalışmalarının sosyo-ekonomik yönden değerlendirilmesi’. Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay
• Sakarya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, 2018. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Sakarya İl Tarım Müdürlüğü Faaliyet Raporu, Sakarya.
• SPSS, (2003). Bilgisayar programı, Institute Inc. 2003. SPSS Base 21.0 User’s Guide.