Arazi Örtüsü/Alan Kullanımı Değişiminin Ekosistem Hizmetleri Bağlamında Değerlendirilmesi: Bilecik İli Örneği

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 2, 62 - 83, 29.12.2023

Gamze Çoban , Osman Uzun

https://doi.org/10.58816/duzceod.1338151

Cited By: 1

Öz

Günümüzde nüfusun kentsel alanlarda yoğunlaşması, arazi örtüsü/ alan kullanımında değişikliklere neden olmaktadır. Bu bağlamda arazi örtüsünde yaşanan değişimlerin belirlenmesi geleceğe yönelik sürdürülebilir bir arazi kullanımın planlamaları için son derece önemlidir. Bu çalışmada CORINE sistemine göre Bilecik ilinde arazi örtüsü/arazi kullanımında 1990 - 2018 yılları arasında meydana gelen değişimin tespit edilmesi ve bu değişim sonucunda ekosistem hizmetleri bağlamında kapasiteleri değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Bilecik ilinin 1990-2018 yılları arasında yapay ve tarımsal alanlarda artış olduğu belirlenirken, orman ve yarı-doğal alanlarda ise azalış tespit edilmiştir. Ayrıca 28 yıllık süreçte arazi örtüsündeki değişimlerin büyük çoğunluğu orman-yarı doğal alanların tarımsal alanlara dönüştüğü belirlenmiştir. Bilecik ili arazi örtüsündeki değişimler kaynak sağlayan, düzenleyen ve kültürel ekosistem hizmet kapasiteleri bağlamında farklı etkiler oluşmaktadır. Dolayısıyla ekosistemlerin sağlıklı fonksiyonlarını getirebilmesi için arazi kullanım değişikliği ve ekosistem hizmetleri kapasiteleri birlikte değerlendirilmesi mekânsal planlamalarda önemli bir yol göstericidir.

Anahtar Kelimeler

Arazi örtüsü/kullanımı, Ekosistem servisi, CORINE

Kaynakça

• Aktaş, R., Öztürkci, A., ve Tonyaloğlu, E. E. (2022). Kentsel Alanlarda Çoklu Ekosistem Hizmetlerinin Değerlendirilmesi: Didim/Aydın Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2), 275-281.
• Albayrak, İ. (2012). ‘Ekosistem Servislerine Dayalı Havza Yönetim Modelinin İstanbul Ömerli Havzası Örneğinde Uygulanabilirliği.’ Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Arslan Muhacir, S., ve Tazebay, İ. (2017). Kırsal turizm türlerinin belirlenmesinde bir araç: Ekosistem hizmetleri yaklaşımı. Türkiye Ormancılık Dergisi, 18(1), 74-81.
• Arunyawat, S., & Shrestha, R. P. (2018). Simulating future land use and ecosystem services in Northern Thailand. Journal of Land Use Science, 13(1-2), 146-165.
• Aziz, T. (2021). Changes in land use and ecosystem services values in Pakistan, 1950–2050. Environmental Development, 37, 100576.
• Başkent, E. (2022). Karbon Tutulumunun Orman Amenajman Planlarına Entegrasyonu. Artgrıd-Journal of Architecture Engineering And Fine Arts, 4(2), 324-342.
• Bayar, R., ve Karabacak, K. (2017). Ankara ili arazi örtüsü değişimi (2000-2012). Coğrafi Bilimler Dergisi, 15(1), 59-76.
• BEBKA (2023). Bilecik. Erişim adresi: https://bebka.org.tr/bilecik/. Erişim Tarihi: 14.01.2023.
• Cabral, P., Feger, C., Levrel, H., Chambolle, M., & Basque, D. (2016). Assessing the impact of land-cover changes on ecosystem services: A first step toward integrative planning in Bordeaux, France. Ecosystem Services, 22, 318-327.
• Cieślak, I., Biłozor, A., Źróbek-Sokolnik, A., & Zagroba, M. (2020). The use of geographic databases for analyzing changes in land cover—A case study of the region of Warmia and Mazury in Poland. ISPRS International Journal of Geo-Information, 9(6), 358.
• Çağlayan, S.D., Balkız, Ö., Arslantaş, F., Sanalan, K.C., Lise, Y.,ve Zeydanlı, U. (2020). Şehir Planlama Aracı Olarak Ekosistem Hizmetleri: Çankaya İlçesi Örneği. Ankara, Doğa Koruma Merkezi, 236 sayfa.
• Çilek, A. (2021). Düzenleyici ekosistem hizmetlerinde toprak erozyonunun haritalanması: Göksu Havzası örneği. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 36(2), 409-419.
• Demir, M. (2021). CORINE Sistemine Göre Kars İlinde Arazi Örtüsü/Arazi Kullanımı, Değişimi ve Projeksiyonu. Coğrafya Dergisi, (43), 93-110.
• Ekren, E. (2022). Investigation of Land Cover Change in Kahramanmaras Province (Turkey). Proceedings of the 8th International Exchange and Innovation Conference on Engineering & Sciences (IEICES 2022), 407-411.
• Fang, Z., Ding, T., Chen, J., Xue, S., Zhou, Q., Wang, Y., ... & Yang, S. (2022). Impacts of land use/land cover changes on ecosystem services in ecologically fragile regions. Science of the Total Environment, 831, 154967.
• Hasan, S. S., Zhen, L., Miah, M. G., Ahamed, T., & Samie, A. (2020). Impact of land use change on ecosystem services: A review. Environmental Development, 34, 100527.
• Karabacak, K. (2018). Girne İlçesi'nde (KKTC) Arazi Örtüsü Değişimi. In International Geography Symposium on the 30th Anniversary of TUCAUM (pp. 692-703).
• Keleş, B., ve Durduran, S. S. (2019). Osmaniye ilinin arazi örtüsü ve kullanımındaki zamansal değişimin Uzaktan Algılama teknikleri ile araştırılması. Necmettin Erbakan Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 1(1), 32-52.
• Li, F., Ye, Y. P., Song, B. W., Wang, R. S., & Tao, Y. (2014). Assessing the changes in land use and ecosystem services in Changzhou municipality, Peoples’ Republic of China, 1991–2006. Ecological Indicators, 42, 95-103.
• MEA (2005). Ecosystems and Human Well-Being - Biodiversity Synthesis, Millennium Ecosystem Assessment, Island Press, Washington DC.
• Nwokoro, I. I. C., & Dekolo, S. O. (2012). Land use change and environmental sustainability: The case of Lagos Metropolis. The sustainable city VII: Urban regeneration and sustainability, 1, 157-167.
• Timur, O., Aytaş, İ., ve Burhan, A. C. E. T. (2021). Arazi Kullanımının Zamansal ve Mekânsal Değişimi: Nazilli İlçesi Örneği. Kent Akademisi, 14(1), 230-240.
• Tülek, B., ve Ersoy Mirici, M. (2019). Kentsel sistemlerde yeşil altyapı ve ekosistem hizmetleri. Peyzaj, 1(2), 1-11.
• Van der Biest, K., Vrebos, D., Staes, J., Boerema, A., Bodí, M. B., Fransen, E., & Meire, P. (2015). Evaluation of the accuracy of land-use based ecosystem service assessments for different thematic resolutions. Journal of environmental management, 156, 41-51.
• Yeşil, P., ve Güzel, M. (2021). Ordu ili arazi örtüsü/alan kullanımı değişiminin (1990-2018) CORINE verileri kullanılarak değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 25(3), 492-498.
• Yılmaz Kaya, M. (2019). ‘Peyzaj Planlamada Ekosistem Hizmetleri Yaklaşımı: Düzce İli Örneği,’ Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Düzce.
• Yılmaz Kaya, M. ve Uzun, O. (2019). Ekosistem hizmetleri ve mekânsal planlama ilişkisinin peyzaj planlama çerçevesinde değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(3), 2166-2193.