Kent İçi Yol Ağaçlandırmalarının Önemli Sorunları: Çanakkale Kent Merkezinden Örnekler

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: Özel Sayı, 231 - 246, 23.12.2024

Füsün Erduran Nemutlu

https://doi.org/10.58816/duzceod.1558130

Öz

Planlı gelişen kentlerde yollar kentin iskeletidir. Yollar mekanlar arası bağlantılar kurar, kent ekosistemini destekler, kente estetik değer katar ve kimlik kazandırırlar. Ancak kentlerde yapısal elemanlarının hızla artması yol ağaçlandırmalarında sorunlar olmasına neden olmaktadır. En önemli sorun ise yol ağaçlandırmalarında bitkisel tasarım ilkelerinin dikkate alınmaması ve gerekli bakım çalışmalarının yapılmamasıdır. Çalışmada öncelikle kent içi yol ağaçlarının işlevleri belirlenmiş, kent ekosisteminin sürdürülebilirliği, sosyal yaşamı için önemi ortaya koyulmuştur. Çalışmanın amacı Çanakkale kent merkezindeki bazı yol ağaçlarında görülen kullanım, işlev, estetik ve bakım sorunlarının belirlenmesidir. Çalışmanın farklı bölgeler için örnek oluşturması yanı sıra gelecekte Çanakkale kent içi yollarında yapılacak çalışmalara veri oluşturulması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bitkisel tasarım, Kent tasarımı, Plantasyon, Yol ağaçları

Teşekkür

Bu çalışma ‘VIII. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi’nde sözlü sunum olarak sunularak özet olarak yayınlanmıştır

Important Problems of Urban Road Silviculture: Examples from Çanakkale City Center

Öz

In planned developing cities, roads are the skeleton of the city. Roads establish connections between spaces, support the urban ecosystem, add aesthetic value to the city and give it an identity. However, the rapid increase in structural elements in cities causes problems in road plantation. The most important problem is that planting principles are not taken into account in road plantation and necessary maintenance is not carried out. In the study, firstly the functions of urban road trees were determined and their importance for the sustainability and social life of the urban ecosystem was revealed. The aim of the study is to determine the usage, function, aesthetic and maintenance problems seen in some road trees in Çanakkale city center. In addition to setting an example for different regions, the study aims to provide data for future studies to be carried out on Çanakkale urban roads.

Anahtar Kelimeler

Planting design, Urban design, Urban desig, Plantation

Kaynakça

• Aklıbaşında, M. ve Erdoğan, A. (2016). Nevşehir kentiçi yol bitkilendirmelerinin estetik-fonksiyonel yönden değerlendirilmesi ve kullanılan bitki türlerinin tespiti. Journal of Bartın Faculty of Forestry, 18(1), 57-71.
• Aksoy, Y. ve Yılmaz, F. (2009). Şehir içi yol bitkilendirmelerinin İstanbul ili Beyoğlu ve Şişli ilçeleri Cumhuriyet Caddesi, Halaskargazi caddesi ve Büyükdere cad. yol bitkilendirmeleri örneğinde irdelenmesi. Journal of Yasar University, 4(16), 2699-2728.
• Arnold, F. (1990). Trees in urban design. Van Nostrand Reinhold Company Inc. New York.
• Aslanboğa, İ. (1997). Kentlerdeki yol ve meydan ağaçlarının işlevleri, ağaçlamanın planlanması, uygulanması ve bakımlarıyla ilgili sorunlar. İSFALT Yayınları, No: 3.
• Aydemir, S. E. (2004). Kentsel alanların planlanması ve tasarımı: Kentsel açık ve yeşil alanlar-rekreasyon. (Ed. Aydemir, Ş.), Akademi Kitabevi, 284–337, Trabzon.
• Balel, E. M. ve Çelik Çanga, A. (2023). Evaluation of Sivas city Selçuklu park in terms of plant design principles. International Journal of Landscape Architecture Research, 7(2), 152-169.
• Boland, B., Charchenko, E., Knupfer, S. & Shivika Sahdev S. (2021). Research identifies 15 proven ways that urban areas around the world can adapt to climate risk. How Cities Can Adapt To Climate. https://www.mckinsey.com/tr/our-insights/15-action-recommendations-to-help-cities-adapt-to-climate-change (Erişim tarihi: 20.07.2024).
• Çanakkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2024). Coğrafya. Erişim tarihi: 20.07.2024). https://canakkale.ktb.gov.tr/TR-70467/cografya.html.
• Çelik, A. (2012). The landscape of Kocaeli pedestrian walkway as an example of urban outdoor and user views. Journal of Food, Agriculture & Environment, 10(2),1262-1268.
• Çelik, A., Otar, S. ve Yücel Hacıalioğlu, A. (2017). Sanayi bölgelerinde tasarı bitkileri kullanımının ekolojik açıdan değerlendirilmesi: Gebze örneği. Uluslararası Peyzaj Mimarlığı Araştırma Dergisi, 1(1), 1-7.
• Çelik, A. ve Pirselimoğlu B. Z. (2016). Kocaeli highway in terms of road–plant relationship. Journal of Agricultural Faculty of Uludag University, 30(Special Issue), 654-660.
• Doygun, H. ve Ok, T. (2006). Kahramanmaraş kenti açık-yeşil alanlarında ağaçlandırma çalışmalarının değerlendirilmesi ve öneriler. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9(2), 94-103.
• Erdoğan, A. ve Özer, S. (2009). Kayseri kenti yol ağaçlarının estetik ve fonksiyonel yönden incelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 10(2), 66-78.
• Erduran Nemutlu F. ve Çelik Çanga A. (2021). Peyzaj mimarlığında bazı geofitlerin kullanım olanakları. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat F. Dergisi, 35(2), 377-387.
• Etli, B. (2002). Edirne ili merkez ilçe yeşil alan sisteminin peyzaj mimarlığı ilkeleri yönünden irdelenmesi. Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Dergisi, B Serisi, 3(1), 47-59.
• Gezer, A. ve Gül, A. (2009). Kent ormancılığı. Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayını, No, 86, Isparta.
• Gül, A., Topay, M. ve Özaltın, O. (2009). Küresel ısınma tehdidine karşı kent ormanlarının önemi. Uluslararası Davraz Kongresi Bildiri Kitabı (24-27 Eylül), 221-234, Isparta.
• Gül, A., Tuğluer, M., Akkuş, F. G. (2021). Kentsel yol ağaçlarında yaprak yüzeyi karbon tutma değerinin belirlenmesi. Turkish Journal of Forest Science, 5(2), 516-535.
• Gülgün, B.,Yazıcı, K., Dursun, Ş. ve Tahta Türkyılmaz, B. (2016a). Earthquake park design and some examples from the world and Turkey. Journal of International Environmental Application and Science, 11(2), 159-165.
• Gültürk Doğruyol, P. ve Şişman, E. E. (2021). Kentsel yeşil alan sistem kurgulanmasına yönelik bir model önerisi. Kent Akademisi, 14(3), 593-615.
• Harris, R.W. (1983). Arboriculture. Care of Trees, Shrubs and Vines in the Landscape. Prentice-Hall, Inc. New Jersey, USA, 688s.
• Harris, R. W., Clark, J.R. ve Matheny, N.P. (2004). Arboriculture. Integrated Management of Landscape Trees, Shrubs, and Vines. Pearson Education Inc., USA, 578 p.
• Kaplan, M. ve Yazıcı, K. (2022). Kent içi yol bitkilerinin estetik ve fonksiyonel özelliklerinin değerlendirilmesi-Yozgat Lise Caddesi örneği. Bozok Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(2), 95-108.
• Karaşah, B. ve Var, M. (2012). Trabzon ve bazı ilçelerinde kent dokusundaki bitkilendirme tasarımlarının ölçü-form açısından irdelenmesi. Bartın Orman F. Dergisi, 14, 1-11.
• Karataş, A. ve Kılıç, S. (2017). Sürdürülebilir kentsel gelişme ve yeşil alanlar. SİYASAL: Journal of Political Sciences, 26(2), 53–78. http://dx.doi.org/10.26650/siyasal. (Erişim tarihi: 05. 06. 2024).
• Kösa, S. ve Karagüzel, O. (2016). Antalya, bazı kent içi yolların bitki materyali ve bitkisel tasarım yönünden değerlendirilmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 29(3): 105-116. http://www.ziraatdergi.akdeniz.edu.tr/ (Erişim tarihi: 22.06.2024).
• Küçük, V. ve Gül, A. (2005). Isparta kent içi yol ağaçlandırmaları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(3), 111-118.
• Önder, S. ve Polat, A.T. (2007). Yollarda bitkisel tasarım, Konya kenti örneği. Kentsel Yeşil Dokunun Analizi ve Bakım Esasları Semineri Kitabı, Konya Büyükşehir Belediyesi Yayını, 78-92.
• Öztürk, B. (2002). Kent içi ve kent dışı karayolu ulaşım sisteminde bitkilendirmenin trafik tekniği yönünden işlevleri. Gazi Üniversitesi Uluslar Arası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi Bildiri Kitabı, 8-12, Ankara. (Erişim tarihi: 19.06.2024). https://www.trafik.gov.tr/kurumlar/trafik.gov.tr/Arsiv/SiteAssets/Yayinlar/Bildiriler/pdf
• Pouya, S. (2019). Rekreasyon alanlarında bitkisel tasarım yaklaşımı, Malatya örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(96), 162-184.
• Suher, H., Ocakçı, M., Karabay Ayataç, H. ve Ertekin, Ö. (2004). An indicator of sustainable development: Urban identity. ITU A|Z, 1, 26-42.
• Suiçmez, M. (2018). Çanakkale'de fırtına 100 yıllık çınar ağacını devirdi. Demirören Haber Ajansı-DHA. https://www.dha.com.tr/gundem/canakkalede-firtina-100-yillik-cinar-agacini-devirdi-1572081.
• Şahin, Ş. ve Kurum, E. (2006). Kent içi yol ağaçlandırmasında planlama ve tasarım. Kentiçi Ağaçlandırma Çalışmalarında Teknikler ve Sorunlar (Ankara Örneği) Paneli. Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği, Bildiriler Kitabı, 48-63, Ankara.
• Tuğluer, M. ve Çakır, M. (2019). UFORE modelinin kent ekosistemine hizmet eden bileşenlerinin irdelenmesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 4(2), 193-200.
• Tuğluer, M. ve Gül, A. (2018). Kent ağaçlarının çevresel etkileri ve değerinin belirlenmesinde UFORE modelinin kullanımı ve Isparta örneğinde irdelenmesi. Turkish Journal of Forestry, 19(3), 293-307.
• Türkoğlu, H. ve Kısar Koramaz, E. (2012). Yaşam kalitesi ve kentsel yeşil alanlar. M. Ersoy (Der.), Kentsel Planlama içinde. 474–475, Ninova Yayıncılık, İstanbul.
• Uzun, A. (2007). Kent içi ağaçlandırmaları ve İstanbul kent içi ve yol ağaçlandırmalarının kritiği. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları, https://yesil.istanbul/Content/publications/22.pdf. (Erişim tarihi: 05. 06. 2024).
• Ürgenç, S. (1998). Genel plantasyon ve ağaçlandırma tekniği. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını, No: 3997, İstanbul.
• Wentworth, J. (2016). Green space and health. Postnote. Houses of Parliament, The Parliamentary Office of Science and Technology, London, UK. file:///C:/Users/CEREN/Downloads/POST-PN-0538.pdf. (Erişim tarihi: 05. 06. 2024).
• World Map (2024). Canakkale City Map. (Erişim tarihi: 20.07.2024). https://www.worldmap1.com/map/turkey/canakkale/map_of_canakkale.png.
• Yazıcı, K. (2017). Kentiçi yol bitkilendirmelerinin fonksiyonel-estetik açıdan değerlendirilmesi ve mevcut bitkisel tasarımların incelenmesi: Tokat Örneği. Ziraat Mühendisliği, 364, 30-39.