Kıyı Peyzajlarının Karakterizasyonu: Güney Antalya, Beldibi-Demre Arası Bir Kesit

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: 2, 266 - 286, 28.12.2024

Emrah Yıldırım , Gamze Banoğlu

https://doi.org/10.58816/duzceod.1536208

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’nin en uzun kıyılarından birine sahip Antalya’nın güney kesiminde çok farklı kıyı özellikleri ile öne çıkan Beldibi ile Demre arasında kıyı peyzajlarının karakterizasyonu; topoğrafya, jeoloji, arazi kullanımı ve vejetasyon haritalarından yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. Doğal limanları, plajları, deltaları, kayalık ve düzlükleri ile zengin bir kıyı yapısına sahip kıyı peyzajlarının sınıflamasında 10 adet peyzaj karakter tipi elde edilirken; kıyı peyzajları karakterlerinin yerinde analizi sonucunda bölgeye özgü 9 farklı kıyı peyzaj tipolojisi tanımlanmıştır.
Çalışma sonuçları kıyı peyzajlarının karakterizasyonunda doğal verilerin yanı sıra özellikle suyun kara ile buluştuğu kıyı zonu karakterlerinin öne çıktığını göstermiştir. Sonuçta; sürdürülebilir ve entegre kıyı yönetimi açısından kıyı peyzaj tipolojisinin kendine özgü karakterleri dikkate alan öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kıyı peyzajları, peyzaj karakteri, peyzaj karakterizasyonu, Güney Antalya

Characterization of Coastal Landscapes: A Transect Between Beldibi-Demre in Southern Antalya

Öz

In this study, the characterization of coastal landscapes between Beldibi and Demre, which stand out with their very different coastal features in the southern part of Antalya, which has one of the longest coasts in Turkey, was carried out using topography, geology, land use and vegetation maps. While 10 landscape character types were obtained in the classification of coastal landscapes with a rich coastal structure with natural harbors, beaches, deltas, rocks and plains; 9 different coastal landscape typologies specific to the region were defined as a result of the on-site analysis of coastal landscape characters.
The study results showed that in addition to natural data, coastal zone characters, especially where water meets land, are prominent in the characterization of coastal landscapes. As a result, suggestions were made that take into account the unique characteristics of the coastal landscape typology in terms of sustainable and integrated coastal management.

Anahtar Kelimeler

Coastal landscapes, landscape character, landscape characterization, Southern Antalya

Kaynakça

• Atik, M. ve Ortaçeşme, V. (2010). Peyzaj karakter analizi yöntemi ile Antalya Side bölgesi kültürel peyzajlarının karakter analizi. TÜBİTAK Araştırma Projesi: 108Y345.
• Atik, M., Işıklı, R.C., Ortaçeşme, V. ve Yıldırım, E. (2015). Definition of landscape character areas and types in side region, Antalya-Turkey with regard to land use planning. Land Use Policy 44, 90-100.
• Bahadır, M. (2021). Kıyı Topoğrafyası Ders Sunusu. 19 Mayıs Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü.
• Bird, E. (2008). Coastal geomorphology: an introduction, 2nd edition. Wiley Press.
• Cengiz, C. (2009). Kıyı alanlarında ekolojik planlama: Yalova-Armutlu örneği. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Council of Europe (2000). European Landscape Convention. Erişim adresi: https://www.coe.int/en/web/landscape. Erişim Tarihi: 20.05.2020
• Demir, S. (2017). Tarihi peyzaj ve peyzaj karakter değerlendirilmesi yaklaşımları ile doğa koruma-turizm odaklı peyzaj planlama: Meryemana Vadisi örneği, Trabzon. Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Duru, B. (2003). Kıyı yönetiminde bütünleşik yaklaşımlar ve ulusal kıyı politikası. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güneroğlu, N. (2013). Çay alanlarının peyzaj karakterinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Heritage Council (2006). Landscape Character Assessment (LCA) in Ireland: Baseline Audit and Evaluation. Published by the Heritage Council.
• Hoşgören, M. Y. (2016). Jeomorfolojilerin ana çizgileri 2. Çantay Kitabevi.
• Karadeniz, N., Görer Tamer, N., Baylan, E., Yenilmez Arpa, N., Kus, M. ve Ozkil, A. (2013). Kolaboratif Peyzaj Planlama Kapsamında Su Kaynakları Yönetimi ve Peyzaj Kalite Hedeflerinin Belirlenmesi: Karasu Nehri (Yukarı Fırat Havzası-Erzincan) Örneği. TÜBİTAK Araştırma Projesi: 110Y285.
• Kay R., ve Alder J. (1999). Coastal planning and management, 2nd edition. Routledge.
• Litton, B ve Tetlow, R. J. (1978). A landscape inventory framework: scenic analayses of the northern great plains. Forest service, US Department of Agriculture.
• Natural England (2012). An approach to seascape character assessment. Natural England Commissioned Report NECR105.
• NatureScot (2020). Coastal Caharacter Assessment. Nature Scot Nadar Alba Scotland’s Nature Agency. Erişim adresi: https://www.nature.scot/professional-advice/landscape/coastal-character-assessment. Erişim Tarihi: 31.05.2024
• Mostafa, L. A. (2017). Urban and social impacts of waterfronts development, case study: Jeddah Corniche. Procedia Environmental Sciences, 37: 205-221.
• Oğuz, D., Görmüş, S., Gülçubuk, B., Somuncu, M., Menteş, İ., Arpa, N., Yeni, E. ve Cengiz, S. (2013). Kastamonu- Bartın Küre Dağları Milli Parkı Örneğinde Korunan Alanlarda Peyzaj Karakter Tiplerinin Belirlenmesi. TÜBİTAK Araştırma Projesi: 110Y270.
• Pawlukiewicz, M., Gupta, P. K. and Koelbel, C. (2007). Ten principle for coastal development. Urban Land Institute.
• Resmi Gazete (2003). Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin Onaylanmasını Uygun Bulunduğuna Dair Kanun. Kanun No: 4881, R. G. Sayı: 25141.
• Swanwick, C. (2002). Landscape Character Assessment- Guidance for England and Scotland. The Countryside Agency and Scottish Natural Heritage.
• Uzun, O., Dilek, F., Çetinkaya, G., Erduran, F. and Açiksöz, S. (2011). National and regional landscape classification and mapping of Turkey: Konya closed basin, Suğla Lake and its surrounding area. International Journal of the Physical Sciences. 6 (3): 550-565.
• Washer, D.M., (2005). European landscape character areas. Typologies, cartography and ındicators for the assessment of sustainable landscapes. Landscape Europe, Oxford, UK.
• Yetim, L., Etli, B. ve Çilek, M. (2004). Kentsel kıyı şeridinin rekreasyonel amaçlı kullanımının sağlanması. Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları V. Ulusal Konferansı, Türkiye Kıyıları 04 Konferansı Bildiriler Kitabı, I. Cilt, 353-363, Ankara.
• Yıldırım, E. ve Banoğlu, G. (2022). Kıyı peyzajları için tipolojik bir yaklaşım: Antalya Lara, Falez ve Konyaaltı kıyı peyzajlarının analizi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi Araştırma makalesi, 7(2):813-830.