Yaşlı İstismarı ve İhmali

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 128 - 134, 23.08.2016

Pınar Yeşil Sultan Taşcı Gürsel Öztunç

Öz

Yaşlı istismarı, yaşlının sağlık ve iyilik halini tehdit eden veya zarar veren herhangi bir davranışa maruz kalmasıdır. Yaşlı ihmali ise yaşlının sosyal, fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarının karşılanmasında bilinçli veya bilinçsiz yetersizlik oluşması olarak adlandırılır. Yaşlılık dönemindeki fiziksel ve sosyo-kültürel değişimler ile ekonomik koşullardaki kötüleşme, yaşlının evde veya kurumdaki bakımının yeterince desteklenememesine, istismar ve ihmale neden olan durumlardır. Yaşlı istismarı ve ihmalinin önlenmesinde istismar ve ihmal belirtilerini ve risk gruplarını bilmek önemlidir. Sağlık profesyonelleri yaşlı istismar ve ihmalini ortaya çıkarma, yönetme ve önlem almada önemli konumdadırlar. Bu doğrultuda, bir profesyonel olarak hemşirelere önemli sorumluluklar düşmektedir. Hemşireler, istismar ve ihmali önlemeye odaklı hemşirelik bakım planı geliştirmeli, uygulamalı ve değerlendirmelidir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, istismar; ihmal

Kaynakça

• Akduman GG, Korkusuz İ, Akduman B. Yaşlı ihmal ve istismarı. Adli Psikiyatri Dergisi. 2006; 3(2): 3-8.
• Launch of the World report on ageing and health [Internet]. Geneva 2015. [Updated 2015; Cited: 2015 Nov 15]. Available from: www.who.int/ageing/en/
• Beğer T, Yavuzer H. Yaşlılık ve yaşlılık epidemiyolojisi. Klinik Gelişim. 2012; 3(25): 1-3.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı: Türkiye’de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Programı [İnternet]. Ankara 2013. [Son güncelleme tarihi: Kasım 2013; Erişim tarihi: 25 Eylül 2014] Erişim adresi: www.eyh.gov.tr/upload/Node/8638/files/blob.docx
• Polat Ü, Kahraman BB. Yaşlı bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişki. Fırat Tıp Derg. 2013; 18(4): 213-8.
• Kıssal A, Beşer A.Yaşlı istismar ve ihmalinin değerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull. 2009; 8(4): 357- 64.
• Sayan A, Durat G. Yaşlı istismarı ve ihmali:önleyici girişimler. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2004; 7(3): 97-106.
• Halil GM. Yaşlı suistimali ve yaşlıda iyatrojenik problemler. Arıoğul S, editör. Geriatri ve gerontoloji. Ankara: Medikal&Nobel; 2006. s.1073-82.
• Yıldırım KY. Yaşlı istismarı ve önlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2005; 21(1): 167-74.
• Elder abuse [Internet]. World Health Organization. Geneva 2014. [Updated: 2015 5 June; Cited: 2015 Nov 9]. Available from: www.who.int/mediacentre/ factsheets/fs357/en/, accessed
• Kurt G, Beyaztaş YF, Erkol Z. Yaşlıların sorunları ve yaşam memnuniyeti. Adli Psikiyatri Dergisi. 2010; 24(2): 32-9.
• Erkal S. Aile içi şiddet ve yaşlılar. Hacettepe Üniversitesi e-Dergisi [Internet]. 2008 Ağustos [Erişim tarihi: 09 Eylül 2015]: 1-8. Erişim adresi: www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/ yaslivesiddet.pdf
• Switzer JA, Michienzi AE. Elder abuse: an update on prevalence, identification, and reporting for the orthopaedic surgeon. J Am Acad Orthop Surg. 2012; 20(12): 788-94.
• Comijs HC, Pot AM, Smit JH, Bouter LM, Jonker C. Elder abuse in the community: prevalence and consequences. J Am Geriatr Soc. 1998; 46(7): 885-8.
• Oh J, Kim HS, Martins D, Kim H. A study of elder abuse in Korea. Int J Nurs Stud. 2006; 43(2): 203-14.
• Souza JA, Freitas MC, Queiroz TA. Violence Against the aged:documental analysis. Rev Bras Enferm. 2007; 60(3): 268-72.
• Dong X, Simon M, Evans D. Elder self-neglect is associated with increased risk for elder abuse in a community-dwelling population: findings from the Chicago Health and Aging Project. Journal of Aging and Health. 2013; 25(1): 80-96.
• Dong X, Simon MA. Elder abuse as a risk factor for hospitalization in older persons. JAMA Intern Med. 2013; 173(10): 911-7.
• Dural B, Con G. Türkiye’de sosyal devlet ve yaşlı hakları üzerine bir inceleme. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu III; 25-26 Ekim 2011; Kocaeli. 2011. s.483-96.
• Artan T. Aile İçi Fiziksel Yaşlı İstismarı [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü; 1996.
• Keskinoğlu P, Giray H, Pıçakçıefe M, Bilgiç N, Uçku R. Yaşlıda fiziksel, finansal örselenme ve ihmal edilme. Türk Geriatri Dergisi. 2004; 7(2): 57-61.
• İlhan F. Ankara ili yenimahalle ilçesi anadolu mahallesinde aile içi yaşlı istismarının saptanması [Tıpta Uzmanlık Tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı; 2006.
• Ergönen AT, Can İÖ, Toprak G. Jinekoloji polikliniğine başvuran kadınlarda yaşlı istismarı. Adli Psikiyatri Dergisi. 2007; 4(2): 13-8.
• Committee opinion no. 568: elder abuse and women's health. Obstet Gynecol. 2013; 122(1): 187-91.
• Eisikovits Z, Koren C, Band-Winterstein T. The social construction of social problems: the case of elder abuse and neglect. Int Psychogeriatr. 2013; 25(8): 1291-8.
• Altun ŞÖ. Yaşlı istismarı ve ihmali. II. Uluslararası ve VI. Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Kongresi; 4-7 Ekim 2012; Erzurum. 2012. s.27-30.
• Kingston P, Penhale B. Elder abuse and neglect: issues in the accident and emergency department. Accid Emerg Nurs. 1995; 3(3): 122-8.
• Koştu N. Yaşlı istismarı ve ihmalinin önlenmesinde halk sağlığı hemşiresinin rolü. Özveri Dergisi. 2005; 2(2): 527-34.
• Akdemir N, Görgülü Ü, Çınar Fİ. Yaşlı istismarı ve ihmali. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi. 2008; 15(1): 68-75.
• Gülen M, Aktürk A, Acehan S, Seğmen SS, Açıkalın A, Bilen A. Yaşlı İstismarı ve İhmali. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2013; 22(3): 393-407.
• Karadakovan A, editör. Yaşlı sağlığı ve bakımı. Ankara:Akademisyen Tıp Kitapevi; 2014.
• Fadıloğlu Ç, Şenuzun AF. Yaşlıda istismar ve ihmale yaklaşım. Ege Tıp Dergisi. 2012: 51; Ek Sayı: 69-77.
• Periodic health examination, 1994 update: 4. Secondary prevention of elder abuse and mistreatment. CMAJ. 1994; 151(10): 1413–20.
• Caregiver abuse screen [Internet]. Canada 2010. [Updated: Feb 2010; Cited: 2015 Oct 12]. Available from: www.nicenet.ca/files/Case.pdf
• Cohen M. Screening tools for the identification of elder abuse. JCOM. 2011; 18(6): 261-70.
• Wieland D. Abuse of older persons: an overview. Holist Nurs Pract. 2000; 14(4): 40-50.