Hemşirelik Öğrencilerinde Başa Çıkma Tutumları

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 3, 30 - 38, 25.10.2015

Yeliz Kaya Dilek Derince Ayfer Açıkgöz , Canan Baydemir

Öz

Bireyler stres verici olaylar ya da etkenlerin olumsuz etkilerini azaltmak ya da tümüyle ortadan kaldırmak için bazı başa çıkma tutumlarını kullanırlar. Bu tutumlar stresli dönem boyunca bireylerin ruhsal uyumlarını sürdürmesine yardım eder. Bu çalışma bir sağlık yüksekokulunun hemşirelik bölümü öğrencilerinde başa çıkma tutumlarını incelemek amacıyla, tanımlayıcı olarak yapıldı. Veri toplama araçları olarak; kişisel bilgi formu ve Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği (BÇTDÖ) kullanıldı. Çalışmaya katılan 346 öğrencinin, BÇTDÖ en yüksek değeri duygu odaklı kategoride yer alan “Pozitif Yeniden Yorumlama ve Gelişme” alt skalasına ait olarak bulundu. Çalışmaya katılan öğrencilerden kadın ve erkek cinsiyet arasında BÇTDÖ üç alt kategorisinde de istatistiksel açıdan fark saptandı. Kadınların tüm başa çıkma tutumlarını erkeklere göre daha fazla kullandıkları tespit edildi. Özellikle duygu odaklı başa çıkma tutumlarında bu fark ileri düzeyde anlamlı idi. Çalışmamızda madde kullananlar (alkol, uyuşturucu, vb.) ve kullanmayanlar arasında işlevsel olmayan başa çıkma tutumları kullanımı yönünden anlamlı bir fark yok iken, problem odaklı ve duygu odaklı başa çıkma tutumlarının medyan değerlerinin madde kullanmayan grupta anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu görüldü. Bazı meslekler diğerlerine oranla daha streslidir. Hemşirelik mesleği de çalışma koşulları yönünden bu stresli meslekler arasında yer alır ve etkin başa çıkma tutumlarına sahip olmayı gerektirir. Hemşireler gibi hemşirelik bölümü öğrencilerinde de stresle etkin şekilde başa çıkma becerileri geliştirmek, sadece kendi ruh ve beden sağlıklarını ve çevre ile ilişkilerini korumakla kalmayıp, aynı zamanda bakım verecekleri kişilerin hayatlarını da direk olarak etkileyecektir.

Anahtar Kelimeler

Başa çıkma yöntemleri; hemşirelik; öğrenci

Kaynakça

• Folkman S. Personal control and stress and coping processes: a theoretical analysis. Journal of Personality and Social Psychology. 1984; 46(4): 839-52.
• Holahan C, Moos RH. Personal and contextual determinants of coping strategies. Journal of Personality and Social Psychology. 1987; 52(5): 946-55.
• Barker C, Pistrang N, Shapiro DA, Shaw I. Coping and help-seeking in the UK adult population. The British Journal of Clinical Psychology. 1990; 29(3): 271-85.
• Ağargün MY, Beşiroğlu L, Kıran ÜK, Özer ÖA, Kara H. Cope (Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği): Psikometrik özelliklere ilişkin bir ön çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2005; 6(4): 221-6.
• Honey A, Halse C. The specifics of coping: parents of daughters with anorexia nervosa. Qualitative Health Research. 2006; 16(5): 611-29.
• Rohde P, Lewinshon TM, Tilson M, Seeley J. Dimensionality of coping and its relation to depression. Journal of Personality and Social Psychology. 1990; 58(3): 499-511.
• Wegner DM, Schneider DJ, Carter SR, White TL. Paradoxical effects of thought suppression. Journal of Personality and Social Psychology. 1987; 53(1): 5-13.
• Carver CS, Scheier MF, Weintraub JK. Assessing coping strategies: A theoretically based approach. Journal of Personality and Social Psychology. 1989; 56(2): 267-83.
• Folkman S, Lazarus RS. If it changes it must be a process: emotion and coping during three stages of a college examination. Journal of Personality and Social Psychology. 1985; 48(1): 150-70.
• Şevik A, Özcan H. Kastamonu İlinde intihar girişimlerinin psikososyal değerlendirmesi: Krizi önleme ve müdahale yöntemleri nasıl olmalı? Klinik Psikiyatri. 2012; 15(3): 153-65.
• Kaya N, Kaya H. Hemşirelerin bağlanma biçimlerinin baş etme tutumlarına etkisi. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi. 2009; 29(6): 1563-72.
• Tuncay T, Musabak I, Gok DE, Kutlu M. The relationship between anxiety, coping strategies and characteristics of patients with diabetes. Health and Quality of Life Outcomes. 2008; 6(1): 79-84.
• Cooke M, Peters E, Fannon D, Anilkumar AP, Aasen I, Kuipers E, et al. Insight, distress and coping styles in schizophrenia. Schizophrenia Research. 2007; 94(1-3): 12-22.
• Konkan R, Erkuş GH, Güçlü O, Şenormancı Ö, Aydın E, Ülgen MC, ve ark. İntihar girişiminde bulunan kişilerde başa çıkma tutumları. Nöropsikiyatri Arşivi. 2014; 51(1): 46-51.
• Balıkçı A, Balıbey H. Antisosyal kişilik bozukluğu tanısı konulan askerlerde kendine zarar verme davranışı, disosiyatif yaşantılar ve başa çıkma tutumları. Anatolian Journal of Clinical Investigation. 2012; 6(1): 25-31.
• Algın F. Şizofreni hastalarında başa çıkma tutumlarının umutsuzluk, intihar davranışı ve içgörü ile ilişkisi [Uzmanlık tezi]. İstanbul: Sağlık Bakanlığı Bakırköy Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi; 2009.
• Erdem M, Çelik C, Doruk A, Özgen F. Yaygın anksiyete bozukluğunda başa çıkma tutumları. Anatolian Journal of Clinical Investigation. 2008: 2(3): 101-05.
• Gåfvels C, Wändell PE. Coping strategies in immigrant men and women with type 2 diabetes. Diabetes Research and Clinical Practice. 2007; 76(2): 269-78.
• Soderstrom M, Dolbier C, Leiferman J, Steinhardt M. The relationship of hardiness, coping strategies, and perceived stress to symptoms of illness. Journal of Behavioral Medicine. 2000; 23(3): 311-28.
• Jonassaint CR, Jonassaint JC, Stanton MV, De Castro LM, Royal CD. Clinical and sociodemographic factors predict coping styles among adults with sickle cell disease. Journal of the National Medical Association. 2010; 102(11): 1045-9.
• Bijttebier P, Vertommen H. Coping strategies in relation to personality disorders. Personality and Individual Differences. 1999; 26(5): 847-56.
• Özarslan Z, Fıstıkcı N, Keyvan A, Uğurad ZI, Saygılı S. Depresyon hastalarının stres ile başa çıkma stratejileri. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2013; 26(3): 130-5.
• Toker T, Tiryaki A, Özçürümez G, İskender B. Madde kullananlarda çocukluk örselenme yaşantılarının, madde kullanma eğilimi, benlik saygısı ve başa çıkma tutumları ile ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2011; 22(2): 83-92.