The Effect on Their Stress Levels of Ethical Problems Faced by Intensive Care Nurses Working in a University Hospital

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 29 - 35, 31.01.2020

Didem Öndaş Aybar , Serap Parlar Kılıç

https://doi.org/10.33631/duzcesbed.512205

Cited By: 2

Öz

Aim: This
descriptive study was conducted to determine the effect of ethical issues faced
by intensive care nurses working in a university hospital on their stress
levels.

Material and Methods: The sample of this study consisted of 144 nurses working in intensive
care units (ICU) of a university hospital and agreeing to participate in the
study. Data were collected using introductory information form prepared by the
researcher with literature support, Perceived Stress Scale, and Ethical
Problems Form for Intensive Care Nurses. Data were analyzed using Mann-Whitney
U test.

Results: It was
determined that age average of the intensive care nurses was 29.06±4.02 years,
their average duration of working in the intensive care unit was 4.39±3.48
years. It was found that 86.1% of the nurses received ethics-related education
and the majority (87.9%) received this education in the schools they graduated
from. Among the ethical issues faced by them, the highest rate was observed in
“Laying too much burden on those at the bottom in the occupational hierarchy”
(91%). Their mean score of perceived stress scale was 22.38±4.52. The perceived
stress levels were higher in those encountering only with “Handing over
practices supposed to be performed by physicians to nurses” ethical issue than
those who did not (p<0.05).

Conclusion: It was determined in this study that intensive care nurses frequently
faced ethical issues and regarded majority of these problems at the moderate
level and ethical issues affected their stress perception. It is important for
nurses to address and assess professionally each ethical issue they encounter
and to develop solutions in order to prevent possible stress factors. 

Anahtar Kelimeler

Ethics, nurse, stress, intensive care units

Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Yoğun Bakım Hemşirelerinin Karşılaştıkları Etik Sorunların Stres Düzeylerine Etkisi

Öz

Amaç: Tanımlayıcı
nitelikteki bu araştırmanın amacı bir üniversite hastanesinde çalışan yoğun
bakım hemşirelerinin karşılaştıkları etik sorunların hemşirelerin stres
düzeylerine etkisini belirlemektir.

Gereç ve
Yöntemler:
Araştırmanın örneklemini bir üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde
(YBÜ) çalışan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 144 hemşire oluşturmuştur.
Veriler; araştırmacılar tarafından literatür desteği ile hazırlanan tanıtıcı
bilgi formu, Algılanan Stres Ölçeği ve Yoğun Bakım Hemşirelerinin Yaşadıkları
Etik Sorunlar Formu ile toplanmıştır. Veriler Mann-Whitney U testi ile analiz
edilmiştir.

Bulgular: Yoğun bakım
ünitelerinde çalışan hemşirelerin yaş ortalaması 29,06±4,02, hemşirelerin yoğun
bakım ünitesinde çalışma yılı ortalaması 4,39±3,48 olup, hemşirelerin
%86,1’inin etik ile ilgili eğitim aldığı ve çoğunluğunun (%87,9) bu eğitimi
mezun oldukları okullarında aldıkları saptanmıştır. Yoğun bakım ünitelerinde
çalışan hemşirelerin karşılaştıkları etik sorunlar içerisinde en yüksek oranın
“Mesleki hiyerarşide alt basamaklarda yer alanlara fazla iş yüklenmesi” (%91)
olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin algılanan stres ölçeği puan ortalaması ise
22,38±4,52 olarak bulunmuş olup, sadece “Hekim tarafından yerine getirilmesi
gereken uygulamaların hemşirelere devredilmesi” etik sorunu ile karşılaşanların
karşılaşmayanlara göre algılanan stres düzeylerinin daha yüksek olduğu
saptanmıştır (p<0,05).

Sonuç: Bu araştırmada
yoğun bakım hemşirelerinin etik sorunlarla sıklıkla karşılaştıkları, bu
sorunların çoğunluğunu orta düzeyde önemsedikleri ve etik sorunların
hemşirelerin stres algısını etkilediği saptanmıştır. Hemşirelerin
karşılaştıkları her etik durumu profesyonel bir şekilde ele alarak
değerlendirmesi ve çözümler geliştirmesi yaşanabilecek stres faktörlerinin
önlenmesinde önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Etik, hemşire, stres, yoğun bakım üniteleri

Kaynakça

• 1. Başak T, Uzun Ş, Arslan F. Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi. 2010; 52(2): 76-81.
• 2. Kırşan M, Yıldırım D, Ceylan B, Korhan EA, Uyar M. Yoğun bakım ünitelerinde etik sorunlar: sistematik derleme. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2018; 26(2): 57-65.
• 3. İbrahimoğlu Ö. Son dönem yoğun bakım hastalarının bakımında etik sorunlar ve etik yaklaşım. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2017; 4(3): 216-20.
• 4. Tel H. Yoğun bakım ünitelerinde sık karşılaşılan etik sorunlar. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi. 2012; 1(1): 30-8.
• 5. Eşer S, Khorshid L, Demir Y. Yoğun bakım hemşirelerinde eleştirel düşünme eğilimi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2007; 11(3): 13-22.
• 6. Dikmen Y. Yoğun bakım hemşirelerinde etik duyarlılığın incelenmesi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi. 2013; 2(1): 1-7.
• 7. Park M, Jeon SH, Hong HJ, Cho SH. A Comparison of ethical issues in nursing practice across nursing units. Nurs Ethics. 2014; 21(5): 594-607.
• 8. Yönt GH, Korhan EA, Dizer B, Koyuncu R. Hemşirelerin yoğun bakım ünitelerinde yaşadıkları etik sorunların belirlenmesi. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics. 2013; 21(2): 74-8.
• 9. Öztürk H, Hindistan S, Kasım S, Candaş B. Yoğun bakım ünitelerinde hekim ve hemşirelerin etik duyarlılığı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi. 2009; 13(2): 77-84.
• 10. Altınöz Ü, Demir S. Yoğun bakımda çalışan hemşirelerde çalışma ortamı algısı, psikolojik distres ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi - Journal of Psychiatric Nursing. 2017; 8(2): 95-101.
• 11. Moon YJ, Kim O. Ethics in the intensive care unit. Tuberc Respir Dis. 2015; 78(3): 175-9.
• 12. Cerit B. Hemşirelerin profesyonellik davranışları ile etik karar verebilme düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi [Doktora Tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2010.
• 13. Gül Ş, Aşiret GD, Kahraman BB, Devrez N, Büken NÖ. Etik dersi alan ve almayan hemşirelik öğrencilerinin etik karar verebilme düzeylerinin incelenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2013; 15(1): 23-31.
• 14. Şen H, Yılmaz F, Özcan D, Bahçeci N. Kamu hastanelerinde görev yapan başhekim ve başhemşirelerin duygusal zeka düzeyleri ile etik muhakeme yetenekleri ve etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2013; 10(3): 18-26.
• 15. Gezer DŞ. Yoğun bakım hemşirelerinin yaşadıkları etik sorunlar konusunda Adana ölçeğinde bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Adana: Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı; 2010.
• 16. Tosun H. Sağlık bakımı uygulamalarında deneyimlenen etik ikilemlere karşı hekim ve hemşirelerin duyarlılıklarının belirlenmesi [Doktora Tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı; 2005.
• 17. Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior. 1983; 24(4): 385-96.
• 18. Eskin M, Harlak H, Demirkıran F, Dereboy Ç. Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik analizi. Yeni Symposium. 2013; 51(3): 132-40.
• 19. Aybek B. Karataş T. Öğretmen adaylarının etik ve mesleki etik hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 2016; 5(Özel Sayı): 96-108.
• 20. Burkhardt MA, Nathaniel AK. Çağdaş hemşirelikte etik. Alpar ŞE, Bahçecik N, Karabacak Ü, çeviri editörleri. İstanbul Medikal Yayıncılık; İstanbul. 2013.
• 21. Özlem M. Etik eğitim programının hemşirelerin etik karar verebilme düzeyine etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. İzmir: Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı; 2016.
• 22. Kabukcu N, Özgök Y, Babacan B. Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılığı. 4. Ulusal Yoğun Bakım Hemşireliği Kongresi Özet Kitabı; 15-17 Nisan 2010; Trabzon. s.73.
• 23. Gjerberg E, Forde R, Pedersen R, Bollig G. Ethical challenges in the provision of end-of-life care in Norwegian nursing homes. Social Science & Medicine. 2010; 71(4): 677-84.
• 24. Çobanoğlu N, Algıer L. A qualitative analysis of ethical problems experienced by physicians and nurses in intensive care units in Turkey. Nursing Ethics. 2004; 11(5): 444-58.
• 25. Park DW, Moon JY, Ku EY, Kim SJ, Koo YM, Kim OJ, et al. Ethical issues recognized by critical care nurses in the intensive care units of a tertiary hospital during two separate periods. J Korean Med Sci. 2015; 30(4): 495-501.
• 26. Oerlemans AJ, Van Sluisveld N, Van Leeuwen ES, Wollersheim H, Dekkers WJ, Zegers M. Ethical problems in intensive care unit admission and discharge decisions: a qualitative study among physicians and nurses in the Netherlands. BioMed Central Medical Ethics. 2015; 16(1): 16-9.
• 27. Voigt LP, Rajendram P, Shuman AG, Kamat S, McCabe MS, Kostelecky N, et al. Characteristics and outcomes of ethics consultations in an oncologic intensive care unit. Journal of Intensive Care Medicine. 2015; 30(7): 436-42.
• 28. Breen CM, Abernethy AP, Abbott KH, Tulsky JA. Conflict associated with decisions to limit life-sustaining treatment in intensive care units. Society of General Internal Medicine. 2001; 16(5): 283-9.
• 29. Elçigil A, Bahar Z, Beşer A, Mızrak B, Bahçelioğlu D, Demirtaş D ve ark. Hemşirelerin karşılaştıkları etik ikilemlerin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2011; 14(2): 52-60.
• 30. Melia KM. Ethical issues and the importance of consensus for the intensive care team. Social Science & Medicine. 2001; 53(6): 707-19.
• 31. Oberle K, Hughes D. Doctors and nurses perceptions of ethical problems in end of life decisions. Journal of Advanced Nursing. 2001; 33(6): 707-15.
• 32. Viney C. A phenomenological study of ethical decision-making experiences among senior intensive care nurses and doctors concerning withdrawal of treatment. Nursing in Critical Care. 1996; 1(4): 182-7.