Gold as a precious metal and gold banking; accounting practices regarding gold-based banking transactions within the framework of the bank uniform chart of accounts

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 28 - 41, 30.04.2021

Ahmet Terzi Bahşende Taşdemir

Öz

Gold, which has been used in different ways in the past, attracts intense attention today for both exchange and investment purposes. Due to this interest, gold is desired to be included in the economic system. Gold is considered as a very important economic instrument for the system. The concept of "gold banking" gained importance due to the role of banks in bringing gold into the economic system.
In this study, information is given about the development of gold and gold banking. Accounting for gold-based transactions performed by businesses and banks is explained with examples. The aim of this study is to contribute to the literature on "gold banking". In addition, it is among the aims of this study to be a guide for gold-based enterprises and other information users.

Anahtar Kelimeler

Gold, Gold Banking, Bank Accounting, Precious Metals, Gold Accounting

Kıymetli bir maden olarak altın ve altın bankacılığı; banka tekdüzen hesap planı çerçevesinde altına dayalı bankacılık işlemlerine ilişkin muhasebe uygulamaları

Öz

Geçmişte farklı şekillerde kullanılmış olan altın, gerek değişim gerekse yatırım amacı ile günümüzde de yoğun ilgi görmektedir. Ancak yoğun ilgiye rağmen altının ekonomik sistem dışında tutulması birtakım düzenlemelerle önlenmek istenmektedir. Altının ekonomik sisteme dahil edilmesi oldukça önemli bir husus olarak kabul edilmektedir. Bankaların da bu konuda önemli roller üstlenmesiyle birlikte altın bankacılığı kavramı da önem kazanmaya başlamıştır.
Bu çalışmada altının ve altın bankacılığının gelişimi hakkında bilgi verilmiş, işletmeler ve bankalar tarafından gerçekleştirilen altına dayalı işlemlerinin muhasebeleştirilmesi ele alınmıştır. Yeni ve güncel bir konu olan altın bankacılığı işlemlerinin muhasebeleştirilmesini konu alan bu çalışmanın, ilgili literatüre katkı sağlaması amaçlanmıştır. Ayrıca, altına dayalı çalışan işletmeler ve diğer bilgi kullanıcıları için de yol gösterici olması çalışmanın amaçlarındandır.

Anahtar Kelimeler

Altın, Altın Bankacılığı, Banka Muhasebesi, Kıymetli Madenler, Altın Muhasebesi

Kaynakça

• [1] Hinderliter H. R, Rockoff H. “Banking under the gold standard: an analysis of liquidity management in the leading financial centers”. The Journal Of Economic History, 36, 379-398, 2010.
• [2] Goodfriend M. Central Banking Under The Gold Standard. Federal Reserve Bank of Richmond Working Paper, 88, 5, 2012.
• [3] George J, Kurian A. “Discernible Growth of Gold Loan Nbfcs in India”. Pauline Journal of Research and Studies, 2 (21), 2014.
• [4] Askari H, Krichene N. “100 Percent Reserve Banking And The Pathto A Single-Country Gold Standard”. The Quarterly Journal of Austrian Economics, 19, 29–64, 2016.
• [5] Kannan VU., Somasundaram M. “Gold Loan Procedures of Urban Cooperative Banks; a Case Study in Kollam District, kerala”. Asia Pacific Journal of Research, 1, 2017.
• [6] Özgür H. Altın varlığının ekonomiye kazandırılmasında altın borsaları vb. altın bankacılığı. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 1996.
• [7] Özyürek E. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda altın ve yabancı para değerlemesi ve oluşan kur farklarının muhasebeleştirilmesi. Yeterlilik Tezi, Ankara, 2005.
• [8] Yanık İ. Türkiye ekonomisinde yatırım alternatifi olarak altın kullanımı (İstanbul altın borsası işlemlerinin analizi). Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007.
• [9] Doğan AÖ. Altın bankacılığı ve Türkiye uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul, 2010.
• [10] Öz E, Fidan A. “Türkiye’de altın bankacılığı faaliyetleri ve vergilendirilmesi”. Maliye Dergisi, 164, 120-130, 2013.
• [11] Saraç O, Bayhan AC. “Kıymetli maden altının ekonomi politikası ve bankacılık sektörü çerçevesinde değerlendirilmesi”. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5 (2), 393-406, 2013.
• [12] Öz T. Türkiye’deki bankaların altın bankacılığı anlamına birbirlerinden nasıl farklılaştığının analizi. Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2015.
• [13] Çelikdemir NÇ, Çetin A. “Altın bankacılığı ve altın işlemlerinin muhasebeleştirilmesi”. AKÜ İİBF Dergisi, 17 (2): 11-32, 2015.
• [14] Canbaz M. “Altın bankacılığı ve işletmeler açısından altın işlemlerinin muhasebesi”. Business & Management Studies, 7 (4), 1225-1259, 2019.
• [15] Fidan MM. “Bankalarca kullandırılan emtia (altın, gümüş ve platin) kredilerinin vergi usul kanunu ve türkiye muhasebe ve finansal raporlama standartları’na göre değerlemesi ve muhasebeleştirilmesi”. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 2 (4), 108-128, 2016.
• [16] Vural MG. Altın piyasası ve altın fiyatlarını etkileyen faktörler. Uzmanlık Yeterlilik Tezi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Piyasalar Genel Müdürlüğü, Ankara, 2003, http://www3.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/goknilvural.pdf (10.09.2020).
• [17] Giray F. Maliye Tarihi. Bursa, Türkiye, Ezgi Kitabevi, 2001.
• [18] Terzi N. Küresel Finansta Güncel Konular. 1. basım. İstanbul, Türkiye, Beta Yayınları, 2017.
• [19] Altınay A, Akıncı ÖS. “Sanayi devriminden 1990’lara dünyadaki finansal yapının gelişimi ve bretton woods kurumlarının ortaya çıkış süreci”. Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi, 2 (5), 1 – 18, 2018.
• [20] Tilbe F. Bir yatırım aracı olarak altın ve istanbul altın borsasının finans sektörü bağlamında irdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum, Türkiye, 2010.
• [21] Manisalı M. Dünya para sistemi ve euro. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2002.
• [22] Obstfeld M, Taylor AM. Globalization And Capital Markets, Globalization in Historical Perspective. Editors: Michael D. Bordo, Alan M. Taylor, Jeffrey G, 121-187, Chicago, Williamson, University of Chicago Press, 2003.
• [23] Bozdoğan MN. “Altın çağı’nda altına yatırım: altın depo hesapları ve elde edilen gelirin vergilendirilmesi”. Vergi Dünyası Dergisi, 374, 172-182, 2012.
• [24] Maden Teknik ve Arama Genel Müdürlüğü. Türkiye’de ve Dünyada Altın, 2016. https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/bilgi-merkezi/maden-serisi/Altin.pdf (14.06.2020).
• [25] T.C. Ticaret Bakanlığı. (2020). Mücevherat sektör raporu. İhracat Genel Müdürlüğü, https://ticaret.gov.tr/data/5b87000813b8761450e18d7b/M%C3%9CCEVHERAT%20SEKT%C3%96R%20RAPORU%202020.pdf, 22.07.2020.
• [26] AMD. “Altın Madencileri Derneği”. http://altinmadencileri.org.tr/turkiyenin-altin-ithalati-3/ (08.01.2020).
• [27] Sarıcan B. Altın, “Altının fiyatını etkileyen faktörler ve altının değerlemesi”. Vergi Dünyası Dergisi, 354, 89-102, 2011.
• [28] Doran A. Trends in Gold Banking. World Gold Council. Research No: 19, 1998.
• [29] Akdoğan N, Aktaş R, Deran A, Erhan DU, Acar V. Türkiye Muhasebe Standartları ile Uyumlu Sektörel Muhasebe. Ankara, Türkiye, Gazi kitabevi, 2011.
• [30] Eken MH, Selimler H. Banka Muhasebesi. 2. basım, İstanbul, Türkiye, Der Yayınları, 2008.