The east-west corridor within the scope of the European Union transport policy: Baku-Tbilisi-Kars railway and its possible functions

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 31 - 40, 31.01.2023

Abdullah Berk Kurtoğlu , Volkan Tatar

https://doi.org/10.56723/dyad.1230868

Öz

In today’s world, the importance of both freight and human transportation has increased and it continues to do so. Due to globalization, states have become more dependent on each other and reduced the effect of borders, making the transportation sector and freight transportation more important than ever. In this regard, especially the European Union (EU), which is a combination of developed countries, has been paying attention to transportation policy since its establishment and allocating large resources to support this policy, both within itself and in candidate or potential candidate countries. After the collapse of the Soviet Union in 1991, the European Union made many efforts to establish close ties with the states that left the Soviet Union and gained their independence. Examples of this can be the Great Silk Road project and the Europe-Eurasia-Asia (TRACECA) transport corridor, an important part of this project. An essential part of this project for both Türkiye and the South Caucasus region is the Baku-Tbilisi-Kars railway (BTK) project. This project, which was created within the scope of the aforementioned policies of the European Union, also affects the foreign policies of Türkiye and other countries. In this context, it is very important to investigate the possible functions of the BTK railway. In this context, the project implemented by the Türkiye-Georgia-Azerbaijan trio is more than a railway in terms of the opportunities it contains and the results that can be achieved. It is expected that BTK railway will make significant contribution to economic life as it will provide development in different sectors for both Türkiye and the South Caucasus region. It will also help ensure a stable energy supply in addition to passenger and freight transportation around the Caspian Sea. Existence of energy supply as well as the security and stability of this supply are vitally important for the developed countries. The energy reserves in the Caucasus region constitute a good alternative for western states. This study aims toto examine the potential benefits of the Baku-Tbilisi-Kars railway project to Türkiye and the region, and to discuss the possible political and economic effects that can be seen in the long term.

Anahtar Kelimeler

European Union, transport policy, Caucasus, Baku-Tbilisi-Kars railway

Avrupa Birliği ulaştırma politikası kapsamında doğu-batı koridoru: Bakü-Tiflis-Kars demiryolu ve olası işlevleri

Öz

Günümüz dünyasında gerek yük gerekse insan taşımacılığının önemi artmış olup her geçen gün daha da artmaktadır. Küreselleşme sonucunda devletlerin birbirine daha da bağımlı hale gelmesi ve sınırların etkisinin azalması, ulaşım sektörü ve yük taşımacılığını, hiç olmadığı kadar önemli bir hale getirmiştir. Bu bakımdan özellikle gelişmiş ülkelerin bir arada olduğu Avrupa Birliği (AB), kuruluşundan itibaren ulaştırma politikasına önem vermekte ve büyük kaynaklar ayırmakta olup gerek kendi içerisinde gerekse aday ve potansiyel aday ülkelerde bu politikayı desteklemektedir. 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Avrupa Birliği, Sovyet bütününden ayrılan ve bağımsızlığını kazanan devletlerle yakın bağlantı kurabilmek için birçok atılımda bulunmuştur. Büyük ipek yolu projesi ve bu projenin önemli bir ayağı olan Avrupa-Avrasya-Asya (TRACECA) ulaşım koridoru bunlara örnek gösterilebilir. Bu projenin hem Türkiye hem de Güney Kafkasya bölgesi için önemli bir parçası ise Bakü-Tiflis-Kars demiryolu (BTK) projesidir. Avrupa Birliği’nin söz konusu politikaları kapsamında oluşturulan bu proje, Türkiye ve diğer ülkelerin dış politikalarına da etki etmektedir. Bu açıdan BTK demiryolunun olası işlevlerinin araştırılması oldukça önem arz etmektedir. Bu açıdan bakıldığında, Türkiye-Gürcistan-Azerbaycan üçlüsünün birlikte hayata geçirdiği proje, içerisinde barındırdığı fırsatlar ve ulaşabileceği sonuçlar bakımından bir demiryolundan fazlasıdır. BTK demiryolu hem Türkiye için hem de Güney Kafkasya bölgesi için farklı sektörlerde gelişme sağlayacağından, ekonomik hayata da önemli katkı sunacağı düşünülmektedir. Ayrıca, yolcu ve yük taşımacılığı yanında, Hazar Denizi çevresindeki enerji arzının da istikrarlı bir şekilde sağlanmasına yardımcı olacaktır. Enerji arzının varlığı ve bu arzın aynı zamanda güvenli ve istikrarlı olması, gelişmiş devletler için hayati derecede önemlidir. Kafkasya bölgesindeki enerji rezervleri batılı devletler için iyi bir alternatif oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu projesinin Türkiye’ye ve bölgeye olası etkilerini araştırarak, uzun vadede görülebilecek hem siyasal hem de ekonomik olası etkilerini tartışmaktır.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, ulaştırma politikası, Kafkasya, TRACECA, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu

Kaynakça

• [1] T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı. “Treaty Establishing the European Economic Community”. https://www.ab.gov.tr/files/ardb/evt/1_avrupa_birligi/1_3_antlasmalar/1_3_1_kurucu_antlasmalar/1957_treaty_establishing_eec.pdf (27.12.2022).
• [2] Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu. “Single European Act”. https://www.avrupa.info.tr/sites/default/files/2016-08/SingleEuropeanAct-TekSenet_0.pdf (27.12.2022).
• [3] Eropean Union. “Treaty On European Union”. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:11992M/TXT&from=EN (27.12.2022).
• [4] Çaylan DÖ, Kişi H “Avrupa Birliği Ortak Ulaştırma Politikası ve Türkiye”. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 3(2), 79-100, 2011.
• [5] T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı. “Avrupa Birliğinin Taşımacılık Politikası”. https://www.ab.gov.tr/fasil-14-tasimacilik-politikasi_79.html (22.12.2022).
• [6] Üzümcü A, Akdeniz S. “Yeni ipek yolu: TRACECA ve Bakü-Tiflis-Kars demiryolu projesi”. Avrasya Etüdleri, 45(1), 11-39, 2014.
• [7] T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. “AB TACIS-TRACECA Türkiye Ulusal Sekreterliği”. https://traceca.uab.gov.tr/ab-tacis-traceca (27.12.2022).
• [8] Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü. “Avrupa, Kafkasya ve Asya Ulaştırma Koridoru”. https://www.kgm.gov.tr/sayfalar/kgm/sitetr/projeler/uluslararasiprojeler/kafkasya.aspx (27.12.2022).
• [9] Türkiye Büyük Millet Meclisi. “Avrupa-Kafkasya-Asya Ulaştırma Koridoru Üzerinde Uluslararası Taşımacılığın Geliştirilmesi Hakkında Çok Taraflı Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı ve Dışişleri Komisyon Raporu (1/668)”. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Ankara, Türkiye, 2000.
• [10] Türkiye Ulaştırma Bakanı ile Gürcistan Ulaştırma Bakanı Arasında Yapılan Görüşmeye İlişkin Protokol. 23231 Sayılı Resmi Gazete, 1998 (27.12.2022).
• [11] Toprak NG. “Orta Koridor Girişimi bağlamında Türkiye’nin değişen Orta Asya politikası”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 19-32, 2020.
• [12] T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Kars - Tiflis Bakü Demiryolu (KTB) Projesi”. https://www.mfa.gov.tr/kars---tiflis-baku-demiryolu-_ktb_-projesi-.tr.mfa (27.12.2022).
• [13] Sabah. “Demirden ipek yolu: BTK Demiryolu Hattı”. https://www.sabah.com.tr/yazarlar/perspektif/serif-dilek/2017/11/04/demirden-ipek-yolu-btk-demiryolu-hatti (27.12.2022).
• [14] Anadolu Ajansı. “Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu'nda ilk tren yola çıktı”. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/baku-tiflis-kars-demiryolunda-ilk-tren-yola-cikti/951643# (27.12.2022).
• [15] Kavrelisvili R. “Günümüz Gürcü Basınında Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu İnşaatı”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (12), 191-196, 2011.
• [16] Hasanov AM. Hazar - Karadeniz Havzalarıyla Güney Kafkasya'nın Jeoekonomik Karakteristiği ve Azerbaycan'ın Yeni Petrol Politikası. İstanbul, Türkiye, 22-146, Ötüken Neşriyat Yayınları, 2016.
• [17] T.C. Devlet Demiryolları. “BAKÜ-TİFLİS-KARS DEMİRYOLU HATTINDA İLAVE 3 BİN 500 TON KAPASİTESİ ARTIŞI SAĞLANDI”. https://www.tcddtasimacilik.gov.tr/haber/447/ (27.12.2022).
• [18] Emanet H. “Bakü Tiflis Kars Demiryolunun Bugünü ve Geleceği”. International Conference On Eurasian Economies, Istanbul, Türkiye, 24-25 Ağustos 2021.
• [19] Demir AF. Türk Dış Politikası Perspektifinden Güney Kafkasya. İstanbul, Türkiye, 61, 220-228, Bağlam Yayıncılık, 2003.
• [20] Akgül P. “Karadeniz’in bölgesel güvenlik kompleksi olarak incelenmesi”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 550-569, 2020.
• [21] Kamalov İ. “Karadeniz Bölgesindeki Bazı Güncel Sorunlar”. Karadeniz Araştırmaları, 6(21), 13-21, 2009.
• [22] T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Türkiye - Azerbaycan Siyasi İlişkileri”. https://www.mfa.gov.tr/turkiye-azerbaycan-siyasi-iliskileri.tr.mfa (27.12.2022).
• [23] Yılmaz R. “Türkiye-Azerbaycan İlişkilerinde Son Dönem”. Bilge Strateji, 2(2), 23-41, 2010.
• [24] Anadolu Ajansı. “44 günlük savaşın yıl dönümü: Güney Kafkasya'da yeni dengeler ve fırsatlar”. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/44-gunluk-savasin-yil-donumu-guney-kafkasyada-yeni-dengeler-ve-firsatlar/2375872 (27.12.2022).
• [25] Özdemir L. “Dağlık Karabağ Meselesinde Değişen Gidişat ve Türkiye'nin Rolü”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 81-107, 2021.
• [26] T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Türkiye-Gürcistan Siyasi İlişkileri”. https://www.mfa.gov.tr/turkiye-gurcistan-siyasi-iliskileri.tr.mfa (27.12.2022).
• [27] T.C. Dışişleri Bakanlığı. Dışişleri Bakanlığı 1992 Tarihçesi. Dışişleri Eğitim Merkezi, Ankara, Türkiye, 1994.
• [28] T.C. Batum Başkonsolosluğu. “Gürcistan Bilgi Notu”. http://batum.bk.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/254800 (27.12.2022).
• [29] T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Temmuz 2016 Dış Politika Kronolojisi”. https://www.mfa.gov.tr/temmuz____.tr.mfa (27.12.2022).
• [30] T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Türkiye ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT)”. https://www.mfa.gov.tr/turkiye-ve-avrupa-guvenli-ve-isbirligi-teskilati-_agit_.tr.mfa (27.12.2022).
• [31] T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ)”. https://www.mfa.gov.tr/karadeniz-ekonomik-isbirligi-orgutu-_kei_.tr.mfa (27.12.2022).
• [32] Türkiye Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhuriyeti ve Gürcistan arasında Petrolün Azerbaycan Cumhuriyeti, Gürcistan ve Türkiye Cumhuriyeti Ülkeleri Üzerinden, Bakü-Tiflis-Ceyhan Ana İhraç Boru Hattı Yoluyla Taşınmasına İlişkin Anlaşma. 24166 sayılı (Mükerrer) Resmi Gazete, 2000 (27.12.2022).
• [33] Erkan S. “2008 Rusya-Gürcı̇stan Savaşı Ve Uluslararası Toplum”. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (17), 41-64, 2016.
• [34] T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Azerbaycan'ın Ekonomisi”. https://www.mfa.gov.tr/azerbaycan-ekonomisi.tr.mfa (27.12.2022).
• [35] T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Gürcistan'ın Ekonomisi”. https://www.mfa.gov.tr/gurcistan-ekonomisi.tr.mfa (27.12.2022).