Türkiye: transforming from a source country to a target country and the disadvantages of being a target country

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 73 - 81, 31.01.2024

Mehmet Kurt , Volkan Tatar

https://doi.org/10.56723/dyad.1346683

Öz

When the concept of migration begins to be evaluated on a particular geography or country, the first thing that draws attention is whether the region or country is a country or region that receives or sends immigrants. Whether the region or country is a target or source country constitutes the primary step of migration studies. In some cases, a country or region can be both a recipient and a sender of immigrants. This is due to the fact that the country is within the transit migration route, is located between developed and underdeveloped countries, or can easily enter and exit the country. Throughout its history, Turkey has been a country that both receives and sends immigrants. Although there are periodic periods when one dominates the other, the situation of immigration and immigration has generally remained balanced for Turkey. The 1960s were the years when this balance was seen to be disrupted in favor of one side for the first time. Looking from the 1960s to the present day, it can be seen that between 1960 and 1980, the tendency to emigrate was dominant, and in the 1980s, Turkey was a target country and received immigration intensively. It is noteworthy that in the period from the 1980s to the present, Turkey's status as a target country was more dominant than its status as a source country. In this study, Turkey's status as a country that receives and sends immigration from 1923 to the present will be examined in terms of the changes experienced. However, answers to the following questions will be sought; From a historical perspective, in which periods has Turkey's immigration and emigration situation been dominant? What needs to be done to prevent the problems caused by the migrations Turkey receives from creating new problems in the future?

Anahtar Kelimeler

Türkiye, migration, destination country, source country

Proje Numarası

-

Kaynak ülkeden hedef ülkeye dönüşen Türkiye ve hedef ülke olmanın getirdiği dezavantajlar

Öz

Göç kavramı, belirli bir coğrafya ya da ülke üzerine değerlendirilmeye başlandığında ilk dikkat çeken husus, bölge veya ülkenin göç alan (mı) yahut göç veren (mi) olma durumudur. Ülkenin; hedef ya da kaynak ülke olması, göç çalışmalarının birincil adımını oluşturmaktadır. Bazı durumlarda ise ülke/bölge, hem göç alan hem de göç veren nitelik gösterebilmektedir. Ülkenin; transit göç rotası dâhilinde olması, gelişmiş veya az gelişmiş ülkelerin arasında bulunması ve ülkeye giriş-çıkışların kolaylıkla yapılabilmesi bu durumu beraberinde getirmektedir. Türkiye tarihi boyunca, hem göç alan hem de göç veren bir ülke olmuştur. Dönemsel olarak birinin diğerine baskın olduğu zaman aralıkları olsa da göç alma ve verme durumu, Türkiye için genellikle dengeli bir seyir izlemiştir. 1960’lar ise bu dengenin ilk defa bir taraf lehine bozulduğu yıllardır. 1960’lardan günümüze bakıldığında ise, 1960-1980 arası genellikle göç verme eğiliminin baskın olduğu, 1980’lere gelindiğinde ise Türkiye’nin yoğun olarak hedef ülke olduğu ve göç aldığı görülmektedir. 1980’lerden günümüze kadar olan süreçte de Türkiye’nin hedef ülke olma durumu kaynak ülke olma durumundan daha baskın olduğu göze çarpmaktadır. Bu çalışmada, kuruluşundan günümüze Türkiye’nin, göç alan ve veren ülke olma durumunda yaşanan değişimlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bununla birlikte, Türkiye hangi yıllar arasında kaynak ülke ya da hedef ülke olmuştur ve Türkiye’nin aldığı göçler sorun yaratmış mıdır, yaratmışsa bu sorunlar ve çözümleri nelerdir? Sorularına cevap aranması düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, göç, hedef ülke, kaynak ülke

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• [1] Adıgüzel Y. Göç Sosyolojisi. 1. baskı, Ankara, Türkiye, Nobel Yayıncılık, 2016.
• [2] Aydın ÖF. Türkiye'de göçmen kaçakçılığı suçu ile mücadelede yasal düzenlemelerin rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, Türkiye, 2015.
• [3] Aydınlı D. Kitlesel göç hareketlerinin uluslararası koruma rejimine etkisi: Türkiye'deki Suriyeliler ve geçici koruma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye 2017.
• [4] Çakı A. Geçmişten bugüne Türkiye'nin göç politikası ve Suriyeli göçmenler bağlamında göç yönetişimi. Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman, Türkiye, 2018.
• [5] Aktel M, Kaygısız Ü. “Türkiye'de göç yönetimi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 579-604, 2018.
• [6] İskan Kanunu. 2733 sayılı Resmi Gazete, 1934 (18.07.2023).
• [7] Türkiye’ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye’den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar ile Topluca Sığınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. 26062 sayılı Resmi Gazete, 2006 (20.07.2023).
• [8] T.C. Büyük Millet Meclisi. “Cenevre'de 1951 tarihinde imzalanmış olan Mültecilerin Hukuki Durumuna dair Sözleşmenin tasdiki hakkında kanun tasarısı ve Dışişleri Komisyonu raporu (1/125)”. https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/KM__/d00/c002/km__00002024ss0053.pdf (20.07.2023).
• [9] Buz S. “Türkiye Sığınma Sisteminin Sosyal Boyutu”. TBB Dergisi, 76, 120-130, 2008.
• [10] T.C. İçişleri Bakanlığı. “Türkiye’ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye’den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar ile Topluca Sığınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”. https://www.multeci.org.tr/wp-content/uploads/2016/12/1994-Yonetmeligi.pdf (19.07.2023).
• [11] UNHCR. “BMMYK Görev Beyanı”. https://www.unhcr.org/tr/bmmyk-gorev-beyani (25.07.2023).
• [12] Şimşek D. “Mülteci Entegrasyonu, Göç Politikaları Ve Sosyal Sınıf: Türkiye’deki Suriyeli Mülteciler Örneği”. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 40(2), 367-392, 2018.
• [13] T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Mültecilerin Hukuk Statüsüne İlişkin 1967 Protokolü” https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/yonetmelikler/Sozlesmeler/MULTECILERIN-HUKUK-STATUSUNE-ILISKIN-1967-PROTOKOLU.pdf (19.07.2023).
• [14] Suriyeli Sığınmacılara Yardım Kampanyası. 28510 sayılı Resmi Gazete, 2012 (19.07.2023).
• [15] T.C. İçişleri Bakanlığı. “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu”. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6458.pdf (20.07.2023).
• [16] MEB. “Geçici Koruma Statüsündeki Bireylere Yönelik: Özel Eğitim Kılavuz Kitabı”. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/07143429_ozel_egitim_hizmetleri_kilavuzu.pdf (20.07.2023).
• [17] Saklan E, Karakütük K. “Türkiye’deki Suriyeli Eğitim Çağı Çocuklarının Eğitim Süreçleri Üzerine Bir Çözümleme”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 51-76, 2021.
• [18] Kültür ve Turizm Bakanlığına, Millî Eğitim Bakanı Hüseyin Çelikin Vekâlet Etmesine Dair Tezkere. 25214 sayılı Resmi Gazete, 1934 (26.07.2023).
• [19] Göç İdaresi. “Geçici Koruma Yönetmeliği ve Getirdiği Yenilikler”. https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/gk_yon_getirdigi_yenilikler.pdf (21.07.2023).
• [20] Şimşek D. “Mülteci Entegrasyonu, Göç Politikaları Ve Sosyal Sınıf: Türkiye’deki Suriyeli Mülteciler Örneği”. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 40(2), 367-392, 2018.
• [21] İnliceliler N. 1923 yılından bugüne Türkiye'nin uluslararası göç politikaları ve sosyal- ekonomik etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2019.
• [22] Bozbeyoğlu E. “Mülteciler ve insan hakları”. Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 2(1), 60-80, 2015.
• [23] T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Yunanistan'daki Türk Varlığı”. https://www.mfa.gov.tr/bati-trakya-turk-azinligi.tr.mfa (12.10.2023).
• [24] Özyurt Ulutaş S, Yavuz R. “Bulgaristan’da Komünist Rejim Sonrası Türklere Yönelik Propaganda ve Algı Çalışmalarına Örnekler”. Selçuk İletişim, 13(2), 920-941, 2020.
• [25] Önür N. “Kentlileşme Surecinde 1951 ve 1968-1978 Yıllarında Bulgaristan'dan Türkiye’ye Gelen Göçmenlerin Aile Yapılarında Meydana Gelen Değismeler”. Sosyoloji Dergisi, (2), 169-183, 1990.
• [26] Taşğın A. Son Süryani Göçü, Süryaniler ve Süryanilik. Ankara, Türkiye, Orient Yayınları, 2005.
• [27] Abadan Unat N. Bitmeyen Göç Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa. 1. baskı. İstanbul, Türkiye, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2002.
• [28] İçduygu A, Erder S, Gençkaya FÖ. Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları, 1923-2023: Ulus-Devlet Oluşumundan Ulus-Ötesi Dönüşümlere. 1. baskı. İstanbul, Türkiye, Koç Üniversitesi Göç Araştırmaları Merkezi, 2014.
• [29] Bucaklıoğlu U. Yasadışı göç ve mülteci sorununun, Türkiye'nin AB İle uyum sürecine muhtemel etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2019.
• [30] Demirhan Y, Aslan S. “Türkiye'nin Sınır Ötesi Göç Politikaları ve Yönetimi”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 23-62, 2015.
• [31] Yalçın C. Göç Sosyolojisi. Ankara, Türkiye, Anı Yayıncılık, 2004.
• [32] Göç İdaresi. “Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyelilerin İllere Göre Dağılımı”. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 (21.07.2023).
• [33] Çayan O. Uluslararası işgücü göçü ve işsizlik üzerine etkisi: 2009-2015 yılları arası Türkiye incelemesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye, 2018.
• [34] Çelik E. Suriyeli sığınmacıların istihdamı ve emek piyasasına etkileri: Şanlıurfa örneği. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa, Türkiye, 2019.
• [35] Erkan HS. Immigration and Economic Development: The Turkish Case. Editörler: Bayındır Goularas G, Turkan İpek IZ. International Migration in the 21st Century: Problems and Solutions, 145-158. Newcastle, İngiltere, Cambridge Scholars Publishing, 2018.
• [36] TÜİK. “Uluslararası Göç İstatistikleri, 2022”. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Uluslararasi-Goc-Istatistikleri-2022-49457 (30.07.2023).