TÜKETİM KÜLTÜRÜ ODAĞINDA MODERNİZM VE POSTMODERNİZMİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 991 - 1023, 29.09.2017

Mikail Batu , Onur Tos

https://doi.org/10.19145/e-gifder.296888

Cited By: 5

Öz

Aydınlanmadan
sonra ortaya çıkan, aklı ve bilimi pusulası olarak kabul eden ve eskiden yeniye
geçiş olarak tanımlanan modernizm, yaşam tarzlarının değiştiği, geleneksel
yapıdan uzaklaşmış toplumsal yapıyı içeren bir süreçtir. Modernizme çare olarak
oluşturulan postmodernizm ise bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan
değişim, küreselleşme, kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması gibi
faktörlerin etkisiyle toplumsal değişime ilişkin birçok alanda olduğu gibi
tüketim şekillerinde de köklü dönüşüm sağlamıştır.

 

Modernleşme
ile birlikte üretimin ön planda olduğu geleneksel toplumdan tüketim toplumuna
geçiş yaşanmıştır. Üretim şekillerinin değişmesi ve üretim kapasitesinin
artması, tüketim şekillerinin de değişmesini zorunlu kılmıştır. Postmodernizmle
birlikte bireyler, yeme, içme, gibi temel ihtiyaçlarından daha farklı
ihtiyaçlar içerisine girmiştir. Yaşam tarzlarını ve toplumsal kimliklerini de
kapsayacak geniş bir alanda tüketmeye başlayarak tüketim kültürünün ortaya
çıkmasını desteklemişlerdir. 

 

Bu
makalede modernizm, postmodernizm ve tüketim kültürü kavramlarına yer
verilerek, bu kavramlara yönelik değerlendirmeler üzerinde durulmaktadır.
Makalenin temel sorunsalını oluşturan “tüketim kültürünün şekillenmesinde,
modernizm ve postmodernizm süreçlerinin etkileri” kıyaslanarak detaylı bir
tartışma yapılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Modernizm, Postmodernizm, Tüketim Kültürü.

A COMPARISON OF MODERNISM AND POSTMODERNISM ON THE CONSUMPTION CULTURE

Öz

Modernism, which
has its origins in the enlightenment, is often associated with a set of ideas
which led to a new social structure which brought with it a completely
different lifestyle and consumption culture. 
Postmodernism, which created a solution to the problems of modernism,
radically transformed the consumption culture due to the influence of a range
of factors including the widespread use of mass media, globalization and the
change in information and communication technologies.

With Modernism,
there has been a transition from a traditional society where production is at
the forefront to a consumer society. The change of the production form and the
increase of production capacity necessitated a change in the consumption
culture. With postmodernism, individuals have needs more than the basic needs
of eating, drinking and so on. Individuals have begun to consume across a wide
range of environments, lifestyles and social identities which has supported the
emergence of a consumer culture.

 This article focuses on the concepts of
modernism, postmodernism and consumer culture and evaluates these concepts.
There is a detailed discussion on the fundamental point which is "The
effects of the process of modernism and postmodernism in the shaping of
consumption culture". 

Anahtar Kelimeler

Modernism, Postmodernism, Consumer Culture

Kaynakça

• ALTHUSSER, L. (2015)“İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları”. Çev. Alp Tümertekin. İstanbul: İthaki Yayınları.
• ANDERSON, P. (2002)“Postmodernitenin Kökenleri”, Çev., Elçin Gen. İstanbul: İletişim Yayınları.
• ARMAĞAN, M. (1995) “Gelenek-Modernlik-Postmodernlik”. Bilim ve Hikmet Dergisi. 9:66-76.
• ASLAN, S. ve YILMAZ, A. (2001) “Modernizme Bir Başkaldırı Projesi Olarak Postmodernizm”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2/2:93-108.
• ASLAN, G. (2011)“Ortaçağdan Günümüze Modernite: Doğuşu ve Doğası”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4/7:10-26.
• AYTAÇ, Ö. (2004) “Kapitalizm ve hegemonya ilişkileri bağlamında boş zaman”. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28 (2), s. 115-138.
• BAUMAN, Z. (1999) “Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar”. Çev. Ümit Öktem. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• BELK, R. W. (1988) “Possessionsandtheextended self”. Journal of Consumer Research, 15, s.139-168.
• BERMAN, M. (1992) “Modernlik: Dün, Bugün ve Yarın”. Çev. Ümit. Altuğu. Birikim Dergisi. 34:43-53.
• BEST, S. ve KELLNER, D. (1998)“Postmodern Teori: Eleştirel Soruşturmalar”, Çev., Mehmet Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BIÇKI, D. ve SOBACI, M. Z. (2011). “Yerel Yönetimden Yerel Yönetişime: Post-Fordizm Bağlamında Yerel Yönetimleri Anlamak”. Yönetim Bilimleri Dergisi. 9/1:219-233.
• BOCOCK, R. (1993) “Tüketim”. Çev. İrem Kutluk. Ankara: Dost Kitabevi.
• BOURDIEU, P. (2006) “Pratik nedenler”. Çev. Hülya Uğur Tanrıöver. İstanbul: Hil Yayın.
• BULUNMAZ, B. (2013) “Postmodern dünyanın gerçeküstü mekânları: sosyal paylaşım siteleri”. 1.Baskı. İstanbul: Reklâm Yaratıcıları Derneği & Grafik Tasarım Yayınları.
• BURKE, P. (2007)“Rönesans”. Çev., Özkan Akpınar. İstanbul: Babil Yayınları.
• ÇETİNER, Ö. ve ERDAL, Ö. (2009) “1980 Sonrası Türkiye’de finansallaşma ve tüketim: Fordizm’in tutarlı bir alternatifi mi?” 17-19 Haziran Eskişehir Econ Anadolu 2009 Anadolu Uluslar arası İktisat Kongresi’nde sunulmuş tebliğ.
• CEYLAN, Ş. S. (2009)“Geleneksel Toplumdan Modern Topluma Alternatif Uyuşmazlık Çözümü”. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• ÇİĞDEM, A. (2006) “Aydınlanma Düşüncesi”. İstanbul: İletişim Yayınları.
• DAĞTAŞ, B. ve DAĞTAŞ, E. (2006) “Tüketim kültürü, yaşam tarzları, boş zamanlar ve medya üzerine bir literatür taraması”. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 4 (14), s.303349.
• DEMİR, Ş. SESLİ, M. ve YILMAZ, V. (2008) “Türk Modernleşmesi: Eleştirel Bir Bakış”. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 2:77-90.
• DÖNMEZER, S. (1999) “Toplumbilim”. 12. Baskı. İstanbul: Beta Yayınevi.
• ECEVİT. Y. (2001) “Türk romanında postmodernist açılımlar”. İstanbul: İletişim Yayınları.
• ERDOĞAN, İ. ve KORKMAZ, A. (2005)“Popüler Kültür ve İletişim”. Ankara: Erk Yayınları.
• ERDOĞAN, İ. (2009) “Materyal ve düşünsel hayatın üretimi ve yabancılaşma”. Bilim ve Ütopya, (182), s. 9-16.
• FEATHERSTONE, M. (2005)“Postmodernizm ve Tüketim Kültürü”. Çev., Mehmet Küçük. 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• FIRAT, A. F., N. DHOLAKIA ve A. VENKATESH (1995) “Marketing in a postmodernworld”, EuropeanJournal of Marketing, 29(1), 40-56.
• GARTMAN, D. (1998) “Postmodernism; or, TheCulturalLogic of Post-Fordism?”. TheSociologicalQuarterly. 39/1:119-137.
• GIDDENS, A. ve CRISTHOPHER, P. (2001)“Modernliği Anlamlandırmak”. Çev. Murat Sağlam ve Serhat Uyurkulak. İstanbul: Alfa Yayınları.
• GÜZ, H. (2000) “Reklamın İki Yüzünün Psikolojik, Ekonomik ve Toplumsal Çerçevede Değerlendirilmesi”. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 1/2:135146.
• HABERMAS, J. (1994) “Modernlik: Tamamlanmamış Bir Proje”, Çev.,GülengülNaliş, Dumrul Sabuncuoğlu ve Deniz Erksan. Postmodernizm. Necmi Zekâ. İstanbul: Kıyı Yayınları, 1994, 31-44.
• HARVEY, D. (2006) “Postmodernliğin Durumu”, Çev. Sungur Savran, 4. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları.
• HARVEY, D. (2014)“Postmodernliğin Durumu: Kültürel Değişimin Kökenleri”. Çev., Sungur Savran. 7. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları.
• HOBSBAWN, E.J. (2013)“Sanayi ve imparatorluk”. Çev. Abdullah Ersoy. 5. Baskı, Ankara: Dost Kitabevi.
• HUBERMAN, L. (2000)“Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla”. Çev. Murat Belge. İstanbul: İletişim Yayınları.
• HÜRMERİÇ, P. ve BABAN, E. (2012) “Simmel, Veblen ve Sombart’ın penceresinden hedonik tüketim: ütopyada Negotium ve Otium”. Global Media Journal TR Edition, 2 (4), s. 87-101.
• İLTER, T. (2006). “Modernizm, Postmodernizm, Postkolonyalizm: Ben-Öteki İlişkileri ve Etnosantrizm”. Küresel İletişim Dergisi. 1:1-16.
• İNÖNÜ, E. (2004). “Bilimsel Devrim ve Türkiye”. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 103-116.
• IGGERS, G. G. (2000) “Bilimsel nesnellikten postmodernizme yirminci yüzyılda tarih yazımı”. Çev. Gül Çağalı Güven. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• JAMSON, F. (1991) “Postmodernismortheculturallogic of latecapitalism”. Durham, NC: Duke UniversityPress.
• KARACA, Y. (2010) “Reklamlarda Kadın İmgesi ve Tüketim Kültürü Oluşturmadaki Rolü: Ulusal Televizyon Reklamlarına İlişkin Bir Uygulama”. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi.
• KAYA, K. ve OĞUZ, N. Z. (2010) “Üniversite gençliğinin alışveriş tercihlerinde tüketim kültürünün rolü”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (22), s.147-164.
• KAYPAK, Ş.(2013). “ModernizmdenPostmodernizme Değişen Kentleşme”. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi. 2/4:80-95.
• KEYMAN, Fuat. E. (1999).“Türkiye’de Radikal Demokrasi”. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• KILIÇ, A. F. ve SIDDIK, A. (2013). “Gelenek ve Modernizm Bağlamında İslam”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 15/28:223-242.
• KIZILÇELİK, S. (1996).“Postmodernizm Dedikleri”,İzmir: Saray Kitabevleri.
• KÖKER, L. (2004) “Modernleşme, Kemalizm ve Demokrasi”. İstanbul: İletişim Yayınları.
• LASN, K. (2004) “Kültür bozumu: sonumuzu hazırlayan tüketim çılgınlığından kurtulmanın yolları”. Çev. Cem Pekman ve Ahmet Ilgaz. İstanbul: Bağımsız Yayınları.
• LYOTARD. J. F. (2013) “Postmodern durum”. Çev. İsmet Birkan. Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
• NYSTRÖM, H. (2000). “ThePostmodern Challenge FromEconomicto Creative Management”. CreativityandInnovation Management. 9/2:109-114.
• ODABAŞI, Y. (2004) “Postmodern pazarlama”. İstanbul: Kapital Medya Hizmetleri.
• ODABAŞI, Y. (2006).“Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma”. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• OMAY, U. (2009).“Emeğin Kültür ve Manipülasyon Teorisi”. İstanbul: Beta Yayınları.
• ÖNGEN, T. T. (1993) “Kapitalizm ve sınıf yapısı”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 49 (3-4), s.303-349.
• ÖZBEK, Y. (2005) “Postmodernizm ve alımlama estetiği”. Ankara: Çizgi Kitapevi.
• ÖZCAN, B. (2007) “Rasyonel satın alma ve boş zaman sürecine ait alışveriş eylemlerinin birlikte sergilendikleri mekânlar: alışveriş merkezleri”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2), s.39-68.
• ÖZKİRAZ, A. (2003).“Modernleşme Teorileri ve Postmodern Durum”. Konya: Çizgi Kitabevi.
• REITH, G. (2004) “ConsumptionanditsDiscontents: Addiction, Identity andtheProblems of Freedom”. The British Journal of Sociology. 55/2:283-300.
• ROSANVALLON, P. (2004).“Refah devletinin krizi”. Ankara: Dost Kitabevi.
• RUSSELL, B. (1997).“Batı Felsefesi Tarihi II Ortaçağ”. Çev. Muammer Sencer. İstanbul: Say Yayınları.
• SARIBAY, A. Y.(2001). “Postmodernite, Sivil Toplum ve İslam”. İstanbul: Alfa Yayınları.
• SENNETT, R. (1996) “Kamusal insanın çöküşü”. Çev. Abdullah Yılmaz ve Serpil Durak. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• STEVENSON, N. (2008) “Medya kültürleri sosyal teori ve kitle iletişimi”. Çev. Göze Orhon ve Barış Engin Aksoy. İstanbul: Ütopya Yayınevi.
• ŞAHİN, E. Ç. (2009) “Tüketim toplumu: Mükemmele evrilen politika”. Dağtaş, B ve Dağtaş, E. (der.) içinde. Medya, tüketim kültürü ve yaşam tarzları. Ankara: Ütopya Yayınevi, s.103-141.
• ŞAYLAN, G. (2009). “Postmodernizm”. Ankara: İmge Kitabevi.
• ŞENTÜRK, Ü. (2012). “Tüketim Toplumu Bağlamında Boş Zamanların Kurumsallaştırdığı Bir Mekân: Alışveriş Merkezleri (AVM)”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13:63 -77.
• SCHAPIRO, J. S. (1966).“Çağdaş Düşüncede Toplumsal Tepki”. Çev.,Mehmetcan Köksal ve Mehmet Harmancı. İstanbul: Köprü Yayınları.
• SLATTERY, M. (2007). “Sosyolojide Temel Fikirler”. Ümit Tatlıcan. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• TAYMAZ, E. (1993) “Kriz ve teknoloji”. Toplum ve Bilim Dergisi, 56-61, s.1-42.
• TEKELİ, İ. (2002). “Türkiye’de Siyasal Düşüncenin Gelişimi Konusunda Bir Üst Anlatı”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 3: Modernleşme ve Batıcılık. İstanbul: İletişim Yayınları, 19-42.
• TOPÇUOĞLU, N. N. (1996)“Basında Reklam ve Tüketim Olgusu”. Ankara: Vadi Yayınları.
• TOURAINE, A. (1995).“Modernliğin Eleştirisi”. Çev., Hülya Tufan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• TÜRKONE, M. (2006).“Siyaset”. Ankara: Lotus Yayınları.
• Urhan, V. (1999). “Modernizm, Postmodernizm ve Personalizm”. Doğu Batı. 2/8:143-169.
• WEBER, M. (2013).“Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu”, Çev., Gökhan Rızaoğlu. İstanbul: Roman Yayınları.
• YILMAZ, A. (1996).“Modernden Postmoderne Siyasal Arayışlar”. Ankara: Vadi Yayınları.
• YILMAZ, H. (2005). “Gelenek, Gelenekçilik, Gelenekselcilik”. Muhafazakâr Düşünce Dergisi. 3:35-50.
• YÜKSEL, M. (2001). “ModernitePostmodernite ve Hukuk”, Ankara: Siyasal Kitabevi.