YEMEKSEPETİ.COM PORTALINDA HIZLA İLGİLİ YAPILAN PUANLAMA VE YORUMLARIN ANALİZİ: MOTOKURYELERİN YAPTIĞI TRAFİK KAZALARI AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 1, 209 - 241, 25.03.2022

Elif Hatice Bahçecioğlu

https://doi.org/10.19145/e-gifder.1011450

Öz

Yeni bir iletişim biçimini oluşturan yeni medyanın sağladığı olanaklar, kimi açıdan çeşitli fırsatlar yaratırken kimi açıdansa mevcut sorunları körüklemekte, hatta yeni sorunlara mahal vermektedir. Toplumsal, ekonomik, kültürel ve daha pek çok alan üzerinde etkileri bulunan yeni medyanın yarattığı değişim, tahmin edilemez boyutlara ulaşabilmektedir. Toplumun farklı kesimlerine farklı etkileri olması ve bu etkide baskın grupların daha sözü geçer olması, azınlık grupların eriyip gitmesine yol açabilmektedir. Bu bağlamda yemek siparişlerini hızla yetiştirebilmek adına aceleci davranan motorlu kuryelerin son zamanlarda gittikçe artan oranda yaptığı trafik kazaları, dikkatleri ister istemez yemek sipariş etme portallarına çekmiştir. Sitenin sunduğu imkanlar doğrultusunda müşteriler/kullanıcılar tarafından siparişin geç kaldığına ilişkin yapılan puanlama ve yorumlar, işletmelerin motorlu kuryeler üzerinde daha hızlı olmaları konusunda bir baskı unsuruna dönüşmektedir. Böylece motokuryeler gerek mevcut müşterinin kaybedilmemesi gerekse diğer kullanıcıların puanlama ve yorumlamadan etkilenmemesi için piyasa koşulları uğruna göz ardı edilmektedir. Bu anlamda çalışmanın amacı söz konusu soruna dikkat çekerek hem müşteriler/kullanıcılar hem de işletmeler açısından biraz daha hassasiyet gösterilmesi için insanın değerine vurgu yapmaktır. Bu durum çalışmanın yapılmasına yönelik teşvik edici en itici güçtür. Bunun için öncelikle bir yemek sipariş etme portalında belli kıstaslara göre toplanan yorumlar kelime bulutu analizine tabi tutulmuş ve hızla ilgili bir vurgunun olup olmadığı saptanmıştır. Analiz sonucunda elde edilen verilerin büyük çoğunluğunda hıza ilişkin ifadelerin kullanıldığı görülmüş, böylece söz konusu sorunun ortaya konması sağlanmıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın konuya dikkat çekmesi açısından sorunun çözümüne yönelik önemli bir adım olacağı umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

yeni medya, puanlama, yorum yapma, yemek sipariş etme portalı, motokurye

Kaynakça

• AKKILIÇ, M. Emin ve ÖZBEK, Volkan (2012). İnternet Üzerinden Yapılan Alışverişlerde Ürüne Yönelik Yorumların Tüketici Satın Alma Kararı Üzerindeki Etkisi. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, Sayı: 10, s. 1-14
• ALAN, Salih (2021). Yeni Medyanın Gelişimi ve Covid-19 Sürecinde İçerik Üretimi: Teknoloji Haber Siteleri Örneği. Kastamonu ÜnversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu.
• ASLAN, M. Gökhan (2013). Yeni Medya’nın “Yeni” liği Üzerine. Yeni Medya Çalışmaları: Kuram, Yöntem, Uygulama ve Siyasa I. Ulusal Kongresi, s.102-110, 7-8 Mayıs 2013.
• ATABEK, Ümit (2001). İletişim ve Teknoloji. Ankara: Seçkin.
• ATABEK, Ümit (2003). Yeni İletişim Teknolojileri ve Yerel Medya İçin Olanaklar. Yeni İletişim Teknolojileri ve Medya içinde. (55-85). Sevda Alankuş (der.).İstanbul: IPS.
• ATAMAN, Ceren (2007). Seyahat Acenta Yöneticisi Bakış Açısıyla İnternet Üzerinden Pazarlamanın Üstün, Zayıf Yanları ve Bunlara Yönelik Stratejiler: İzmir İli Uygulaması. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• ALAGOZ, S. Murat ve HEKİMOĞLU, Haluk (2012). A study on tam: analysis of customer attitudes in online ood ordering system. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 62, p. 1138 – 1143
• AYDOĞAN, Aylin ve BAŞARAN, Funda (2012). Yeni Medyayı Alternatif Medya Bağlamında Anlamak. Alternatif Medya Alternatif Gazetecilik içinde. (213-246). Konya: Literatürk
• AYDOĞAN, Filiz ve KIRIK, A. Murat (2012). Alternatif Medya Olarak Yeni Medya. Akdeniz İletişim-Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, sayı: 18, s. 58-70.
• BOZDOĞAN, Meral (2012). Turizm İşletmelerinde E-Ticaret: Yemeksepeti.com Üzerinde Satış Yapan Yiyecek-İçecek İşletmelerinde Bir İnceleme: Konya İli Örneği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
• BRİGGS, Asa ve BURKE, Peter (2004). Medyanın Toplumsal Tarihi. (çev: İbrahim Şener). İstanbul. İzdüşüm.
• BAHAR, Belgin (2015). Elektronik Ağızdan Ağıza İletişimin Tüketici Satın Alma Kararlarına Etkisi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt: 52 Sayı: 609, s. 63-72. BEĞDEŞ, R. Nur (2020). E-Hizmet Telafi Kalitesinin, Tüketicinin Online (Çevrimiçi) Sahte Yorum Yapma Eğilimine Etkisinde Etik Algılamaların Aracı Rolü. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale.
• BİLİN, Yasin; BAŞODA, Alaattin; ÖZER, Özgür (2013) Elektronik Tüketici Yorumlarının Nitel Çözümlemesi ve Pazarlama Bilgi Aracı Olarak Kullanımı: Tatil Otellerine Yönelik Bir Uygulama. Erciyes Üniversitesi Türken-Tuncer Hasçalık Turizm Fakültesi 14. Ulusal Turizm Kongresi 05-08 Aralık 2013 (387-407). Kayseri.
• ÇELTEK, Evrim ve BOZDOĞAN Meral (2013). Turizm İşletmelerinde E-Ticaret: yemeksepeti.com’da Satış Yapan Yiyecek-İçecek İşletmelerinin İncelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(3), s. 611-643.
• ÇUHADAR, Murat; ÖZKAN, Abdullah; ÇAYLIKOCA, Alparslan (2017). Yiyecek İçecek İşletmelerine Yönelik Çevrimiçi Müşteri Değerlendirmelerinin İncelenmesi: Isparta İli Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, yıl: 2017/4, sayı: 29, s. 33-48.
• ERDOĞAN, İrfan (2005). İletişimi Anlamak. (2. Baskı). Ankara: Erk.
• FRONZA Ilenia; JANES, Andrea; SİLLİTTİ Alberto; SUCCİ, Giancarlo ve TRBESCHİ Stefano (2013, May). Cooperation wordle using pre-attentive processing techniques. In 2013 6th International Workshop on Cooperative and Human Aspects of Software Engineering (CHASE) (pp. 57-64). IEEE, San Francisco, CA, USA.
• FUCHS, Christian (2016). Sosyal Medya Eleştirel Bir Giriş. (çev: Diyar Saraçoğlu-İlker Kalaycı). Ankara: NotaBene Yayınları.
• GERAY, Haluk (2003). İletişim ve Teknoloji Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya Politikaları. Ankara: Ütopya.
• GÜMÜLÜ, Erdoğan ve BÜYÜKER İŞLER, Didar (2019). Sosyal Medya Bağlantılı Puanlama Sistemi ve Tüketici Davranışına Etkisi: Butik Oteller Üzerine Bir Uygulama. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, cilt: 7, sayı: 18, s. 72-106.
• GÜZELCİK URAL, Ebru (2011). Teknolojinin Etkileri ve Halkla İlişkiler: Eleştirel Bir Yaklaşım. İletişim ve Teknoloji içinde.(50-83). (Editör) Zeliha Hepkon. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• GÖRAL, Ramazan (2015). E-WOM’a Dayalı Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri İle En Uygun Otelin Belirlenmesi ve Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: 33, s. 1-17.
• HEPKON, Zeliha (2011). “Yeni İletişim Teknolojileri” Tartışmalarının “Yeni” Olmayan Boyutu: Teknolojik Determinizm. İletişim ve Teknoloji içinde. (121-141). (editör) Zeliha Hepkon. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• Jenkins, Henry (2006). Convergence Culture: Where Old and New Media Collide. Newyork: Newyork University Press.
• HALVEY, Martin ve KEANE, T. Mark (2007). An assessment of tag presentation techniques. Conference: Proceedings of the 16th International Conference on World Wide Web, WWW 2007, Banff, Alberta, Canada, May 8-12, 2007.
• KABAKÇI, Işıl ve ODABAŞI H. Ferhan (2004). Teknolojiyi Kullanmak ve Teknogerçekçi Olabilmek. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt:4, sayı: 1, s. 19-27.
• KILIÇALP, Miray ve ÖZDOĞAN, O. Nuri (2019). Paket Yemek Siparişlerinde Çevrimiçi Aracı Kullanan Tüketici Davranışlarının Genişletilmiş Teknoloji Kabul Modeliyle Araştırılması. International Journal of Contemporary Tourism Research, Vol 3: No: 2, s. 148-163.
• KILIÇBAY, Barış (2005). Bir Teknoloji Söyleminden Parçalar: Enformasyon ve İletişim Teknoloji Kuramlarına Tarihsel Bakış. İnternet, Toplum, Kültür içinde. (15-32).(Derleyenler) Mutlu Binark-Barış Kılıçbay Ankara: Epos Yayınları.
• LAUGHEY, Dan (2010). Medya Çalışmaları Teoriler ve Yaklaşımlar. (çev. Ali Toprak). İstanbul: Kalkedon.
• MONAVİCH, Lev (2001). The Language of New Media. Cambridge: MIT Press.
• MCNAUGHT, Carmel ve LAM Paul (2010). Using Wordle as a supplementary research tool. The qualitative report, 15(3), p. 630-643.
• O’ REİLLY, Tim (2007). What Is Web 2.0: Design Patterns and Business Models for Next Generation of Software. MPRA Paper No. 4578, posted 07, p. 17-37.
• ÖZDEMİR, Akın (2017). Tüketim Toplumunda Müşteri Memnuniyeti ve Çalışanların İş Güvenliği: Moto-Kuryeler Üzerine Bir Alan Araştırması. Sakarya Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Seçme Yazılar içinde. (249-268) (editör) Doç. Dr. M. Çağlar Özdemir. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• ÖZEL, Sedat (2012). “Yeni Medya”nın Temelleri Üzerine Bir Tartışma. Online Academic Journal of Information Technology, Cilt: 3 - Sayı: 7, s. 29-45.
• PARK, Do-Hyung; LEE, Jumin ve HAN Ingoo (2007). The Effect of On-Line Consumer Reviews on Consumer Purchasing Intention: The Moderating Role of Involvement. International Journal of Electronic Commerce, Vol: 11, No: 4, p. 124-148.
• SANLAV, Ümit (2014). Sosyal Medya Savaşları. İstanbul: Hayat Yayın Grubu.
• TAŞBAŞ USTAOĞLU, Esra (2019). İnsan Robot Etkileşimi Konusunu Kelime Bulutu Analizi ile Kavramsallaştırma. Econder International Academic Journal, 3 (2), s. 221-239.
• TİMİSİ Nilüfer (2003). Yeni İletişim Teknolojileri ve Demokrasi. Ankara: Dost Kitabevi.
• TOMAŞ Melda (2014). Paket Servis Müşterilerinin Sipariş Vermede E-Aracı Kullanma Nedenleri Üzerine Keşifsel Bir Araştırma: yemeksepeti.com Örneği. İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 5(2), s. 29-41.
• TUZCU, Seda (2020). Çevrimiçi Kullanıcı Yorumlarının Duygu Analizi ile Sınıflandırılması. ESTUDAM Bilişim Dergisi Cilt 1, Sayı 2, s. 1-5.
• UÇAR, Mine S.; BAKIRCI, Nadi ve HARMANCI Hande (2006). İstanbul’daki Motosikletli Kuryelerde İş Kazası Niteliğindeki Trafik Kazaları. Türkiye Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Ocak-Şubat-Mart 2006, s. 48-52.
• VİEGAS, Fermanda B, WATTENBERG, Martin ve FEİNBERG, Jonathan (2009). Participatory visualization with wordle . IEEE Transactions on Visualization and Computer Graphics 15(6):1137-1144.
• WANG, Yunhai; CHU, Xiaowei; BAO, Chen; ZHU, Lifeng; DEUSSEN, Oliver; CHEN, Baoquan ve Sedlmair, Michael (2017). Edwordle: Consistency-preserving word cloud editing.IEEE transactions on visualization and computer graphics, 24(1), p. 647-656.
• YILDIRIM, Ozan (2020). Katılımcı Kültürü Eleştirmek: “Dr. Younan Nowzaradan ile İlgili Caps, Tweet ve Ekşi Sözlük Entrylerinin Değerlendirilmesi”. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, ilkbahar-01-13-22.
• YILDIZ, Deniz (2015). Ortaokul Yedinci Sınıf İngilizce Dersinde Okuma Öncesi Etkinliklerde Sözcük Bulutu Kullanımının Kelime Öğrenmeye Etkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Afyon.
• YOO, C WOO; Kim, Y. Jin; SANDERS, G. Lawrence (2015). The impact of interactivity of electronic word of mouth systems and E-Quality on decision support in the context of the e- marketplace, Information and Management, 52(4), p. 496-505.
• https://www.sondakika.com/haber/haber-haberler-motosikletli-kuryelerden-eylem-hiz-puanlamasi-14449741/ Erişim Tarihi: 11.10.2021