ELEŞTİREL SÖYLEM ÇERÇEVESİ: DOKTORA ŞİDDET HABERLERİNİN TEUN ADRİAN VAN DİJK’IN YAKLAŞIMIYLA ÇÖZÜMLENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 3, 1150 - 1176, 30.09.2024

Ömer Özer , Özlem Doruk Şahin

https://doi.org/10.19145/e-gifder.1507645

Öz

Bu çalışmada eleştirel söylem çözümlemesinin öncülerinden Teun Adrian van Dijk’ın sosyobilişsel yaklaşımıyla, Sabah ve Sözcü gazetelerinde 2023’te yayımlanan ve doktora şiddet içeren haberler incelenmiştir. Çalışma, Türkiye’de van Dijk merkezli eleştirel söylem çözümlemesi çalışmalarında karşılaşılan eksikliklere karşı doğru bir kuramsal temel ve çözümleme vaat etmektedir. Bu çerçevede çalışmada temel amaç “doktora şiddet haberlerini eleştirel söylem çözümlemesiyle doğru biçimde ele almak ve söylemde yapılan ideolojik üretimi ortaya koymak” olarak benimsenmiştir. Çalışmanın kuramsal temelinde Teun Adrian van Dijk’ın yaklaşımındaki bazı kavramlara yer verilmiş ve yöntemde onun şeması ile çözümleme gerçekleştirilmiştir. Bulgular van Dijk’ı doğrularken, Sabah ve Sözcü’nün hemen hemen aynı sunumda birleştiklerini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Teun Adrian van Dijk, Eleştirel söylem çözümlemesi, Sosyo-bilişsel yaklaşım, doktora şiddet haberleri.

Kaynakça

• ALPTEKİN, Uygar (2019). Türkiye sağlık sisteminin yeniden yapılandırılması: Neoliberal politikaların etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. BÜYÜKKANTARCIOĞLU, Nalan (2012). Söylem incelemelerinde eleştirel dilbilimsel boyut: eleştirel söylem çözümlemesi ve ötesi. Ö. Özer (Ed.), Haberi Eleştirmek: Araştırma Alanlarına Göre Eleştirel Haber Çalışmaları içinde (s. 161-198). Ankara: Literatürk Yayınları. ÇINARLI, İnci ve YÜCEL, Halime (2013). Sağlık iletişiminin bakış açısı ile Türkiye’de sağlık işyeri ortamında sağlık çalışanlarına yönelik şiddet. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 3 (Melike Batur Yamaner Özel Sayısı), 32-51. DORUK, Özlem (2013). Disiplin toplumu ve haber söylemi: Gökkuşağı Derneği’nce yapılması planlanan yürüyüşün engellemesine ilişkin haberlerin çözümlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 2(1), 106-132.