SERİYAL KORKU FİLMLERİNDEKİ TEOLOJİK İKONLARIN GÖSTERGEBİLİMSEL ANALİZİ: ‘SİCCİN 6’ VE ‘DABBE 4’ FİLMLERİ ÖRNEKLERİ İLE

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 27 - 55, 31.12.2023

Harun Furkan Yağbasan , Kübra Yıldırım

https://doi.org/10.53495/e-kiad.1370472

Öz

Korku, şüphesiz tüm canlıların temel hislerinden biridir. Dolayısıyla bireyin yaşamının muhtelif dönemlerinde sıra dışı bu duygularla karşılaşması mümkündür. İnsan yaşamına dair pek çok his ve duygunun sinema ve televizyon dizilerine konu edinildiği veya odağa alındığı gibi izleyiciler tarafından değer atfedilen ‘korku’ temasının da etkin bir yere sahip olduğu söylenebilir. Bu bağlamda Türkiye’de özellikle 2000’li yılların başlarından itibaren Türk korku filmlerinde de kayda değer bir artışın olduğu gözlemlenmektedir. Egzotik veya gizemli olana duyulan ilgi esas alındığında Türk korku sinemasının da bu temel parametreler üzerine oturtulduğu söylenebilir. Özellikle teolojik temaya dayalı üretilen Türk korku filmlerinde; inanışlar, teolojik ve kültürel kodlar ile korku ögelerinin bir arada ve karma bir biçimde aktarılmaya çalışılarak izleyicide ilgi uyandırılmaya çalışıldığı gözlemlenmektedir. Araştırmanın amacı; son zamanlarda gösterime giren seriyal korku filmlerinde yer alan teolojik ikonların göstergebilimsel analizini gerçekleştirebilmektir. Çalışmada Türk korku filmlerinde yer alan ikonların kültür ve kutsal kitap arasındaki korelasyonunu saptamak amacıyla iki yerli film örneklem olarak seçilmiştir. Bu bağlamda 2013 yılında gösterime giren ‘Dabbe 4’ ve 2019 yılında gösterime giren ‘Siccin 6’ filmleri göstergebilimsel yöntem ile analiz edilmeye ve Türk seriyal korku filmlerindeki teolojik ikonlar açığa çıkarılmaya çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda teolojik ikonların kültürden bağımsız olmadığı, kültürden yararlandığı görülmüştür. Dikkat çeken diğer bir husus ise filmlerde yer alan kadın karakterlerin hem kötülüğün temsili hem de kötülüğe maruz kalan şeklinde sunulmasıdır.

Anahtar Kelimeler

sinema, korku filmleri, seriyal, teoloji, ikon, göstergebilim

Kaynakça

• Abisel N. (1995). Popüler Sinema ve Türler. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Akkuş M. (2013). Ateş ve Ocak Kültünün Anadolu’ da Yaygınlaşmasında Moğolların Etkisi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (68), 15-32.
• Aksoy A. R. (2021). Şeytanın Avukatı ve Goethe’nın Faustus Adlı Yapıtlarında Geçen Şeytan Temasının Anametinsellik Açısından Karşılaştırmalı İncelenmesi/A Comparative Study on the Devil Theme in ‘The Devil’s Advocate’ and ‘Faustus’ By Goethe Within the Framework of Hypertextuality. Turkish Academic Research Review, 6 (3), 903-919. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tarr/issue/64962/972528.
• Alp K. Ö & Mutlu S. (2021). Şaman Sembollerinin İşlev ve Anlam Kodları. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 14 (35): 1008-1028, DOI: 10.12981/mahder.952096.
• Altunsu S. Ö. (2016). Dindarlığın Ölçülebilirliği Üzerine Geliştirilen Dindarlık Ölçekleri. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (36): 557-578, DOI: 10.21497/sefad.285505.
• Arslan M. (2003). Popüler Dindarlık Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi III, (1), 97-116.
• Aytekin M. (2013). Korku Sinemasında Türler. Atatürk İletişim Dergisi, (5), 63-84.
• Battal E. (2023). Hıristiyan Şeytan Algısının Filmlerdeki Yansıması: Amerika ve Avrupa Sineması Örneği. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 23 (1), 1-27, https://doi.org/10.33415/daad.1199523.
• Baynal F. (2015). Yetişkinlerde Dindarlık ve Ruh Sağlığı İlişkisinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 206-231, DOI: 10.15869/itobiad.96269.
• Bilgin A. (2014). Din, Dindar, Dindarlık: Özeleştirel Bir Değerlendirme. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (2), 75-84.
• Çıblak N. (2004). Halk Kültüründe Nazar, Nazarlık İnancı ve Bunlara Bağlı Uygulamalar. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, (15), 103-125.
• Dönmez H. M. (2018). Türk Korku Sinemasında Sembollerin İncelenmesi ve Hasan Karacadağ Sineması. İstanbul Gelişim Üniversitesi Yeni Medya İletişim ve Habercilik Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Erkan E. (2019). Popüler Dinin Yeniden Üretilmesinde ve Yaygınlaştırılmasında Türk Korku Sineması. Bilimname, 2019 (37), 407-429, DOI: 10.28949/bilimname.472710.
• Gökbel A. (1996). Anadolu’da Yaşayan Halk İnanışlarından Çaput Bağlama ve Nazar. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (1), 173-186.
• Kızıl H. (2018). İşlevleri Açısından Dini Sembol. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 30-42. Koyuncu O. A. (2015). Geleneksel Anadolu Halı ve Kilimlerinde Nazar İnancı: Muska Yanışı. Turkish Studies (Elektronik), 10 (8), 1659- 1676.
• Mehmedoğlu, A. U. (2013). Din, Dindarlık ve Değerler. İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 173-189. Önder M. ve Bulut H. (2013). Temel Dini Değerler ve Değerler Eğitimi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (1): 15-32.
• Özpay O. (2019). Türk Korku Sinemasına Panoramik Bir Bakış ve İdeolojik İzdüşümleri. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (AKİL) Aralık (32), 551-567.
• Sipahi A. (2006). Türk Halk İnançlarında Büyü ve Büyü ile İlgili Uygulamalar. Ankara Üniversitesi Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Şimşek G. (2008). Türk Sinemasında Büyü Kavramının Temsili ve Büyü Filminin Görüntü Göstergelerinin Çözümlemesi. İstanbul Kültür Üniversitesi İletişim Tasarımı Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Tosun A. F. (2017). 2000’li Yıllardan Günümüze Türk Sinemasında Şiddet İçerikli Korku Filmlerinin Zihinsel – Kültürel Arka Planı. Kesit Akademi Dergisi, (9), 333-344, Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/kesitakademi/issue/59837/864667.
• Tutar C. (2015). Türk Korku Sinemasının Yapısal Engelleri: Sosyo- Kültürel Bir Bakış. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 3 (2), 248-274.
• Türkel E. ve Kasap F. (2014). Türk Sineması’nda Korku: 2000 Sonrası Türk Korku Sineması’nda Dinsel Motifler Üzerine Bir İnceleme ve Yaratım Sorunları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (32): 711-721.
• Türker R. (2008). Anadolu ve Türk İnanışları’ na Ait Ögelerin, Son Dönem Türk Korku Sineması’nda Hikâye Olarak Kullanılması, Alkarısı İnancı. Marmara Üniversitesi Sinema - Tv Anasanat Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Uçar H. (2020). Bir Kültün Özellikleri: Türklerde Su Kültü. Kültür Araştırmaları Dergisi, (7), 24-47, DOI Number, 10.46250/kulturder.779430.
• Yaldız T. (2016). Avrupa ve Türkiye’de Korku Sineması İmgelerinin Kültürel ve Tematik Analizi. Trakya Üniversitesi Görsel Kültür Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Yılmaz Ç. G. (2022). İslamiyet’te Buhur Geleneği ve İran Üretimi Seramik Buhurdan Örnekleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (82): 170-190, DOI: 10.32704/erdem.2022.82.170.
• Yurdigül A. & Zinderen İ. E. (2014). Türk Sinemasında Özel Efekt Teknolojileri Aracılığıyla Oluşturulan Korku İkonları. Global Media Journal: Turkish Edition, 5 (9), 372-401.
• Zen K. E. (2021). Tekinsiz Filmler: Alper Mestçi’ nin Gözünden Korku Anlatılarını İzlemek. Hacettepe Üniversitesi Türk Halkbilimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara