HABER61.NET MOBİL HABER SİTESİNİN KULLANILABİLİRLİK ANALİZİ VE ARAYÜZ PROTOTİP ÖNERİSİ

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 68 - 110, 30.06.2025

Gamze Keskin

https://doi.org/10.53495/e-kiad.1681358

Öz

İletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler sonucunda zaman ve mekândan bağımsız olarak habere erişim olanağı sunan mobil cihazların kullanımı giderek yaygınlaşmıştır. Etkileşimli yapısıyla haber üretimi ve sunumunda önemli değişiklikleri beraberinde getiren mobil cihazlar, kullanıcıların haberle etkileşimi, alışkanlıkları ve deneyimleri üzerinde de etkili olmuştur. Bu durumda daha iyi bir kullanım deneyiminin sağlanması için mobil cihazlarda görüntülenen web sitelerin kullanılabilirliği konusu önem kazanmaktadır. Kullanılabilirlik, mobil cihazlarda görüntülenen web sitelerde kullanıcıların gerçekleştirmek istediği eylemleri tasarım ve kullanılabilirlik engelleriyle karşılaşmadan yerine getirebilmesine olanak sağlayarak daha iyi bir deneyim sunmasına yardımcı olmaktadır. Web sitelerin mobil cihazlarla uyumu ve arayüz tasarımlarının standartlaştırılamaması gibi unsurlar web sitelerde kullanılabilirlik sorunlarına neden olmaktadır. Bu çalışmada, Trabzon’ da en çok ziyaret edilen Haber61.net haber sitesinin mobil arayüz tasarımındaki kullanılabilirlik sorunlarının tespit edilmesi ve söz konusu sorunların revize edilerek yeni bir arayüz önerisi sunulması amaçlanmıştır. Haber61.net haber sitesinin mobil arayüz tasarımının kullanılabilirliğini değerlendirmeyi amaçlayan bu çalışmada nitel yönteme dayalı Sezgisel Analiz modelinden yararlanılmıştır. Kullanılabilirlik analizlerinde yararlanılabilecek çeşitli sayıda kriter ve ilke olmasına karşın, arayüz tasarım sürecinde temel kararlar alma ve arayüz problemlerinin tespitinde pratik ve kapsayıcı nitelikte olan Nielsen’ in Sezgisel Yöntem ilkeleri tercih edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda Haber61.net mobil haber sitesinde çeşitli kullanılabilirlik sorunları tespit edilmiştir. Haber edinimi ve etkileşimini sınırlayan arayüz tasarım sorunlarının, kullanıcıların haber sitesinde hedefledikleri amaçları gerçekleştirirken gösterdikleri verimlilik, etkililik ve memnuniyetlerini olumsuz yönde etkileyerek kullanılabilirlik problemlerini beraberinde getirdiği görülmektedir. Kullanılabilirlik testiyle belirlenen sorunların kullanıcıların deneyimini iyileştirecek şekilde yeniden ele alınması bakımından örnek niteliğinde olan bu çalışmada, kullanılabilirlik çalışmalarının geliştirilmesine katkı sağlayabilecek çeşitli öneriler getirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

kullanılabilirlik , mobil arayüz tasarımı , haber sitesi , etkileşim tasarımı

USABİLİTY ANALYSİS OF HABER61.NET MOBİLE NEWS WEBSİTE AND INTERFACE PROTOTYPE PROPOSAL

Öz

As a result of the developments in communication technologies, the use of mobile devices that provide access to news regardless of time and space has become increasingly widespread. Mobile devices, which have brought significant changes in news production and presentation with their interactive structure, have also had an impact on users' interaction with news, their habits and experiences. In this case, the usability of websites viewed on mobile devices gains importance in order to provide a better user experience. Usability helps to provide a better experience by enabling users to fulfill the actions they want to perform on websites viewed on mobile devices without encountering design and usability obstacles. Factors such as the compatibility of websites with mobile devices and the lack of standardization of interface designs cause usability problems in websites. In this study, it is aimed to determine the usability problems in the mobile interface design of Haber61.net news site, which is the most visited news site in Trabzon, and to present a new interface proposal by revising these problems. In this study, which aims to evaluate the usability of the mobile interface design of Haber61.net news website, the Heuristic Analysis model based on qualitative method was utilized. Although there are various criteria and principles that can be used in usability analysis, Nielsen's Heuristic Method principles, which are practical and inclusive in making basic decisions in the interface design process and identifying interface problems, were preferred. In line with the findings, various usability problems were identified in Haber61.net mobile news site. It is seen that interface design problems that limit news acquisition and interaction bring usability problems by negatively affecting the efficiency, effectiveness and satisfaction of users while realizing their goals on the news site. In this study, which is exemplary in terms of reconsidering the problems identified by usability testing in a way to improve the users' experience, various suggestions that can contribute to the development of usability studies have been tried to be put forward.

Anahtar Kelimeler

usability , mobile interface design , news website , interaction design

Kaynakça

• Adipat, B., & Zhang, D. (2005). Interface Design for Mobile Applications. AMCIS 2005 Proceedings (s. 2281-2290). Association for Information Systems.
• Akyol, G. (2014). Mobil Uygulama Arayüzlerinin İncelenmesi Üzerine Bir Çalışma. 2. International Symposıum on Innovative Technologies in Engineering and Science, 530-539.
• Ardıç, B., & Göktürk, M. (2009). Kullanılabilir Uygulama Programlama Arayüzleri. Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu, 91-97.
• Coursaris, C. K., & Kim, D. (2007). A Research Agenda for Mobile Usability. Extended Abstracts Proceedings of the 2007 Conference on Human Factors in Computing Systems (s. 2345-2350). California: CHI 2007 doi:10.1145/1240866.1241005.
• Çatal, D., & Kürşad, D. (2015). Duyarlı Web Tasarımı. Art-E Sanat Dergisi, 8(15), 95-109. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/193488.
• Çağıltay, K. (2018). İnsan – Bilgisayar Etkileşimi ve Kullanılabilirlik Mühendisliği Araştırma Örnekleri – Veri Toplama Araçları ISO 9241 Standartları Çerçevesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Çeçen, F. (2019). Haber Sitelerinin Akıllı Telefonlarda Görüntülenen Sayfalarında Kullanıcı Deneyimi Tasarımının İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi: (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/141902/yokAcikBilim_10280003.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• Çıplak, Z. (2023). Respopnsive Web Design İlkleri ve Pratik İpuçları. https://medium.com/@zeynepciplaak/responsive-web-design-i̇lkeleri-ve-pratik-i̇puçları-fb13b7df03f4 adresinden alındı
• Dinç, O. (2018). Mobil Uyumlu Web Site Arayüzlerinde Kullanılabilirlik. Işık Üniversitesi: (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/94084.
• Dix, A., Finlay, J., Abowd, G. D., & Beale, R. (2004). Human-Computer Interaction . Harlow, England: Pearson Education Limited.
• Dumont, S. (2021). The Different Betweeb UX and UI, acording to designer and Maze CEO. Maze: https://maze.co/blog/ui-vs-ux/ adresinden alındı
• Ercan, M., & Tiryakioğlu, F. (2020). Hürriyet Mobil Haber Sitesinin Kullanıcı Deneyim Tasarımı Bağlamında İncelenmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 10(2), 270-300. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1417960.
• Fessenden, T. (2021). Aesthetic and Minimalist Design (Usability Heuristic #8). Aesthetic and Minimalist Design (Usability Heuristic #8): https://www.nngroup.com/articles/aesthetic-minimalist-design/ adresinden alındı
• Firtman, M. (2013). Programming the Mobile Web, 2nd Edition. United States of America: O'Reilly Media, Inc.
• Gibbs, S. (2016, Kasım 2). Mobile Web Browsing Overtakes Desktop for the First Time. The Guardian Erişim adresi: https://www.theguardian.com/technology/2016/nov/02/mobile-web-browsing-desktop-smartphones-tablets adresinden alındı
• Jeong, W., & Han, J. (2012). Usability study on newspaper mobile websites. OCLC Systems & Services: International digital library perspectives, 28(4), s. 180-198. doi: 10.1108/10650751211279120.
• Kalafatoğlu, Ş. T. (2017). Web Sitelerinin Kullanılabilirlik Özelliği: Kavramsal Açıklamalar, Kuramsal Çalışmalar ve Kullanılabilirliği Değerlendirme Yöntemleri. A. M. Kırık içinde, Medya Çağında İletişim (s. 205) içinde. Konya: Çizgi Kitabevi.
• KAMİS. (t.y.). Kullanılabilirlik Testleri ve Uygulamaları. Kamu İnternet Siteleri Rehberi. Erişim adresi: https://bilgem.tubitak.gov.tr/wp-content/uploads/sites/8/Bolum-3-1.pdf.
• Keş, Y. (2009). Elektronik Yayıncılık ve Web Tasarım. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Kim, S., & Zeelim-Hovav, A. (2011). The impact of smart phone usability on group task performance in a university environment: media synchronicity perspective. International Conference on Information Resources Management (CONF-IRM). Seul.
• Koyuncu Tunç, S. (2019). Elektronik Belge Yönetim Sistemlerinin Kullanılabilirlik ve İnsan – Bilgisayar Etkileşimi Açısından Değerlendirilmesi: Hacettepe Üniversitesi Örneği. (Doktora tezi). Erişim adresi: https://openaccess.hacettepe.edu.tr/handle/11655/8690?locale-attribute=tr.
• Laubheimer, P. (2020). Flexibility and Efficiency of Use (Usability Heuristic #7): https://www.nngroup.com/articles/flexibility-efficiency-heuristic/ adresinden alındı
• Marcotte, E. (2010). Responsive Web Design. A List Apart, Erişim adresi:https://alistapart.com/article/responsive-web-design/.
• Nielsen, J. (1993). Usability Engineering. Boston: Academic Press.
• Nielsen, J. (1994). 10 Usability Heuristics for User Interface Design. https://www.nngroup.com/articles/ten-usability-heuristics/ adresinden alındı
• Nielsen, J., & Molich, R. (1990). Hueristic Evaluation of User Interfaces. CHI '90: Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems (s. 249-256). ACM Press DOI: 10.1145/97243.97281.
• Olson, J. R., & Olson, G. M. (1990). The Growth of Cognitive Modeling in Human-Computer Interaction Since GOMS. Human-Computer Interaction, 5, 221-265. doi: 10.1207/s15327051hci0502&3_4.
• Onay, A. (2018). Haber İçeriklerinde Dijital Dönüşüm-BBC Türkçe İncelemesi. O. Uçak içinde, Dijital Medya ve Gazetecilik içinde (s. 77-89). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Oğuz, A. İ. (2019). Web Arayüz Tasarımlarının Kullanılabilirlik Üzerine Etkisi: Haber Siteleri Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi: (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/307642/yokAcikBilim_10281094.pdf?sequence=-1.
• Pekyazar, A., & Gümüşsoy, Ç. A. (2021). Kullanılabilirlik Sezgiselleri ile Problemlerinin İlişkilendirilmesi: Makine Öğrenmesi Kullanımı. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi (s. 47-52). doi: 10.31590/ejosat.946150.
• Persada, A. G., Pranata, M. W., & Ana, A. A. (2017). Aesthetics of Interaction Design on the Mobile-Based University Website. 2017 International Conference on Electrical Engineering and Computer Science (ICECOS) (s. 137-142). Palembang, Indonesia: IEE. doi: 10.1109/ICECOS.2017.8167120.
• Saran, C. (2023). Habere Maruz Kalmak: Mobil Haber Uygulamalarının Anlık Bildirimleri Üzerine Bir İnceleme. Etkileşim(11), s. 292-315 doi: 10.32739/etkilesim.2023.6.11.198.
• Similarweb. (2025). Mayıs 2025 tarihinde Similarweb: https://pro.similarweb.com/#/digitalsuite/websiteanalysis/overview/website-performanc adresinden alındı
• Somuncu, B., & Aydın, H. (2024). Haber sitelerinin mobil görünümleri: örnek bir inceleme. Yeni Medya Dergisi(18), 188-211 DOI: https://doi.org/10.55609/yenimedya.1453218.
• Tunalı, E. (2016). Resonant Field: A Critical Analysis of User Interface Design in Digital Media. ProQuest Dissertations and Theses veri tabanından erişildi.
• UXPin. (t.y.). Aralık 2023 tarihinde Mobile UI – What it is & How to Ace Mobile App Design: https://www.uxpin.com/studio/blog/what-is-mobile-ui/ adresinden alındı
• We Are Social. (2025). Digital 2025 Global Overview Report. We Are Social: https://wearesocial.com/wp-content/uploads/2025/02/GDR-2025-v2.pdf adresinden alındı
• We Are Social. (2025). Türkiye Dijital 2025: Türkiye'nin Nüfus, İnternet, Sosyal Medya, Mobil, E-Ticaret ve Dijital Pazarlama Göstergeleri. İnternet Araştırmaları Koordinatörlüğü web sayfasından erişildi: https://datareportal-com.translate.goog/reports/digital-2025-turkey?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=tc.
• Web FX. (t.y.). Duyarlı Tasarım Neden Bu Kadar Önemlidir?: https://www-webfx-com.translate.goog/web-design/learn/why-responsive-design-important/?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=tc adresinden alındı
• Yu, N., & Kong, J. (2016). User experience with web browsing on small screens:Experimental investigations of mobile-page interfacedesign and homepage design for news websites. Information Sciences(330), 427-443 DOI: 10.1016/j.ins.2015.06.004.