DÖVİZ KURU REJİMİ TERCİHİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK YAKLAŞIMLAR

Yıl 2007, Cilt: 7 Sayı: 2, 691 - 706, 01.10.2007

Oğuzhan Altay

Öz

Uluslararası parasal düzen son on yıldır dramatik bir dönüĢüm yaĢamıĢtır. IMF
üyesi ülkelerin çoğunluğu döviz kuru tercihlerini doksanlı yılların baĢlarında ara
rejimde sürdürürken, eğilim günümüzde köĢe çözümlerine doğru değiĢmiĢtir. Bu
dağılımın, IMF üye sayısının tam olarak ve üye olmayan diğer ülkelerin dikkate
alınmamasından kaynaklandığı ileri sürülürken, geliĢmekte olan ülkelerin karma
(ara) rejimleri terk ederek köĢe çözümlerine yöneldiği tezi değiĢik yazarlarca
kabul edilmemektedir.
Ülkelerin döviz kuru tercihlerinde genelde üç eğilimden söz edilmektedir:
 Artan esnekliğe doğru bir tercih,
 Azalan esnekliğe doğru bir tercih ki bunlar ulusal paraların ortadan
kalkmasını da kapsayan tercihler,
 Ġlk iki görüĢü kapsayan ara rejimlerin sürdürülemez olduğu tercih.
 Tercihler veya çözümlemeler arasındaki avantaj ile dezavantajları
yaratan unsurlar;
 Optimum döviz kuru rejimi tercihinin ilgili ülkenin ve zamanın
koĢullarına bağlı olması,
 Sermaye akımlarının büyüklüğü,
 Optimum para alanı veya coğrafik alan Ģeklinde sıralanmaktadır.
Ülkelerin resmi olarak ilan ettikleri kur rejimi ile fiili kur rejimleri arasında
farklılıklar ortaya çıkabilmektedir. Bu farklılık, ülkelerin hangi döviz kuru rejimine
dahil edilmesi gerektiği konusunda güçlükler çıkarmaktadır. Ülke ekonomilerinin
büyüklüğü, uluslararası sermaye hareketliliğinin ilgili ülkeye yöneliminde döviz
kurlarının yönetimi, özellikle sürünen veya gözetimli kur bantlarında ayrı bir
önem kazanmaktadır. Döviz kurunu belirlemeye ve açıklamaya yönelik ilgili literatürde öne çıkan teorik
görüĢlerin incelendiği bu araĢtırma, farklı iktisatçıların görüĢlerinin tartıĢılmasını
hedeflemektedir

Anahtar Kelimeler

Döviz Kuru, İki Kutup Görüşü, İmkansız Üçleme, Optimal Para Alanı, Dalgalanma Korkusu

APPROCHES TO DETERMINES THE CHOICE OF FOREIGN EXCHANGE REGIME

Öz

International monetary order has gone through a dramatical transformation
within the past ten years, and, while at the beginning of the 1990s most
member countries of IMF have been implementing the intermediate regimes
(soft pegs), nowadays there is a trend towards the corner solutions (hard pegs
and floating regimes). However, it has been suggested that these figures may
not represent the truth because; they represent only IMF member countries, but
not the all countries. Therefore, the thesis that many of the countries have
given up intermediate regimes in preference for corner solutions is not
accepted by some economists.
At present, the following choices appear to be likely for the choice of foreign
exchange regimes:
 A choice towards increasing flexibility.
 A choice towards decreasing flexibility, which also include giving up
national currencies.
 The view that intermediate regimes are unsustainable.
 Factors creating advantages and disadvantages between the choices
and the solutions can be listed as follows;
 The choice of optimum foreign exchange rate regime is dependent on
the conditions of the relevant country and the relevant era
 The size of the capital flows
 Optimum currency or geographical area
There can be a discrepancies between de jure and de facto exchange rate
regimes. These diiscrepancies would create difficulties in deciding in which
exchange rate regime a particular country should be included. On the other
hand, the size of the economy and the management of foreign exchange rate
under the existence of international capital flows gains signifcance, particularly
in crawling band and managed floating regimes.
In this paper we aim to discuss the choice of exchange rate regime both
theoratically and by considering actual country experiences.

Anahtar Kelimeler

Exchange Rate, Bipolar View, Impossible Trinity, Optimal Currency Area, Fear of Floating

Kaynakça

• BOFINGER, P. ve WOLLMERSHAESER, T. (2001): “Managed Floating: Understanding The New International Monetary Order”, Centre for Economic Policy Research, www.cepr.org/pubs/dps/DP3064.asp.
• CALVO, G. ve CARMEN, M. (2000): “Fear of Floating”, http:/www.bsos.umd.edu/econ/ciecrp11.pdf.
• ÇOLAK, Ö.F., TOGAY, S. (1998): “Currency Board: Para Arzının Kontrolüne ĠliĢkin Monetarist Bir YaklaĢım”, Finansal Piyasalar ve Para Politikası, GeniĢletilmiĢ 2. Baskı, Gazi Kitapevi, Ankara.
• FISHER, S. (2001): “Exchange Rate Regimes: Is the bipolar View Correct?”, American Economic Association Konferans Tebliği, http:/ www.ımf.org/external/np/speeches/2001/010601a.pdf .
• FRANKEL, J. A. (1999): “No Sıngle Currency Regime Is Right For All Countries or at All Times”, NBER Working Papers No 7338, http://www.nber.org/papers/w7338.
• FRANKEL, J. A. (2002): “Experience of and lessons fram Exchange Rate Regimes in Emerging Economies”, Background Paper for Study an Monetary and Financial Cooperation in East Asia.
• GÜRAN, N. (1987): “Döviz Kuru Sistemleri ve Ekonomik Denge”, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, Ġzmir. IMF, (2006): Annual Report. Washıngton DC.
• PLIHON, D.(tarihsiz): “Döviz Kurları (Les Taux de Change)”, Fransızca’dan çeviri, Mehmet Bolak, Haluk Levent, Ertuğrul Tokdemir, ĠletiĢim Yayınları, Ġstanbul.
• SEYĠDOĞLU, H. (2001): “Uluslararası Finans”, GeliĢtirilmiĢ 3. Baskı, Güzem Yayınları Ġstanbul.
• WILLIAMSON, J.(1998): “Crawling Bands or Monitoring Bands: How to Manage Exchange Rate in a World of Capital Mobility”, International Finance, 1:1.