Ekonomik ve Politik Faktörlerin İnsani Gelişmişlik Üzerindeki Etkileri

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 3, 21 - 35, 27.09.2019

Abdullah Özdemir Mehmet Salihoğlu

Öz

Ülkelerin refah düzeylerinin belirlenmesinde çok farklı makroekonomik değişkenler kullanılmaktadır. Söz konusu endeksler kullanılırken ekonomik, politik ve sosyo-
ekonomik faktörlerin göz önünde bulundurulması önem taşımaktadır. Bu göstergeler; insani gelişmişlik endeksi, enflasyon ve işsizlik oranlarını bir arada
barındıran hoşnutsuzluk endeksi, ülkelerin genel ekonomik yapılarındaki serbestliklerini gösteren ekonomik özgürlük endeksi, politikalarındaki değişmelerin
etkilerini gösteren politik özgürlük endeksi olarak ifade edilebilir. Bu çalışmanın temel amacı, hoşnutsuzluk endeksi, politik istikrar, ekonomik
özgürlük, küresel barış ve yaşam memnuniyetlerinin insani gelişmeyle nasıl bir ilişki içinde olduğunu ortaya koymaya yöneliktir. Bu amaçla çalışmada öncelikle söz
konusu endeksler açıklanmıştır. Çalışmanın analiz kısmında ekonomik ve politik faktörler ile insani gelişmişlik arasında nasıl bir ilişkinin olduğu ortaya
konulmasına yönelik olarak Robust yöntemi kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre bağımsız değişkenlerden politik istikrar ve ekonomik özgürlük endeksi iktisadi beklentilere uygun sonuç vermiştir. Analizde yer alan küresel barış ve yaşam memnuniyeti endeksleri, bağımlı değişken olan insani gelişmişlik endeksi ile negatif
yönlü bir ilişki olduğu görülmektedir. Yine analiz sonuçlarına göre teoriyle uyumlu olarak, politik istikrar ve ekonomik özgürlük endekslerindeki olumlu gelişmelerin
insani gelişmeye de olumlu katkı verdikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnsani Gelişme Endeksi, Hoşnutsuzluk Endeksi, Yaşam Memnuniyeti

Kaynakça

• Akçakaya, M. (2009). Türkiye’de bölgesel yoksulluk. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Barro, R. (1999). Reagan vs. Clinton: Who's the economic champ?. Business Week, 22 February.
• Chow, H.P.H. (2005). Life satisfaction among University Students in a Canadian prairie city: A Multivariate analysis. Social Indicators Research, 70, 139-150.
• Cohen, I.K. vd. (2014). Decomposing The misery index: A Dynamic Approach. Cogent Economics and Finance, 2: 991089, 1-8.
• Çondur, F. (2016). Türkiye’de hoşnutsuzluk endeksi parametrelerinin gelişimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30 (5), 1309-1327
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) (2001). Gelir dağılımının iyileştirilmesi ve yoksullukla mücadele özel ihtisas komisyonu raporu. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara.
• Dockery, A. M. (2003). Happiness, Life satisfaction and the role of work: Evidence from two Australian surveys. Paper Presented at 10th National Conference on Unemployment, 10-12 December 2003, Newcastle, UK. http://www. melbourneinstitute.com/hilda/Biblio/wp/Dockery 1 l.pdf.
• Fazlı, Y (2016). Küresel kamusal mallar perspektifinden barış ve kalkınma ilişkisi üzerine ampirik bir analiz. Sosyal Bilimler Dergisi, 48, 68.
• http://hdr.undp.org/en/data adresinden 14.08.2018 tarihinde alındı.
• http://www.tr.undp.org/content/turkey/en/home/presscenter/articles/2018/09/tuerkiye-_nsani-gelime-endeksinde-64--oldu.html adresinden 18.08.2018 tarihinde alındı.
• http://www.fraserinstitute.org/uploadedFiles/fraserca/Content/researchnews/research/publications/economic-freedom-of-the-world-2014.pdf. adresinden 12.08.2018 tarihinde alındı.
• https://data.worldbank.org/indicator/FP.CPI.TOTL.ZG?end=2015&locations=LYSO&start=960&view=chart&year_high_desc=true adresinden 24.08.2019 tarihinde alındı.
• https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS?end=2017&start=2015&view=chart&year_low_desc=false adresinden 07.06.2018 tarihinde alındı.
• https://www.fraserinstitute.org/economicfreedom/dataset?geozone=world&year=2015&page=dataset&min-year=2&max-year=0&filter=0 adresinden 11.11.2018 tarihinde alındı.
• https://newonlinecourses.science.psu.edu/stat501/node/353/ adresinden 09.03.2019 tarihinde alındı.
• http://www.tr.undp.org, adresinden 18.04.2019 tarihinde alındı.
• IEP (2015). Global-Peace-Index-Report 2015, http://economicsandpeace.org/, (Erişim Tarihi: 16.08.2018).
• A. ÖZDEMİR, M.SALİHOĞLU / The Effect of Economic and Political Factors on Human Development International Journal of Economic Studies, September 2019, Vol:5, Issue:3, pp.21-35 35
• IEP (2015). Institute for Economics and Peace (online), http://economicsandpeace.org/, (Erişim Tarihi: 14.08.2018).
• Kaya, A. (2018). Finansal piyasalardaki gelişmelerin insani gelişmişlik üzerine etkisi: Türkiye örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (20). 169-180
• Mıhçı, H., Mıhçı, S. (2003). Türkiye’nin yakın dönemdeki insani gelişme eğilimleri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21 (2), 21-47.
• Oktayer, A. (2010). Türkiye’de bütçe açığı, para arzı ve enflasyon ilişkisi. Maliye Dergisi,158, 431-447.
• Phillips, A.W. (1958). The Relation between unemployment and the rate of change of money Phillips, A.W. (1962). Employment, Inflation and Growth. Economica, 29, 1-16.
• Tunçsiper, B., Biçen, Ö. F. (2014). Ekonomik özgürlükler ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin panel regresyon yöntemiyle incelenmesi , Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Ağustos, 9(2), 25‐ 45.
• UNDP (2015). Human development report, New York. UNDP (2014). World development report 2007/2008, Fighting Climate Change: Human Solidarity in a Divided World Veenhoven, R. (1996). The Study of life satisfaction (Ed.: W.E. Saris, R.Veenhoven, A.C. Scherpenzeel ve B.A. Bunting) Comparative Study of Satisfaction with Life in Europ,.
• Eötvös University Pres. Wage Rates in the United Kingdom, 1861-1957, Economica, 25, 17.
• www.kalkinma.gov.tr adresinden alındı.
• www.tuik.gov.tr adresinden alındı.
• www.worldbank.org adresinden alındı.
• Yenipazarlı, A., (2009). Ekonomik özgürlükler ve ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye üzerine bir zaman serisi analizi, ADÜ SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Aydın.