Vergi Adaletine Etki Eden Unsurlar Üzerine Bir Araştırma: Türkiye Örneği

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 43 - 75, 25.03.2020

Abdurrahman Çat Fatih Yardımcıoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı vergi adaletine etki eden unsurları Türkiye özelinde analiz etmektir. Bir ülkede vergi adaletinin sağlanması hem kamunun ihtiyaç duyduğu kaynak gereksinimin kolayca karşılanabilmesi açısından hem de kanuni zorlama ile insanlardan tahsil edilen vergilerin sosyal huzuru bozmadan tahsil edilebilmesi açısından önemlidir. Türkiye’de vergi adaletine etki eden unsurları analiz etmeye çalışan bu araştırmada diğer çalışmalardan farklı olarak konunun uzmanı ve uygulayıcısı olan akademisyen, bürokrat ve uygulayıcılarla mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Böylece uzmanlar ve uygulayıcılar gözünden Türkiye’de vergi adaletine etki eden unsurları ortaya çıkarılması ve politika yapıcılara öneriler sunulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

vergi, vergi adaleti, vergi yükü

Kaynakça

• Akdoğan, Abdurrahman (2006), Kamu Maliyesi. 11. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Aktan, C.Can (2006), “Vergi Psikolojisinin Temelleri ve Vergi Ahlakı”, http://www.canaktan.org/ekonomi/kamu_maliyesi/vergi-psiko/vergi-psik.pdf
• Ata, Ahmet Yılmaz (2001), Vergi Teorisi Açısından Bir Vergileme İlkesi Olarak Adalet İlkesinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ay Hakkı ve Esra Talaşlı (2008) “Ülkelerin Ekonomik Gelişmişlik Seviyeleri ve Vergi Yapıları Arasındaki İlişkisi”, Maliye Dergisi, Sayı:154, s.135-155.
• Ayas, Işıl (2010) Düz Oranlı Gelir Vergisi Uygulamaları Ve Düz Oranlı Gelir Vergisinde Algılanan Adalet: Ampirik Bir Çalışma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Bay, Hakan ve Ahmet İNNECİ (2017), “Vergi Adaleti Açısından Türkiye’de Ücret Gelirlerinin Vergilendirilmesi”. International Journal of Public Finance, Sayı: 2, s.196-219.
• Bayhanay, Alp (2014) Vergi Harcamaları: Nordik Ülkeleri Ve Türkiye, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Birinci, Nagihan ve Haydar AKYAZI (2017) “Düz Ve Artan Oranlı Kişisel Gelir Vergisi Tarifelerinin Ekonomik Etkileri”. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 13, s.45-60
• Çiçek, Halit (1999), Gelir Oranı Üzerinden Alınan Vergilerde Vergi Oranı-Vergi Hasılatı İlişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı, Ankara.
• Çilingir, Kadir (2009) Düz Oranlı Vergi Sistemi Uygulamaları Ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Bilim Dalı, İstanbul.
• Demir, İhsan Cemil ve Yıldıray GÜLTEN (2013), “Maliye Politikasının Sosyal Amacı Vergi Yükünün Adaletli ve Dengeli Dağılımı Üzerine Türkiye Geneli Anket Çalışması” CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 11, s. 269-286.
• Deyneli, Fatih (2010). “Türkiye’de Adalet Ekonomisinin Karşılaştırmalı Analizi”, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No: 2010/405, Ümit Ofset Matbaacılık, Ankara.
• Edizdoğan, Nihat, Özhan ÇETİNKAYA ve Erhan GÜMÜŞ (2013), Kamu Maliyesi, 5. Baskı, Ekin Yay., Bursa.
• Ekici, Mehmet Sena (2009), “Vergi Gelirlerini Etkileyen Ekonomik Ve Sosyal Faktörler”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 8, s.200-223.
• Erdem, Metin, Doğan ŞENYÜZ ve İsmail TATLIOĞLU (2015), Kamu Maliyesi, 12. Baskı. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Erkin, Gözde (2012), “Artan Oranlılık”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı 3, s. 235-254.
• Gerçek, Adnan (1999) “Abd'de Vergi Reformu Tartışmaları Ve Tek Oranlı Vergi (Flat Tax) Sistemi” D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı: 19, s.125-136.
• Güran, Cahit Mehmet (2004) “Vergilemede Adalet ve Gelir Vergisi Uygulaması”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bililer Fakültesi Dergisi, Sayı: 22, s.223-265.
• Gürdal, Temel (1994) Türkiye’de Ücretlerin Vergilendirilmesinin Vergi Adaleti Açısından Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gürdal, Temel. 2001, Türk Gelir Vergisi Tarifelerinin Rasyonel Vergileme Açısından Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kaya, Feridun (2008) “Tek Oranlı Vergi Sisteminin Ekonomik Etkileri Üzerine Bir Araştırma”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:17, s.88-109.
• Kutluca, Fatma (2013), Türkiye’de Katma Değer Vergisi Uygulamasının Vergi Adaleti Açısından Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Maliye Bakanlığı Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü, Vergi Harcamaları Raporu, (2017).
• Mercan, Saygın (2006), Vergi Adaleti Ve Türk Vergi Sisteminin Vergi Adaleti Açısından Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Nadaroğlu, Halil (1998), Kamu Maliyesi. 10. Baskı, Beta Basım, İstanbul.
• Noyan, Emrah ve Avşargil Nuri (2017) “Türkiye’de 1980 Sonrası Dönemde Uygulanan Dolaylı ve Doğrudan Vergi Politikaları Üzerinden Müşevvik Sorunun Ekonometrik Analizi”. Alanya Akademik Bakış Dergisi, Sayı:1, s.49-59.
• Peran, Tarkan ve İskender Gümüş (2017) “Sosyal Politika Açısından Vergi Adaleti: Kuramsal Bir Tartışma” Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı.6, s.184-191.
• Sevinçhan, Ezgi (2014) Sosyal Devlet İlkesini Gerçekleştimeye Yönelik Vergi Araçları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.
• Soydal, Haldun ve Levent YILMAZ (2014), “Türkiye’de Dolaylı Ve Dolaysız Vergiler Ve Ekonomiye Etkileri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, Sayı: 12, s.295-308.
• Şentürk, Suat Hayri (2006) “Vergilemede Adalet İlkesi Karşısında Düz ve Artan Oranlı Vergiler”, https://www.ceis.org.tr/dergiDocs/makale2.pdf
• Tosuner, Mehmet ve Demir, İhsan Cemil (2007) "Toplumsal Bir Olgu Olarak Vergi Ahlakı". Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 9, s.1-20.
• Türk, İsmail. (1992), Kamu Maliyesi, Turhan Kitabevi., Ankara.
• Türnüklü, Abbas, (2000), “Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Sayı:24, s.543-559.
• Uğurlu, Hümeyra (2013) Vergi Harcaması Uygulamaları Ve Etkilerinin Analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Yeniçeri, Harun (2014), “Ücret Gelirlerinin Vergilendirme Usulleri ve Vergi Adaleti”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 6(2), s.77-85.
• Yıldırım, Ali ve Hasan ŞİMŞEK (2005), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 5.Baskı, Seçkin Yay., Ankara.