Türkiye’deki Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ekonometrik Analizi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 31 - 42, 25.06.2020

Uğur Uyğun Muhammed Emin Durmuş

Öz

Ar-Ge harcamaları sonucunda elde edilen bilgi birikimi ilerleyen zamanlarda gerçekleştirilecek üretimin maliyetini düşürmesi ve artan miktarda çıktı elde edilmesini sağlaması bakımından önem arz etmektedir.Bu çalışmada 1990-2016 yılları arasındaki dönem için Türkiye’deki Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme verileri analize tabi tutulmuştur. Bu amaçla ilk olarak durağanlığın tespit edilebilmesi için serilere Augmented Dickey Fuller(ADF) ve Phillips-Perron(PP) birimkök testleri yapılmıştır. Daha sonra serilere Granger ve Toda-Yamamoto nedensellik testleri uygulanarak değişkenler arası etkileşim tespit edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda Granger nedensellik testine göre ilgili yıllarda her iki değişken arasında da nedensellik ilişkisi tespit edilirken; Toda-Yamamoto nedensellik testine göre ilgili yıllarda sadece ekonomik büyümeden Ar-Ge harcamalarına doğru tek yönlü bir nedenselliğin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

AR-GE Harcamaları, Ekonomik Büyüme, Nedensellik

Kaynakça

• Aghion, P., & Howitt, P. (1992). A Model of Growth Through Creative Destruction. Econometrica, 2(60), 323–351.
• Can GENÇ, M., & Atasoy, Y. (2010). Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomi̇k Büyüme İli̇şki̇si̇: Panel Veri Anali̇zi̇. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5(2), 27–34.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). “Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root”, Econometrica, 49(4), 1057-1072.
• Eğilmez, M. (2010). Makro-Ekonomi, Türkiye’den Örneklerle (2nd ed.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Er, P. H. (2013). Girişimcilik ve Yenilikçilik Kavramlarının İktisadi Düşüncedeki Yeri: Joseph A.
• Erdoğan, S. & Beşballı, S. G. (2009). “Türkiye’de Banka Kredileri Kanalının İşleyişi Üzerine Ampirik Bir Analiz”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(1), 28-41.
• Göçer, İ. (2013). Ar- Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı , Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Maliye Dergisi, (165), 215–240.
• Grossman, G. ., & Helpman, E. (1991). Innovation and Growth in the Global Economy (Cambridge). MIT Press.
• Gülmez, A., & Akpolat, A. G. (2014). Ar-Ge & İnovasyon ve Ekonomik Büyüme: Türkiye ve AB Örneği İçin Dinamik Panel Veri Analizi. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 1–17.
• Gülmez, A., & Yardımcıoğlu, F. (2012). OECD Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi ( 1990-2010 ). Maliye Dergisi, (163), 335–353.
• http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1082 erişim tarihi:19.04.2018.
• https://data.oecd.org/rd/gross-domestic-spending-on-r-d.htm Erişim Tarihi: 19.04.2018
• İnal, V., Altıntaş, N., & Çalışkan, M. (2016). Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Özelinde Nedensellik Analizi. Sakarya İktisat Dergisi, 5(1), 34–47.
• Korkmaz, S. (2010). Türkiye’de Ar-Ge Yatırımları ve Ekonomi̇k Büyüme Arasındaki İli̇şki̇ni̇n Var Modeli̇ İle Anali̇zi̇. Journal of Yasar University, 20(5), 3320–3330.
• Kutlu, E. (2005), “Bilgi ve Kalkınma”, M. Kar ve S. Taban (Ed.), İktisadi Kalkınmada Sosyal, Bursa: Ekin Kitabevi, s. 89-114.
• Kutlu, S. Ve Yurttagüler, İ. M. (2016). “Türkiye’de Dış Borç ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1998-2014 Dönemi İçin Bir Nedensellik Analizi”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 229-248.
• Meçik, O. (n.d.). Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Gelişmişlik Üzerindeki Etkileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(32), 669–674.
• Mucuk, M. & Alptekin, V. (2008). “Türkiye’de Vergi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: VAR Analizi (1975-2006)”, Maliye Dergisi, 155, 159-174.
• Özcan, B., & Arı, A. (2014). Araştırma-Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi. Maliye Dergisi, (166), 39–55.
• Romer, P. . (1986). Increasing Returns and Long Run Growth. Journal of Political Economy, 2(75), 335–346.
• Romer, P. . (1990). Endogenous Technological Change. Journal of Political Economy, 5(98), 71–102.
• Sanlı, A. (1998). Yeni İçsel Büyüme Teorileri ve Türkiye Ekonomisinin Büyüme Dinamiklerinin Analizi. Çukurova Üniversitesi.
• Schumpeter. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 75-85.
• Sungur, O., Aydın, H. İ., & Eren, M. V. (2016). Türkiye’de AR-GE, İnovasyon, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Asimetrik Nedensellik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 173–192.
• Taban, S., & Şengür, M. (2012). Türkiye’de Ar-Ge ve Ekonomik Büyüme. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 355–376. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/iicder /issue/31639/347008
• Takım, A. (2010). “Türkiye’de GSYİH ile İhracat Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2), 1-16.
• Takım, A. (2010). Türkiye’de GSYİH ile İhracat Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 1–16.
• Takım, A. (2015). “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ile İşsizlik Arasındaki ilişki: Granger Nedensellik Testi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27.
• Ünal, T., & Seçilmiş, N. (2013). Ar-Ge Göstergeleri Açısından Türkiye ve Gelişmiş Ülkelerle Kıyaslaması. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 1(1), 12–25. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/iicder/issue/31639/347008
• Yardımcıoğlu, F. & Beşel, F. (2013). “İşsizlik-Petrol Fiyatları İlişkisi: Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye Örneği (1980-2012)”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), 2197-2211.
• Yaylalı, M., AKAN, Y., & IŞIK, C. (2010). Türkiye’de Ar-Ge Yatırım Harcamaları ve Ekonomi̇k Büyüme Arasındaki̇ Eş-Bütünleşme ve Nedensellik İli̇şki̇si̇: 1990–2009. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5(2), 13–26.
• Yeldan, E. (2010), "Bilgi Ekonomisi ve Yenilik: Ar-Ge Tarafından Yönlendirilen Büyüme", H. Öztürkler (Çev.), Ankara: Efil Yayınevi, s. 221-264.