Ülkelerin Finansal Kriz Sürecinden Çıkışını Etkileyen Faktörler: Geçmişten Edinilen Tecrübeler

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 1 - 15, 29.06.2021

Duygu Er

Öz

Çalışmada geçmiş dönem ekonomilerinde kriz tecrübesi bulunan ABD, Almanya, Arjantin, Brezilya, Çin, Endonezya, Filipinler, Fransa, İngiltere, İspanya, İtalya, Japonya, Kanada, Kolombiya, Kore, Malezya, Meksika, Rusya, Şili, Tayvan, Türkiye, Yunanistan gibi gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin 1990-2019 yılları arasında yaşadığı kriz dönemleri incelenmiştir. Rezerv, borsa ve sanayi üretim endeksi, kişi başı gsyih, politik istikrar değişmelerinin kriz sonrası toparlanma süreleri sonucu maliyet tabloları oluşturulmuştur. Buradan hareketle yaşanılan kriz sayılarının toparlanma süreleri başta olmak üzere diğer değişkenler üzerinde etkileri yatay kesit analizi ile yorumlanmıştır. Ekk yöntemi sonucu rezerv toparlanma süresi analiz sonucu bağımsız değişkenlerin yani rezerv, politik istikrar, kişi başı gsyih ve kriz sayısı anlamlı olmadığı, rezervlerin toparlanma süresi üzerinde herhangi bir etkisi olmadığını göstermiştir. Borsa toparlanma süresi için analiz sonucu kişi başı gsyih anlamlı bulunmuş diğer değişkenlerin ise borsa toparlanma süresi üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığını göstermiştir. Sanayi üretim endeksi toparlanma süresi için regresyon analizi sonucunda F testi bağımsız değişkenlerin bağımlı değişken sanayi üretim endeksi toparlanma süresi üzerinde herhangi bir etkisi olmadığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Krizler, Borsa, Rezervler, Sanayi Üretim Endeksi, Politik İstikrar, Kişi Başı GSYİH

Kaynakça

• Akdiş, M. (2000). Global Finansal Sistem, Finansal Krizler ve Türkiye. İstanbul: Beta Basım. S.84-89.
• Alpan İnan E. (2002). Arjantin Krizinin Sebepleri ve Gelişimi.
• Bayar, Yrd. Doç. Dr. Yılmaz (2014). Euro Bölgesi Borç Krizi ile Avrupa Döviz Kuru Mekanizması Krizinin Karşılaştırmalı Analizi.
• Bayat, T. ve Tüfekçi, A. (2009). Türkiye’de ve Arjantin’de Yaşanan 2001 Ekonomik Krizlerinin ve Krizden Çıkış Yollarının Analizi.
• Bordo, Michael D. (1990). Financial Crises, Banking Crises, Stock Market Crashes and Money Suppşy”, F. Capie and G.E. Wood, Financial Crises and World Banking System, Macmillan, London.
• Boissieu C., Henriot A., Roi S. (1998). Problematique des Marches Emergents.
• C, Karaca. (2014). Uygulanan Para ve Maliye Politikaları Açısından Geçmiş Krizler ve 2008 Küresel Ekonomik Krizinin Karşılaştırmalı Analizi.
• Carl E. Walsh (1993). What Caused the 1990–1991 Recession. Economic Review. Federal Reserve Bank of San Francisco.
• Celasun, M. (2002). 2001 Krizi, Öncesi ve Sonrası: Makroekonomik ve Mali Bir Değerlendirme.
• Çalışkan, Ö.V. (2003). Uluslararası Finansal Krizler, Ekonomik Yaklaşım, Cilt: 14, Sayı: 4446, Kış 2003, Ankara, s. 226.
• Çiloğlu, B. (2002). Arjantin Ekonomik Krizi, ASAM, Dünya Ekonomisi Masası, Stratejik Analiz, Cilt 2, Sayı 22, Şubat 2002, s.3.
• Dalyancı, L., Oktar, S.(2010). Finansal Kriz Teorileri ve Türkiye Ekonomisinde 1990 Sonrası Finansal Krizler. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29 (2) , 1-22. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/pub/muiibd/issue/487/4231
• Darıcan, M. F. Ekonomik Krizler ve Türkiye, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, Vol:5. No:17, s. 44.
• Demir, F., A. Karabıyık , E. Ermişoğlu ve A. Küçük (2008). ABD Mortgage Krizi, Çalışma Tebliği Sayı: 3,BDDK.
• Doğan, M. (1982), Büyük Türkçe Sözlük. Birlik Yayınları, Ankara s.609.
• Dura, C. (2009), Ekonomik Kriz Nedir, Özellikleri Nelerdir, Nasıl Gelişir? Erişim adresi http://www.cihandura.com
• Edwards, S. (Aralık 1997). The Mexican Peso Crisis: How Much Did We Know? When Did We Know It?. NBER Working Paper 6334.
• Ergün, Yrd. Doç. Dr. Suzan (2010). Arjantin’in Ekonomik İstikrarsızlık Tarihi: İnişler ve Çıkışlar.
• Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuiibfd/issue/22756/242898
• Ersun, C. ve T.Palacıoğlu (1999). Meksika Ülke etüdü, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No:1999-64, s.10.
• Feldstein, M., (2002), Argentina’s Fall: Lessons from the Latest Financial Crises.
• Fisher, I. ( 1933), The Debt Deflation Theory Of Great Depressions'", Econometrica, 1: 337-57.
• Frenkel, R., Rapetti, M. (2009). A Developing Country View of The Current Global Crisis: What Should Not Be Forgotten and What Should Be Done.
• Goldstein, M., (1998). The Asian Financial Crisis. Institute For International Economics, Washington.
• Guttentag J. M.And Herring R. J.( 1984), Credit Rationing And Financial Disorder, Journal Of Finance, 39:S.1359-1382.
• Hacıhasanoğlu, Burçin. (2005). Meksika 1994 ve Arjantin 2001-2002 Krizlerinin Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türkiye İçin Önemi.
• Hülya Ardıç, 1994 ve 2001 Yılı Ekonomik Krizlerinin, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Bilançosunda Yarattığı Hareketlerin İncelenmesi. Ankara: TCMB Muhasebe Genel Müdürlüğü, s. 98.
• IMF (1998) “Financial Crises: Characteristics And Indicators Of Vulnerability” İn Financial Crises: Causes And Indicators, World Economic And Financial Surveys World Economic Outlook.
• IMF (2002), Eye of the Storm: New-Style Crises Prompt Rethink About Prevention and Resolution Measures Finance & Development, IMF, December 2002, s. 4-7.
• IMF (2009), Küresel Finansal İstikrar Raporu, Ekim 2009 / Nisan 2010.
• IMF (2010) Global Financial Stability Report, IMF, January 2010, Update GFSR.
• Işık, N, M. Alagöz ve M. Yıldırım (2006). 1990 Sonrası Türkiye’de Yaşanan Krizler: 1994, 2000 ve 2001 krizleri, Ekonomik Kriz Öncesi Erken Uyarı Sistemleri. Seyidoğlu H., R.Yıldız, İstanbul: Arıkan Basım Yayım.
• Işık, S, Duman, K, Korkmaz, A. (2016). Türkiye Ekonomisinde Finansal Krizler: Bir Faktör Analizi Uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,19(1),45-69.
• Kaminsky, Graciela L. (2006) Kaminsky, Graciela L. (2006) “Currency Crises: Are They All The Same?” Journal Of International Money And Finance 25
• Kaminsky, Graciela L. and M. Reinhart, Carmen. (1999 ), agm.
• Kaminsky, Graciela L. And M. Reinhart, Carmen. (1999), “The Twin Crises: The Causes Of Banking And Balance-Of-Payments Problems” The American Economic Review, Vol. 89, No. 3 Pp. 473-500.
• Kansu, A.(2006). Döviz Kuru Sistemleri Ve Döviz Krizleri Türkiye 1994 ve 2001 Krizleri,2.basım, İstanbul: Güncel yayıncılık
• Kazgan, G. (2002). “1990 Sonrası Yıllarda Türkiye’de Krizler Ve İşsizlik; Çalışanlar Ve Sosyal Güvenlikleri İçin Çözümler Açısından Bir İrdeleme” 17-18 Mayıs 2002, Galatasaray Üniversitesi.
• Krugman, P. (2001). Bunalım Ekonomisinin Geri Dönüşü, çev. Neşenur Domaniç, İstanbul, Literatür yayıncılık, s.47.
• Krueger, A. ve Tornell, A. (1999). The Role of Bank Restructuring in Recovering From Crises: Mexico 1995-98. NBER Working Paper No. 7042.
• Mangır, F. (2006). Finansal Deregülasyonun (1989–2001) Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri: Kasım 2000 ve Şubat 2001 Krizleri. S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 459-473.
• Mishkin, F. S. (2001). Financial Policies and the Prevention of Financial Crises in Emerging Market Countries.
• Mussa, M. (2002), Argentina and The Fund: From Triumph to Tragedy, Institute for International Economics.
• Orlowski, Lucjan T. (2008). Stages of the 2007/2008 Global Financial Crisis: Is There a Wandering AssetPrice Bubble.
• Rose, A., Spiegel, M. (2009). Cross-Country Causes and Consequences of the 2008 Crisis: Early Warning, s. 1-55.
• Sachs J., Tornell A., Velasco A. (1996). Financial Crises in Emerging Markets: The Lessons From 1995.
• Stiglitz, J. (2000). Globalization and the poor: Exploitation or equalizer. Erişim adresi books.google.com
• TCMB. (2001). 24 Nisan 2001 Tarihli Hissedarlar Genel Kurulu'na Sunulan Altmışdokuzuncu Hesap Yılı Hakkında Banka Meclisi'nce Hazırlanan Faaliyet Raporu Bilanço, Kâr ve Zarar Hesabı Denetleme Kurulu Raporu, Yıllık Rapor 2000. Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketi.
• Turan, Z. (2011) Dünyadaki ve Türkiye’deki Krizlerin Ortaya Çıkış Nedenleri ve Ekonomik Kalkınmaya Etkisi.
• Uygur E.(2001).Krizden Krize Türkiye: 2000 Kasım Ve 2001 Şubat Krizleri, Türkiye Ekonomi Kurumu, Tartışma Metni No: 2001/1
• Güriş, S. ve E.Çağlayan (2005). Ekonometri ve Temel Kavramlar, İstanbul: Der Yayınları
• Apak, Sudi ve Aytaç, Ayhan. (2009). Küresel Krizler. 1. Basım. Avcıol Basım Yayın.
• Yıldırtan. Z.D. (2007). Finansal Krizler, Erken Uyarı Sistemleri, Nobel Kitap Yayınevi.