Sürdürülebilir Kalkınma ile Sosyo-Ekonomik ve Siyasi Faktörler Arasındaki İlişki: Mena Ülkeleri (2012-2019)

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 3, 47 - 57, 10.01.2023

Aleyna Pehlivan , Hilal Yildiz

Öz

MENA (Orta Doğu ve Kuzey Afrika); kendi içerisinde siyasi, hukuki, iktisadi ve toplumsal özellikleri itibariyle çok segmentli ve karma bir yapıya sahip ülkelerin var olduğu bir bölgedir. Bu kapsam çerçevesinde çalışmanın amacı; MENA bölgelerine ait seçilmiş ülkelerin hem toplumsal ilerlemenin hem de ülke koşullarının giderek kötü seyir izlemesine sebep olan sürdürülebilir kalkınma düzeylerinin hangi etmenlerden ne düzeyde etkilendiğini ortaya koymaktır. Panel veri analiz yönteminin kullanıldığı araştırmada 2012-2019 dönemleri ve 15 MENA ülkesi (Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Cezayir, Fas, Irak, İran, Kuveyt, Libya, Lübnan, Suudi Arabistan, Suriye, Tunus, Umman, Ürdün ve Yemen) yer almaktadır. Ülkelerin sosyo- ekonomik ve siyasal açıdan geri kalmışlığını belirleyen insani gelişmişliklerinin, nüfusun, cinsiyet eşitsizliğinin, siyasi istikrar ve şiddet yokluğunun ve hukukun üstünlüğü göstergeleri ele alınmıştır. Ampirik bulgular neticesinde; MENA ülkeleri sürdürülebilir kalkınma oranların, hukukun üstünlüğü ve siyasi istikrar ve şiddet yokluğu faktörlerinin arttırıcı etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

MENA, Sürdürülebilir Kalkınma, Panel Veri Analizi

The Relationship Between Sustainable Development and Socio-Economic and Political Factors: Mena Countries (2012-2019)

Öz

MENA (Middle East and North Africa); It is a region in which the rare countries with a multi-segmentand mixed structure in terms of their political, legal, economic and social characteristics. With in the frame work of this scope, the aim of the study is to reveal which factors and to what extent the sustainable development levels of selected countries belonging to MENA regions, which cause both social progress and country conditions to worsen, are affected. In the study, in which the panel data analysis method was used, there are 15 MENA countries (Bahrain, United Arab Emirates, Algeria, Morocco, Iraq, Iran, Kuwait, Libya, Lebanon, Saudi Arabia, Syria, Tunisia, Oman, Jordan and Yemen) for the period 2012-2019. The indicators of human development, population, gender inequality, political stability and absence of violence, and rule of law, which determine the socio-economic and political backwardness of countries, are discussed. As a result of empirical findings; It has been concluded that the factors of sustainable development rates, rule of law and political stability and absence of violence in MENA countries have an increasing effect.

Anahtar Kelimeler

MENA, sustainable development, panel data analysis

Kaynakça

• Baltagi, B. H. (2005), Econometric Analysis of Panel Data, 3rd edition, John Wiley & Sons Ltd., West Sussex, England.
• Gujarati, D. (2004), “Basic Econometrics”, 4 th ed., The McGraw− Hill Companies.
• Miran, B. (2021), “Uygulamalı Ekonometri”.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2013), “Panel Veri Ekonometrisi: Stata Uygulamalı (2.Baskı)”. İstanbul, Beta Yayıncılık.
• Klasen, S. & Lamanna, F. (2003), “The İmpact of Gender İnequality in Educationand Employment on Economic Growth in The Middle East and North Africa”. Washington, DC, USA: World Bank.
• Aytekin, M. (2022), “Analysis of The Relationship Between Countries' Governence Levels and Economic Growths”. Anadolu University Journal of Faculty of Economics, 4 (1), 1-19.
• Behboudi, D. & Moosavi, S. (2014), “Sustainable Development, Human Development and Institutional Quality (Case of Middle East Countries)”. International Journal of Economicsand Finance Studies, 6(2), 1-12.
• Bulut, E. (2018), “MENA (Middle East North Africa) Bölgesi Arap Toplumlarında Sosyal Politika Uygulamalarına Bakış”. International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences, 2(2).
• Cabeza-García, L., Del Brio, E. B. & Oscanoa-Victorio, M. L. (2018), “Gender Factorsand İnclusive Economic Growth: The Silent Revolution”. MDPI, Open Access Journal, Vol. 10(1), Pages 1-14, January.
• Kalaycı, İ. (2011), “Afrika'nın Melez Yüzü 'MENA': Makro İktisadi Göstergelere ve Küresel Endekslere Göre 'Manası”, Avrasya Etüdleri, 40 (2), 175-199.
• Konat, G. & Fendoğlu, E. (2021), “BRICS- T Ülkelerinin Nüfus Artış Hızı ile Kalkınma İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1 (51), 279-295.
• Makdisi, S., Fattah, Z. & Limam, I. (2000), “Determinants of Growth in MENA Countries”, World Bank: Global Development Network.
• Malby, S. (2017), “The Rule of Law and Sustainable Development”, Common Wealth Law Bulletin, 43(3-4), 521-532.
• Marsiglio, S. (2011), “On The Relationship Between Population Change and Sustainable Development”, Research in Economics, University of Wollongong, 65(4), 353-364.
• Meyer, D. F. (2018), “Predictors of Good Governance and Effective Government Management: The Case of Poland”, Polish Journal of Management Studies, 18.
• Pesaran, M. H. (2004), “General Diagnostic Testsfor Cross Section Dependence in Panels”, Cambridge Working Papers in Economics, 435.
• Peseran, M. H. (2006), “A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Crosssection Dependecy”, Cambridge Working Papers in Economics, 0346.
• Gürbüz, M. B. (2019), Cinsiyet Eşitsizliği ve Kalkınma: Teorik Bir İnceleme, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Kabaş, A. G. T., (2007), Yoksulluğun Çok Boyutlu Olarak Ölçülmesi ve Ülkeler Arasında Yoksulluk Sıralamalarının Yapılması, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 375-394.
• Vural, Y. & Sarısoy. S. (2011), “Ortadoğu ve Kuzey Afrika Ülkelerinin Ekonomik Yapısı: MENA Ülkeleri Ekonomileri”, MENA Ülkelerinde Düzenleyici Reformlar, Editörler: Hamdi Genç ve Ferhat Sayım, MKM Yayıncılık.